Suazi (Eswatini)

Osadnictwo na terenach obecnego Eswatini sięga I tysiąclecia p.n.e. Obszar ten zamieszkiwali kolejno Buszmeni i ludy Bantu, aby w XVI wieku w końcu powstało państwo plemienne Eswatini. Po zaciętych walkach z Burami, pod koniec XIX wieku Eswatini stało się protektoratem Republiki Południowoafrykańskiej, a niespełna 10 lat później władzę przejęli Brytyjczycy. Mieszkańcy nie ustawali jednak w dążeniu do uzyskania niepodległości. W 1929 roku powstało Postępowe Stowarzyszenie Suazi, będące pierwszą organizacją walczącą o niepodległość państwa. Udało się to w pełni dopiero w 1968 roku, 6 września, kiedy to ogłoszono niepodległość. Konstytucja, będąca w dużej mierze spuścizną po Brytyjczykach, nie zdążyła na dobre utrwalić się na kartach historii, a już została zmieniona. 5 lat po odzyskaniu niepodległości, najdłużej na świecie panujący król Sobhuza II zawiesił ją, a w 1978 roku całkowicie zmienił. Eswatini stało się monarchią absolutną i taką jest do dnia dzisiejszego, mimo wielokrotnych prób zmiany status quo. Obecny monarcha, król Mtswati III piastuje swą funkcję od 1986 roku.

Eswatini to jedno z najmniejszych państw na kontynencie afrykańskim, nieposiadające dostępu do morza. Na jego terytorium przeważają wyżyny i góry, z najwyższym szczytem kraju, górą Emlembe, osiągającą wysokość 1862 m n.p.m. W Eswatini występują dwie pory roku: sucha (od maja do października) i deszczowa (od listopada do kwietnia). Mimo klimatu zwrotnikowego, w strefie którego leży Eswatini, wpływ gór na temperaturę i wilgotność powietrza jest znaczący. Wyższe temperatury notuje się we wschodniej części kraju. Jest tam też bardziej sucho niż na zachodzie. Na terenach górzystych zimą (czerwiec – sierpień) notuje się przymrozki, a nawet opady śniegu. Eswatini posiada wyjątkowo dobrze, jak na Afrykę, rozbudowaną sieć rzeczną. Jest ona związana głównie z masywami górskimi na zachodzie kraju. Największą rzeką przepływającą przez państwo jest Lusutfu, mająca swe źródła w sąsiednim RPA.

Mimo niewielkiej powierzchni, Suazi posiada zróżnicowany świat roślinny i zwierzęcy. W północno-zachodniej części kraju występują górskie lasy, nieco na południe plantacje eukaliptusa. We wschodniej części przeważa natomiast krajobraz sawann, z porastającymi je akacjami i baobabami. Świat roślinny przekłada się na występowanie odpowiednich gatunków zwierząt. Na sawannie można spotkać lwy, zebry, antylopy, hieny, a nad rzekami hipopotamy. W celu ochrony różnorodności biologicznej utworzono wiele rezerwatów i parków narodowych. Trzy spośród nich wchodzą w skład tzw. Big Game Parks. Są to Mlilwane Wildlife Sanctuary, Hlane Royal National Park i Mkhaya Game Reserve.

Suazi, z uwagi na swoją niewielką powierzchnię, nie jest krajem bardzo zróżnicowanym etnicznie. Większość jego mieszkańców stanowią przedstawiciele plemienia Suazi, od którego państwo wzięło swą nazwę. Podstawą struktury społecznej są klany, które mieszają się poprzez zawierane małżeństwa. W połączeniu z silnym przywiązaniem do tradycji i zwyczajów, stanowi to doskonałe spoiwo, które jednoczy kraj i pozwala uniknąć konfliktów na tle etnicznym i społecznym, jak ma to miejsce w wielu innych krajach Afryki. Szczególnym szacunkiem w społeczeństwie otaczani są mężczyźni, ojcowie i ludzie starsi. Rola kobiet w życiu publicznym jest marginalna. Tradycji hołduje także król, który nawet wtedy, gdy wita przywódców obcych państw, jest boso i przybrany w trybalne skóry.

Poligamia w Suazi nie jest tematem tabu. Powszechne jest posiadanie kilku wybranek, choć zawieranie małżeństw, z uwagi na jego koszty, jest ograniczone. Każdy planujący ożenek mężczyzna powinien zapłacić rodzinie panny młodej posag (lobola), którego ekwiwalentem jest odpowiednia liczba sztuk bydła. Brak wniesienia posagu przez pana młodego skutkuje pozostaniem dzieci, będących owocem związku, w rodzinie panny młodej. Obrzędy weselne trwają cały weekend. Zgodnie z tradycją brat dziedziczy żony po zmarłym bracie.

Niezmiennym autorytetem w społeczeństwie cieszą się uzdrowiciele, będący jednocześnie lekarzami, prorokami, kapłanami i wróżbitami. Dziedziczą oni swe umiejętności po ojcach i dziadkach.

Spośród wielu rytuałów plemiennych, odbywających się w Suazi, do dwóch najpopularniejszych należą Umhlanga (Taniec Trzcin) i Incwala. Przyciągają one największą liczbę turystów. Taniec Trzcin odbywa się co roku we wrześniu i trwa 8 dni. Jest to nadzwyczaj kolorowy festiwal czystości, na który przybywają dziewczęta, ścinając uprzednio trzcinę. Prezentują ją Królowej-matce, a następnie tańczą przed królem. Liczba dziewcząt może dochodzić nawet do 40 000. Większość rytuału jest prywatna, jednak dzień 6 i 7 są otwarte dla publiczności.

Najważniejszym wydarzeniem kulturalnym Suazi jest Incwala. Odbywający się na przełomie grudnia i stycznia festiwal, mający ponadstuletnią historię, znany jest pod nazwą „Święta Świeżych Owoców”. Jednak nie to przyciąga na niego turystów. Podczas ceremonii król może wybrać sobie kolejną ze swoich żon – dziewic (przynajmniej oficjalnych), spośród tych przybyłych na festiwal. Tańczą one przed swym władcą, licząc (lub nie) na jego przychylne spojrzenie i wybór.

Podobnie jak w większości krajów afrykańskich, popularnym zajęciem wśród ludności jest wyrób rękodzieła. Na ulicach można spotkać nie tylko sprzedawców oferujących swoje dzieła, ale i rzemieślników przy pracy. Szczególnie cenionymi wyrobami są kolorowe kosze, rzeźby z drewna i kamienia, świece, akcesoria z batiku i szkła, czy biżuteria.
Suazi jest krajem chrześcijańskim.

Religię tę wyznaje ponad 85% społeczeństwa, z czego zdecydowaną większość (ok. 80%) stanowią protestanci, a pozostałe 5% katolicy. Pozostałe religie (wierzenia plemienne, islam, hinduizm) wyznaje łącznie zaledwie 5% społeczeństwa.