Kostaryka

Informacje praktyczne

1. Informacje wizowe i opłaty lotniskowe

Obywatele RP nie muszą ubiegać się o wizę, jeśli długość ich pobytu w Kostaryce nie przekroczy 90 dni. Warunkiem przekroczenia granicy jest posiadanie paszportu ważnego jeszcze przez 6 miesięcy od momentu przylotu do Kostaryki oraz przedstawienie biletu powrotnego. Zdarza się, że celnicy proszą o okazanie środków płatniczych przeznaczonych na pobyt w Kostaryce.

Biuro Podróży nie ponosi odpowiedzialności za nieotrzymanie wizy do kraju, w którym odbywa się impreza turystyczna, oraz krajów tranzytowych. Zdobycie wizy leży w 100% po stronie uczestników wyjazdu.

2. Szczepienia

Przed udaniem się w podróż do Kostaryki zaleca się szczepienia przeciwko błonicy i tężcowi (ok. 80 zł), durowi brzusznemu (ok. 210 zł) oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B (ok. 240 zł). Brak szczepień bezwzględnie wymaganych. Jeżeli przed podróżą do Kostaryki przebywało się w krajach Ameryki Łacińskiej lub Afryki, w których odnotowano zachorowania na żółtą febrę, konieczne jest potwierdzenie poddania się szczepieniu na tą chorobę (ok. 200 zł). Ceny szczepień podano zgodnie z aktualnym cennikiem Centrum Szczepień Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II.

3. Napiwki

W wielu restauracjach obsługa dodaje zwyczajowe 10% wartości zamówienia do rachunku, dlatego dodatkowy napiwek nie jest konieczny, jednak warto nagrodzić oprócz tego kelnera/kelnerkę za wyjątkowo sprawny serwis. Przyjęte jest zostawianie napiwku obsłudze hotelu – bagażowym czy pokojówkom.

4. Ceny jedzenia

Kostaryka jest jednym z najdroższych krajów Ameryki Łacińskiej, ceny jedzenia i usług są tutaj raczej wysokie. Nawet w miejscach, w których stołują się lokalni mieszkańcy czy na ulicznych straganach trudno o naprawdę niskie ceny. Najdrożej jest w restauracjach znajdujących się w centrach turystycznych. Przykładowe ceny: piwo w barze około 3 USD, opakowanie dobrej jakościowo kawy od 6 USD, woda mineralna 1 USD, obiad w lokalu gastronomicznym średniej klasy 10 USD, obiad w dobrej restauracji około 20 USD i więcej, kawa od 1 USD, piwo sklepowe około 1 USD.

5. Ciekawostki
• Ogromną rolę w gospodarce kraju pełni uprawa kawy, jednak w Kostaryce produkuje się głównie popularną odmianę, jaką jest arabica. Uprawa robusty, odmiany uważanej za mniej szlachetną, była tutaj zabroniona przez prawo przez 30 lat. Zakaz zniesiono w 2018 roku.
• W Kostaryce znajduje się ponad dwieście formacji wulkanicznych. Mniej niż dziesięć z nich to wciąż aktywne wulkany.
• Kostarykanie określają się mianem Ticos, co jest dość charakterystyczne dla całej Ameryki Łacińskiej – jej mieszkańcy nadają sobie przydomek funkcjonujący w codziennym życiu. Tico, Tica, Ticos wzięło się stąd, że obywatele Kostaryki w specyficzny sposób wymawiają niektóre słowa w języku hiszpańskim, zdrabniając je nagminnie.
• Kostarykański Półwysep Nicoya znajduje się w tzw. Niebieskiej Strefie (Blue Zone), a więc w częściach świata, na których powszechnie ludzie cieszą się zdrowiem i aktywnym trybem życia nawet po przekroczeniu wieku 100 lat.
• W Kostaryce nie używa się adresów, zamiast tego używa się opisowej metody lokalizacji np. na prawo od kościoła.
• W prowincji Limon ponad połowa ludności jest pochodzenia afrokaraibskiego i z tego względu bardziej powszechnie używa się tutaj języka kreolskiego (mieszanki angielskiego i hiszpańskiego).
• Oprócz kawy w Kostaryce na ogromną skalę uprawia się również banany. Kraj jest drugim na świecie producentem bananów, zaraz po Ekwadorze.

Jedzenie

Kulinaria Kostarykańczyków cechuje różnorodność, mnogość zagranicznych wpływów i wyjątkowa jak na standardy Ameryki Łacińskiej – łagodność smaku. Codzienne menu opiera się w dużej mierze na świeżych warzywach i owocach, popularną bazę wielu potraw stanowią ryż, ziemniaki i czarna fasola. Dość często, choć o wiele rzadziej niż w Meksyku, do posiłków serwuje się kukurydziane tortille. Stolica Kostaryki, San Jose ma znakomicie rozwinięte zaplecze gastronomiczne, oferując turystom rozmaitość knajpek serwujących dania kuchni japońskiej, chińskiej czy włoskiej, co nie pozostaje bez wpływu na lokalne kulinaria. Kostarykańczycy najchętniej jadają wołowinę i wieprzowinę, zwłaszcza na wybrzeżu Morza Karaibskiego zdominowanym przez afro-karaibskich mieszkańców, najczęściej emigrantów z Jamajki. Równie chętnie jada się kurczaka i ryby, a powszechną przekąską są smażone banany, których gatunki występujące w Kostaryce można mnożyć bez końca. Żaden Kostarykańczyk nie obejdzie się ponadto bez Salsy Lizano, czyli sosu wyprodukowanego po raz pierwszy już w 1920 roku. Lizano składa się m.in. z wody, soli, cukru, cebuli, marchewki, kalafiora, pieprzu, musztardy i rozmaitych przypraw. Narodową potrawą w Kostaryce jest gallo pinto, co w tłumaczeniu oznacza pstrokatego koguta, chociaż z kogutem to danie ma niewiele wspólnego. Gallo pinto to ryż z czerwoną lub czarną fasolą, które można podsmażać z dowolnymi dodatkami i przyprawami oraz serwować np. z salsą Lizano. Z wachlarza zup wyróżnia się zwłaszcza sopa negra przyrządzana z czarnej fasoli i serwowana z ugotowanym na twardo jajkiem.

Wiedza

1. Historia

Krzysztof Kolumb odkrył Kostarykę podczas swojej czwartej wyprawy w 1502 roku, czym zapoczątkował okres hiszpańskiej kolonizacji kraju. To Kolumbowi Kostaryka zawdzięcza swoją nazwę, którą z języka hiszpańskiego tłumaczy się jako „bogate wybrzeże” (hiszp. Costa Rica).

Kolejne dziesięciolecia upłynęły Hiszpanom pod znakiem prób podbicia terenów, co do których oczekiwania były ogromne. Hiszpański konkwistador Juan Vasquez de Coronado w latach 60. XVI wieku założył pierwszą stolicę Kostaryki – Cartago, które jest dzisiaj najstarszym miastem w kraju. Cartago powstało u podnóży wulkanu Irazú, przez co dwukrotnie było niszczone przez wybuch i nie stanowiło dobrego miejsca na stolicę. Indiańska ludność Kostaryki, która zamieszkiwała te tereny przed przybyciem na nie Hiszpanów, wielokrotnie występowała zbrojnie przeciwko swemu oprawcy, który krwawo tłumił jakiekolwiek formy buntu, przez co niemal całkowicie wyniszczył rdzennych mieszkańców. W 1821 roku Kostaryka uzyskała niepodległość od hiszpańskiej korony, wchodząc wraz z Gwatemalą, Hondurasem, Nikaraguą i Salwadorem w skład Zjednoczonych Prowincji Ameryki Środkowej. Państwo istniało do 1840 roku, po jego rozpadzie Kostaryka stała się krajem w pełni niezależnym.

W 1948 roku na terenie Kostaryki trwała wojna domowa, w której zginęło około dwóch tysięcy osób. W jej wyniku prezydentem republiki został José Figueres Ferrer. To za kadencji tego prezydenta w Kostaryce zlikwidowano armię, a środki przeznaczone na jej utrzymanie zainwestowano w innych sektorach np. na edukację.

2. Geografia

Niewielki kraj w Ameryce Środkowej leży między Oceanem Spokojnym a Morzem Karaibskim na przesmyku środkowoamerykańskim. Kostaryka graniczy tylko z dwoma państwami – Nikaraguą i Panamą, a długość jej linii brzegowej wynosi 1290 km. Część linii brzegowej Kostaryki jest różnorodna, pokryta licznymi zatokami i półwyspami z największym Península de Nicoya. Wschodnie wybrzeże cechuje raczej jednolitość, zaś karaibskie jest lagunowe, częściowo zabagnione i namorzynowe. W Kostaryce panuje klimat równikowy, występuje też piętrowość klimatyczna – na piętrze gorącym do 1000 m n.p.m. średnie roczne temperatury wynoszą od 24 do 28 stopni, na piętrze umiarkowanym (1000-2000 m n.p.m.) temperatury spadają do około 20 stopni, powyżej 2000 m n.p.m. jest dość zimno, ponieważ średnie temperatury nie przekraczają 18 stopni. Kostarykę ze względu na obfite opady deszczu i ukształtowanie terenu pokrywa gęsta sieć rzeczna, wśród której najdłuższa rzeka to dwustukilometrowa San Jose. Około 50% powierzchni kraju zajmują lasy tropikalne, w których występuje wiele gatunków drzew m.in. mahonie czy hebany, a także bujna roślinność, gęste liany i około tysiąca gatunków storczyków. Na wysokości około 3000 m n.p.m. połacie terenu pokrywają łąki. Na wybrzeżu Pacyfiku rosną lasy parkowe i sawanny. Niezwykły bogactwem charakteryzuje się również kostarykańska fauna. W lasach tropikalnych żyją jaguary, małpy, różnorodne gady i płazy, liczne gatunki ptaków w tym np. kolibry i wielobarwne papugi oraz motyli.

3. Kultura i religia

W Kostaryce w przeciwieństwie do innych krajów Ameryki Łacińskiej większość mieszkańców stanowią biali potomkowie Hiszpanów, część społeczeństwa to Metysi, a nikły procent to mieszkańcy czarnoskórzy zamieszkujący głównie prowincję Limon oraz Indianie. Charakterystyczne dla Kostarykańczyków jest posługiwanie się znanym, choć dość trudnym w interpretacji, zwrotem, mianowicie – pura vida, który oznacza adorację życia, jego pełnię i generalnie ma wydźwięk jak najbardziej pozytywny, optymistyczny wręcz. Co ciekawe, Kostarykańczycy nie uchodzą za typowych, temperamentnych Latynosów, są raczej spokojni i stateczni. W Kostaryce tylko w nikłym stopniu zachowała się kultura rdzennych mieszkańców tych terenów. Indiańska aktywność kulturalna, tradycja i obyczaje nie są tutaj tak wyraźne jak np. w Peru czy Meksyku.

Narodowym tańcem w Kostaryce jest Punto Guanacasteco, które wywodzi się z grupy tańców o rodowodzie dominikańskim określanych terminem punto. Tańce te obecne są również na Kubie i w Panamie. W Kostaryce tańczy się Guanacasteco w strojach ludowych oraz przy akompaniamencie gitary i marimby. Za wielką chlubę Kostaryki uchodzi ponadto rękodzieło, zwłaszcza rzeźbienie w drewnie, z którego słynie zwłaszcza Sarchí. Miasto stanowi prawdziwe centrum rękodzieła i sztuki kostarykańskiej. Znajduje się w nim ponad dwieście różnorodnych sklepów z ręcznie robionymi przedmiotami i rodzinnych manufaktur wytwarzających drewniane meble. Najsłynniejszym wytworem kostarykańskim są las carretas, czyli drewniane wozy.

Dominującą w Kostaryce religią jest katolicyzm, z którym identyfikuje się aż 70% obywateli, co wynika z kolonialnej przeszłości kraju. Około 10% populacji stanowią osoby deklarujące się jako bezwyznaniowcy. Podczas Wielkiego Tygodnia w większych miastach, zwłaszcza w stolicy, odbywają się fascynujące pod względem kulturowym procesje wielkanocne. Protestantyzm wyznają głównie mieszkańcy prowincji Limon, w której osiedlili się emigranci z Jamajki.

Wycieczka