-
Historia
Historia ludzkości na terenach dzisiejszej Grecji rozpoczęła się miliony lat temu. To właśnie na Krecie w 2017 roku odkryto najstarsze ślady praczłowieka pochodzące sprzed 5,7 milionów lat. Około 5000 lat temu na tej największej greckiej wyspie narodziła się prawdopodobnie najstarsza cywilizacja europejska – kultura minojska. Około 3700 lat temu na Peloponezie powstała kultura mykeńska. Kolejne milenia stały pod znakiem prężnego rozwoju niepodległych miast-państw, które wzmacniając się w duchu hellenistycznej mitologii dały podwaliny nie tylko dzisiejszej Grecji, ale i całej europejskiej kulturze. Powstało wiele dzieł z zakresu architektury, sztuki, filozofii, nauk ścisłych i społecznych, bez których ciężko byłoby sobie wyobrazić dzisiejszy świat. Starożytni Grecy kolonizowali obszary basenu Morza Śródziemnego oraz Czarnego. Sparta charakteryzowała się silną dyscypliną wojskową, Ateny były stolicą kultury, sztuki i nauki, Olimpia wielkim centrum sportu i stolicą igrzysk. W licznych sanktuariach, m.in. Delfach, Delos czy Akrokoryncie, gromadzili się pielgrzymi z różnych polis. Grecy jednoczyli swe siły przeciw wrogom, w szczególności Persom. Ważny wkład w historię świata miał Aleksander Macedoński – jeden z najznamienitszych wodzów w dziejach, który w IV wieku p.n.e. stworzył wielkie imperium sięgające Himalajów.
W 146 roku p.n.e. Grecję podbili Rzymianie, zaś po 324 roku odgrywała ona ważną rolę w powstałym Cesarstwie Bizantyńskim – z tego okresu pochodzą piękne monastyry i masywne twierdze. Od 1453 roku Grecja znajdowała się pod okupacją Republiki Weneckiej oraz Imperium Ottomańskiego, a w 1821 roku ogłosiła niepodległość, ze stolicą małym miasteczku Nafplio. Kolejne burzliwe lata obfitowały w wojny, głównie z Turkami.
Od 1952 roku Grecja jest członkiem NATO, a w 1981 roku weszła w skład Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Dziś jest jednym z najchętniej obieranych wakacyjnych kierunków na Starym Kontynencie.
-
Geografia
Grecja położona jest Europie południowo-wschodniej. Zajmuje południową część Półwyspu Bałkańskiego. Obok wyraźnej części kontynentalnej można wyróżnić tu Peloponez – duży półwysep w południowej części państwa oraz mnóstwo wysp i wysepek, których liczba wynosi około 6000, a zamieszkałe jest jedynie 277. Największą wyspą wchodzącą w skład Hellady jest Kreta.
Grecja to kraj górzysty – niemal 80% powierzchni kraju zajmują góry, których najwyższym szczytem jest Mitikas wznoszący się na 2918 metrów n.p.m., wchodzący w skład masywu Olimpu.
Ze względu na uwarunkowania geograficzne kraj ten i jego mieszkańcy są nieodłącznie związani z morzem. Terytorium państwa oblewa Morze Śródziemne i jego cztery wydzielone akweny. Są to morza: Jońskie, Libijskie, Kreteńskie oraz Egejskie. Ogromna liczba wysp i wysepek obfituje w przepiękne i bardzo różnorodne plaże – od skalistych klifów, przez plaże piaszczyste, wulkaniczne, kamieniste po malowniczo wygładzone wapienie. Grecja jest krajem aktywnym sejsmicznie, występują tu trzęsienia ziemi. Zlokalizowane są tutaj także wulkany – jednym z najsłynniejszych jest Fira, znana jako Santorini, której erupcja sprzed około 3600 lat uważana jest za jedną z największych w historii ludzkości.
Grecja leży w strefie klimatu podzwrotnikowego śródziemnomorskiego. Lata są tutaj długie i suche, z wysokimi temperaturami oraz możliwością wystąpienia gwałtownych, krótkich burz i intensywnych ulew. Zimy są łagodne i deszczowe. W górzystych częściach kraju pokrywa śnieżna może utrzymywać się przez wiele miesięcy – dotyczy to zarówno Grecji kontynentalnej, jak i wysp, w tym Krety, gdzie szczyty Gór Białych mogą być zaśnieżone aż do czerwca.
-
Kultura i religia
Grecja położona jest na styku kręgów kulturowych – wschodnioeuropejskiego oraz islamskiego. To kraj, w którym panuje specyficzny, jakby „przejściowy” klimat cywilizacyjny między Europą a Bliskim Wschodem. Milenia burzliwej i niezwykle bogatej historii sprawiły, że panująca tutaj atmosfera jest naprawdę oryginalna i niespotykana w innych miejscach.
Grecy są silnie przywiązani do swoich tradycji, historii oraz wyznawanej wiary (prawosławie), które podczas tureckiej okupacji pomagały im w zachowaniu tożsamości narodowej. Dziś ulice miast i miasteczek są pełne życia, a mieszkańcy wykazują się niezwykłą radością. Nietrudno na ulicy spotkać Greczynkę lub Greka, którzy zaczepią Was i rozpoczną konwersację błahym pytaniem, na przykład o godzinę, mając na ręce zegarek. W Grecji, szczególnie na Krecie, przybysz uważany był za wcielenie Boga, któremu należało okazać szczególny szacunek, a w niektórych miejscach tradycja ta wyraźnie zachowała się do dziś. W powietrzu unoszą się tu zapachy świeżych ziół, szczególnie bazylii – niemal narodowej rośliny Greków. Niezwykle ważną częścią kultury są gaje oliwne, przekazywane z pokolenia na pokolenie, a ich wartość często przewyższa cenę domów. W miastach i wioskach możemy spotkać mężczyzn z koralikami w dłoni – jest to komboloi, uważane za najstarszy gadżet człowieka.
Grecy posługują się własnym alfabetem powstałym prawdopodobnie w IX wieku p.n.e. Dał on początek między innymi pismu łacińskiemu czy cyrylicy. Jedną z najbardziej charakterystycznych spuścizn w dziedzinie kultury jest mistrzowska architektura, która po dziś dzień służy jako wzór i inspiracja w tworzeniu nowych dzieł. Kultura i sztuka już od starożytności miały dla mieszkańców Hellady ogromne znaczenie. Grecy wielbili muzykę, rzeźbę, poezję i teatr. Rozwinęło się tu również malarstwo, którego jednym z najbardziej znanych przedstawicieli jest El Greco.
Grecy słyną z osobliwych gestów, jednym z nich jest ten podobny do przybijania piątki w powietrzu, którego lepiej unikać! Nazywany jest „moutza” i jest gestem obraźliwym.