Portugalia

Historia Portugalii jest fascynująca – bym bardziej, że kraj ten był niegdyś jednym z największych i najpotężniejszych imperiów świata. Lizbona, zaliczana w poczet najstarszych europejskich stolic, miała zostać założona 400 lat przed Rzymem, a potwierdzeniem tej tezy są odnalezione na jej terenie pozostałości po plemionach celtyckich, podbitych w III wieku p.n.e. przez Kartagińczyków. Po nich nadciągnęli tu Rzymianie, którzy panowali nad Luzytanią – tak bowiem wówczas brzmiała nazwa Portugalii – do roku 140 p.n.e., tworząc z niej prowincję znaną z górnictwa, rolnictwa i produkcji słodkiego wina. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego Półwysep Iberyjski przejęło germańskie plemię Wizygotów, a następnie Maurowie, dzierżący tu władzę przez ponad 800 lat, aż do 1249 roku. Po częściowej rekonkwiście, czyli wyparciu muzułmanów z Półwyspu, Portugalia w 1279 roku ostatecznie stała się królestwem niezależnym od Hiszpanii. Ustalone wówczas granice nie zmieniły się aż do dziś, co w targanej wojnami Europie należy do rzadkości.

XIII–XVI wiek to czas złotej ery Portugalii, która w tym okresie stała się potęgą. Znani podróżnicy – Vasco da Gama, odkrywca drogi do Indii oraz Fernando Magellan, pierwszy człowiek, który opłynął świat – przyczynili się do wielu odkryć, dzięki którym Portugalia ustanowiła kolonie na całym świecie. Najbardziej znaną z nich jest Brazylia, lecz kraj ten miał swe kolonie też w Afryce – m.in. Mozambik i Angolę, oraz na innych kontynentach. Portugalia stała się wówczas pierwszym globalnym imperium, a jej potędze zagrozić mogła jedynie sąsiednia Hiszpania, również rosnąca w siłę. Gdy więc w 1578 roku król Sebastian I zmarł nie pozostawiając spadkobiercy, król Hiszpanii Filip II narzucił Portugalii unię personalną. Wprawdzie 60 lat później Portugalczykom udało się wywalczyć niezależność, lecz złote czasy imperium już nie wróciły. W czasie wojen napoleońskich Portugalia okupowana była przez francuskie wojsko, natomiast późniejsze kryzysy spowodowały, że stolica przeniesiona została do Rio de Janeiro, a królowie portugalscy rezydowali w Brazylii. W 1910 roku powstała pierwsza republika, natomiast późniejszy zamach stanu doprowadził do dyktatury wojskowej Antonio Oliveira de Salazara, którą cechował skrajny cechował nacjonalizm i izolacja. Salazara obalono dopiero w 1974 roku, podczas pokojowej rewolucji goździków. Nazwa tej rewolucji pochodzi od kwiatów, wkładanych żołnierzom w lufy karabinów.

Pierwsze demokratyczne wybory w Portugalii odbyły się w 1975 roku, w 1986 roku kraj ten przystąpił do Unii Europejskiej, a José Barroso, jeden z najpopularniejszych portugalskich polityków i były premier, przewodniczył Komisji Europejskiej w latach 2004–2014.

Portugalia to niewielki kraj leżący na Półwyspie Iberyjskim, otoczony od jednej strony Oceanem Atlantyckim, a od drugiej graniczący z Hiszpanią. Jest to najdalej wysunięte na zachód państwo Europy, które zamieszkuje prawie 11 milionów ludzi.

Ukształtowanie Portugalii jest zróżnicowane, przeważają tu jednak tereny górzyste i wyżynne. Kraj na dwie, wyraźnie się od siebie różniące części, dzieli rzeka Tag. W części północnej ciągną się liczne pasma górskie, znajduje się tu też najwyższy szczyt Portugalii kontynentalnej – Estrela (1991 m n.p.m.). Natomiast najwyżej położony punkt całej Portugalii wznosi się na Azorach: to wulkan Pico o wysokości 2351 m n.p.m. W części południowej dominują niziny porozdzielane obszarami pagórkowatymi – to właśnie tu rosną lasy dębów korkowych.

Wizytówką kraju są piękne plaże, z których wiele zostało wyróżnionych Błękitną Flagą. To wymarzone miejsce do uprawiania sportów wodnych, m.in. surfingu. Długość linii brzegowej powoduje, że jest ona wyjątkowo urozmaicona – to zarówno szerokie, piaszczyste plaże i zatoczki, jak i strome, skaliste klify, z których roztacza się wspaniały widok na ocean.

Klimat śródziemnomorski przyciąga wielbicieli słońca i wysokich temperatur, w niektórych miejscach można opalać się cały rok! Z tego także względu można tam zobaczyć egzotyczne jak na Europę gatunki roślin. Rosną tam eukaliptusy, figi, drzewa migdałowe i chleba świętojańskiego.

Fado, wino i azulejos – tak w skrócie można przedstawić można portugalską kulturę. Kraj ten rozbrzmiewa muzyką; niekiedy nawet mawia się, że Portugalia jest jak fado właśnie – tęskna i melancholijna na pozór, w rzeczywistości pełna namiętności. Jedno jest pewne – Portugalczycy lubią i umieją się bawić! Ich życie toczy się powoli, na spotkania z przyjaciółmi i rodziną zawsze znajdzie się czas, uwielbiają biesiadować, dobrze zjeść i dobrze wypić! Kraj ten słynie z doskonałych win, a choć wizytówką tutejszych winnic jest porto, słodkie wino wzmacniane spirytusem, to równie smaczne, a mniej zdradliwe, jest tradycyjne vinho verde i madera.

W kulturze Portugalii bez trudu dojrzeć można wpływ różnych cywilizacji, zarówno tych, które władały Półwyspem Iberyjskim, jak i tych, z którymi Portugalczycy zetknęli się w okresie wielkich odkryć geograficznych. Wiele z nich zauważalnych jest w architekturze: to m.in. słynne płytki azulejos, przywiezione tu przez Maurów, którzy wprowadzili zwyczaj pokrywania nimi ścian i podłóg budynków. Przedstawiane na płytkach sceny, często historyczne i mitologiczne, mogły składać się z nawet tysięcy elementów. Dziś dekoracje z azulejos to popularna pamiątka z wakacji w Portugalii.

Nie sposób przecenić wkład, który przed wieki Portugalia wniosła do światowej kultury. Wystarczy wymienić tu choćby pisarzy takich jak Fernando Pessoa czy nagrodzonego Nagrodą Nobla Jose Saramago i muzyków – rozsławiony filmem Lisbon Story zespół Madredeus oraz pieśniarki fado Amálię Rodrigues i Marizę.

Większość Portugalczyków deklaruje się jako katolicy, stąd dużą popularnością cieszą się ludowe, tradycyjne pielgrzymki i uroczystości, które niekiedy przekształciły się w atrakcje turystyczne. To m.in. spektakularne obchody Wielkiego Tygodnia i równonocy wiosennej – nocy świętojańskiej. Te ostatnie celebrowane są przez cały tydzień, ludzie tańczą na ulicach i ... uderzają się po głowach plastikowymi młotkami.