Antarktyda

Pierwsze wzmianki na temat Antarktydy sięgają połowy VII wieku, kiedy to w ustnych tradycjach regionu Australii i Nowej Zelandii pojawiła się historia na temat mistycznej, lodowatej krainy położonej na południe od znanych już wysp. Europejscy odkrywcy zbliżyli się tu dopiero 900 lat później, w trakcie pierwszych podróży dookoła świata, jakie odbył między innymi Magellan czy kolejne dwa wieki później – James Cook. Badania dalekiej krainy pod koniec XVIII wieku spowodowane były głównie chęcią tworzenia map oraz nadzieją na zyski, płynące z połowów żyjących w okolicznych wodach fok. Chęć wyznaczenia pola magnetycznego Ziemi dla uproszczenia nawigacji była też głównym bodźcem do wypraw na Antarktydę w latach 1837–43, kiedy dotarli tu James Clark Ross czy Charles Wilkes, a pierwsze tereny kontynentu zostały niejako przejęte przez Wielką Brytanię i Francję. XX wiek na Antarktydzie rozpoczął się pod znakiem pierwszych zimowań, zajmowaniu jej kolejnych terytoriów oraz wyścigu o biegun południowy, który zakończył się pierwszym jego zdobyciem przez norweskich badaczy w roku 1911. Późniejsza – jeszcze częstsza – eksploracja przyniosła Antarktydzie erę niemal kolonialną, a do jej terenów prawo rościły między innymi Norwegia, Japonia czy Argentyna, jednak w 1959 roku kraje te, wraz z 9 innymi mocarstwami, ratyfikowały traktat antarktyczny, na mocy którego całe terytorium kontynentu przeznacza się na cele pokojowe i badania naukowe, a plany, personel i wyniki naukowe tychże badań mogą być swobodnie wymieniane pomiędzy poszczególnymi krajami.

Skuta polarnym lodem Antarktyda skrywa liczne dowody świadczące o tym, że miliony lat temu jej klimat porównywalny był do australijskiego, a gęsto zalesiony teren zamieszkiwały liczne owady i inne zwierzęta. Obecnie ponad 95% powierzchni kontynentu skryte jest pod rozległymi obszarami śniegu i lodu, a XX-wieczne badania wypraw brytyjskich stały się początkiem koncepcji, że można ją geologicznie podzielić na dwie strukturalne prowincje – długą i stabilną część prekambryjską we wschodniej Antarktydzie oraz znacznie młodszy i bardziej mobilny pas mezozoiczny i kenozoiczny w zachodniej części, oddzielony pasem Gór Transarktycznym. Obecny klimat Antarktydy określa się jako podbiegunowy i okołobiegunowy z temperaturami wahającymi się od nawet 10 stopni zanotowanych w najcieplejszych miesiącach na Półwyspie Arktycznym, do mrozów interioru, gdzie słupki rtęci nierzadko spadają poniżej 60 stopnia poniżej zera. Zwiedzanie Antarktydy możliwe jest najczęściej od końca października aż do początku marca, a ze względu na ograniczone miesiące odwiedzin, niewielką różnorodność tras oraz wysoki popyt, wiele rejsów wyprzedaje się bardzo szybko.

Z racji braku autochtonicznych mieszkańców Antarktydy, kultura kontynentu opiera się na zwyczajach kultywowanych przez przyjezdnych naukowców i odkrywców w pobliżu zamieszkiwanych przez nich stacji badawczych. W większości z nich używa się języka swojego kraju, stosuje się odpowiednie prawo i żyje się według tej właśnie strefy czasowej. Na terenie Antarktydy znajduje się 8 kościołów chrześcijańskich, z których 4 określa się jako katolickie, 3 jako prawosławne a 1 – Śnieżna Kaplica – traktowana jest jako bezwyznaniowy kościół chrześcijański, w którym zależnie od potrzeb odbywają się spotkania buddystów, bahaistów czy też… lokalnego zgromadzenia anonimowych alkoholików.