Nowa Zelandia

Do XIII wieku tereny obecnej Nowej Zelandii były niezasiedlone. Przyjmuje się, że pierwsi przybysze dotarli do wybrzeży Wyspy Północnej ok. 1280 roku. Tymi przybyszami byli Maorysi, którzy zawędrowali tu ze wschodniej Polinezji. Według legendy jako pierwszy wyspy Nowej Zelandii odkrył Kupe, który przypłynął z Hawaiki, mitycznej krainy, z której wywodzą się ludy polinezyjskie. Odkryte ziemie nazwał Aotearoa, co oznacza Krainę Długiego Białego Obłoku.

W 1642 roku do wybrzeży Wyspy Południowej przypłynął holenderski podróżnik i odkrywca Abel Tasman. Jego łódź została zaatakowana prze tubylców. W wyniku potyczki zginęło czterech członków wyprawy. Tasman odpłynął rezygnując z dalszego odkrywania wysp, uznając odkryte ziemie za nieprzyjazne i mało atrakcyjne gospodarczo. Musiało minąć sto dwadzieścia siedem lat, by kolejny podróżnik, James Cook zawitał do kraju Maorysów. Miało to miejsce w 1769 roku i tę datę przyjmuje się jako początek kolonizacji Nowej Zelandii.

Początkowo nowo odkryte ziemie osiedlali australijscy poławiacze fok i wielorybów (byli to głównie złodzieje, mordercy zesłani z więzień w Wielkiej Brytanii do Australii), którzy w 1792 roku w pobliżu fiordu Dusky Sound, w południowo zachodniej części Wyspy Południowej, założyli swoją bazę. Ludność tubylcza zaczęła zapadać na przywiezione przez nowych osadników choroby, co doprowadziło do zdziesiątkowania ich liczby. Choroby, bezprawie i złe traktowanie przez kolonizatorów tylko potęgowały konflikty. Zadanie zaprowadzenia porządku przypadło kapitanowi Wiliamowi Hobsonowi, który przybył do Bay of Islands pod koniec stycznia 1840 roku. W ciągu kilku dni naszkicował traktat mający na celu ugodę z Maorysami. Do końca roku dokument podpisało 500 wodzów. „Traktat z Waitangi” składał się z zaledwie trzech artykułów, które czyniły suwerenem wysp brytyjskiego monarchę, dawały wodzom pełne prawa do ziem, lasów i innych bogactw oraz nadawały Maorysom prawa i przywileje obywateli brytyjskich. Według historyków traktat ten dał początek powstaniu Nowej Zelandii.

Ponieważ zapisy traktatu nie były przestrzegane przez kolonizatorów, Maorysi postanowili się zjednoczyć tworząc Kingitanga, czyli Ruch Królewski, z wodzem Taranaki na czele. Od roku 1856 Nowa Zelandia miała własny rząd, w ramach kolonii brytyjskiej, a w 1907 roku uzyskała status dominium.

W 1960 roku Kingitanga przeciwstawili się próby sprzedaży przez osadników ziem w ok. New Plymouth, co doprowadziło do wybuchu wojny. W 1863 roku wybuchł kolejny konflikt zbrojny. W obu przypadkach Maorysi ponieśli klęskę.
W 1947 roku Nowa Zelandia stała się niepodległym państwem.

Nowa Zelandia zwana Krajem Długiej Białej Chmury to państwo wyspiarskie położone na południowo - zachodnim Pacyfiku, składające się z dwóch głównych wysp (Północnej i Południowej), oraz szeregu mniejszych wysp, m.in. Wyspy Stewart i Wysp Chatman. Archipelag Nowej Zelandii położony jest ok. 1600 km od południowo – wschodnich wybrzeży Australii. Jest to najdalej wysunięta na południe część Oceanii.

Nowa Zelandia posiada bardzo gęstą sieć rzeczną. Najdłuższe rzeki to Waikato (434 km) i Clutha (338 km). Wyspy nowozelandzkie to tereny o niezliczonej ilości jezior, największym z nich to jezioro Taupo (616 m²), najgłębsze zaś jezioro Hauroko (463m). Wyspa Południowa to wyspa jezior tektoniczno – lodowcowych, na Północnej natomiast przeważają jeziora tektoniczne i wulkaniczne.

Nowa Zelandia w swojej geologicznej ofercie przygotowała dla świata tereny wyżynne i górskie – zajmują ok. 80 % powierzchni. Niziny stanowią wąski pas nadbrzeża. Najwyższe pasma górskie (Alpy Południowe) znajdują się na Wyspie Południowej, to właśnie tam możemy znaleźć najwyższy szczyt archipelagu – Górę Cooka (3764 m n.p.m.).

Mniej górzysta od Wyspy Południowej jest Wyspa Północna słynąca ze zjawisk wulkanicznych. W jej centrum znajduje się Wyżyna Wulkaniczna z najwyższym szczytem Raupehu (3764 m n.p.m).

Rdzenną ludnością Nowej Zelandii są Maorysi, jednakże to Europejczycy stanowią zdecydowaną większość (70%), kolejną grupę etniczną stanowią Azjaci.

Chrześcijaństwo to główna religia w Nowej Zelandii, liczną grupę stanowią również anglikanie i katolicy. Z upływem czasu na wyspach pojawiła się nowa religia będąca połączeniem chrześcijaństwa i religii maoryskiej. Tradycyjne wierzenia maoryskie (ratna i rangatu) mają również swoje miejsce na wyspach. Duża część (35%) ludności pozostaje bezwyznaniowa.

Kultura maoryska przeżywa obecnie renesans, tuż po tym jak od końca XVIII do początku XX wieku była marginalizowana. Coraz większą uwagę przykłada się do rdzennej kultury. Otwierane są muzea i galerie sztuki cieszące się dużym zainteresowaniem wśród turystów. W zachowanych maoryskich wioskach wciąż kultywuje się tradycję wykonywania tatuaży na twarzy, tzw. Moko. Kultura maoryska widoczna jest na bramach wjazdowych do domostw Maorysów – znajdują się na nich rzeźbione zdobienia. Taniec Haka to kolejny maoryski akcent widoczny przed każdym meczem piłkarskim, wykonywany przez graczy.

Nowozelandzka kultura to kultura kiwi. Mieszkańcy używają powszechnie tego określenia nie tylko względem owocu, ptaka, ale również każdego mieszkańca. Stawiając zatem stopę na nowozelandzkiej ziemi zamieniacie się w… kiwi.
Solidną część kultury nowozelandzkiej stanowi kuchnia.