Wiedza
-
Historia
Pierwszymi mieszkańcami terenów obecnej Ugandy były liczne społeczności plemienne Bantu, które przybyły w te okolice prawdopodobnie już około 1000 roku p.n.e., jednak na temat ich wczesnego osadnictwa istnieje niewiele zapisów. Ludy Bantu prowadziły głównie osiadły tryb życia i zajmowały się rolnictwem, a najważniejsze z nich utworzyły istniejące od XIV wieku Królestwo Bugandy, które dało początek obecnej nazwie kraju. Historia niepodległej Ugandy sięga 1962 roku, kiedy po 68 latach kraj uzyskał niepodległość od panowania Brytyjskiej Kompanii Wschodnioafrykańskiej. Mimo sprawowania władzy przez brytyjskie urzędy uważa się, że Uganda nigdy nie została w pełni skolonizowana, ponieważ osoby spoza Afryki nie mogły nabywać tu praw własności.
Lata 60. i 70. XX wieku to czas dyktatury premiera Miltona Obote’a oraz późniejszego prezydenta – Idi Amina. Okres rządów samowładcy to czas pogarszających się stosunków z państwami europejskimi, Izraelem oraz wzmożony konflikt z popierającą opozycję Tanzanią. Autorytarne rządy Amina były przyczyną wypędzenia z terenów Ugandy ponad 50 tysięcy Azjatów, stanowiących ówczesną elitę kraju, licznych grabieży oraz późniejszej wojny domowej. W czasie jego prezydentury miała miejsce także słynna Operacja Piorun, podczas której Amin udzielił wsparcia terrorystom, którzy porwali samolot linii Air France lecący z Tel Awiwu do Paryża. Przywódca obalony został w roku 1979, jednak jego kolejni następcy sprawowali swój urząd maksymalnie przez kilka miesięcy. Rok później do władzy powrócił były premier Obote, którego rządy w 1985 roku zakończył kolejny zamach stanu. Od 1986 roku aż do dziś władzę sprawuje Yoweri Musevini, który ustanowił nową konstytucję, a także przyczynił się do stabilizacji sytuacji w kraju i zawieszenia broni pomiędzy rządem kraju a aktywną na północy Ugandy Armią Oporu Pańskiego, jednak Uganda wciąż zmaga się z bardzo wieloma problemami wewnętrznymi.
-
Geografia
Uganda jest krajem śródlądowym leżącym we wschodniej Afryce. Graniczy z Południowym Sudanem na północy, z Kenią na wschodzie, z Tanzanią na południu, z Rwandą na południowym zachodzie oraz Demokratyczną Republiką Kongo na zachodzie. To jeden z najwyżej położonych krajów na kontynencie, a większość jego terenu pokrywa płaskowyż. Najwyższy szczyt kraju to Góra Stanleya, sięgająca 5110 metrów n.p.m, natomiast najniższy punkt to Nil Biały – 614 metrów n.p.m. Kraj leży w strefie klimatu tropikalnego, w którym wyróżnić można dwie pory suche – od grudnia do lutego i od czerwca do sierpnia.
Ponad ¼ kraju pokryta jest rzekami i jeziorami, w pobliżu których znajdują się najważniejsze miasta, w tym także stolica Ugandy – Kampala. Oprócz Jeziora Wiktorii do najważniejszych zbiorników wodnych kraju należy Jezioro Alberta, Jezioro Edwarda i mniejsze Jezioro George. Na terenie Ugandy jest ponad 60 obszarów chronionych, w tym 10 Parków Narodowych, z których dwa – Bwindi Impenetrable National Park i Rwenzori Mountains National Park – zostały wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Obszary te zamieszkiwane są przez wiele zagrożonych gatunków, takich jak goryle górskie i hipopotamy, a ochrona przyrody w Ugandzie odgrywa znaczącą rolę w ekonomii politycznej kraju, stanowiąc podstawę przemysłu turystycznego, który odpowiada za znaczącą część PKB kraju.
-
Kultura i religia
Uganda to kraj niezwykle różnorodny pod względem kulturowym. Na jej terenie wyróżnia się aż 52 społeczności plemienne, z których znaczna część posługuje się własnym językiem, praktykuje lokalne wierzenia i tradycyjne zwyczaje. Do najpopularniejszych grup etnicznych w kraju należą Gandowie, stanowiący około 1/5 populacji kraju, a kolejne pod względem liczności grupy Hima, Soga, Kiga, Teso i Lango stanowią około 6 do 9% mieszkańców Ugandy każda.
Znaczna większość społeczeństwa, bo aż prawie 85%, wyznaje religie protestanckie i katolickie, choć widoczne są też wpływy państw Afryki subsaharyjskiej, przez co procent wyznawców islamu w Ugandzie oscyluje w okolicy 13%. Pozostała grupa sklasyfikowana jest w grupie wierzeń lokalnych lub plemiennych oraz niewielkiego odsetku ateistów. Na terenie kraju poza językami urzędowymi oraz używanym w regionie Buganda językiem luganda występuje ponad 40 języków – głównie z rodziny bantu – a do najpopularniejszych z nich należą nyankole, soga, chiga czy masaba. W północnej i północno-zachodniej części kraju popularne są także języki nilo-saharyjskie, takie jak na przykład dialekty jokot czy mambisa należące do języka alur.