-
Historia
Pierwsi mieszkańcy pojawili się na Cyprze już 8000 tys. lat temu, a położenie na szlakach handlowych pomiędzy Europą, Azją i Afryką powodowało, że wyspa często przechodziła z rąk do rąk, będąc łakomym kąskiem dla kolejnych zdobywców. W latach 2500–1050 p.n.e. wyspą rządzili Egipcjanie, później kolejno Mykeńczycy, Fenicjanie, Asyryjczycy, Persowie, Rzymianie i Bizantyjczycy. W 1191 roku Cypr został zajęty przez krzyżowców, przybyłych tu pod wodzą króla Anglii, Ryszarda Lwie Serce, który następnie sprzedał ją francuskiej dynastii Lusignanów. W 1571 roku wyspę podbili Turcy, co spowodowało napływ sporej grupy tureckich wyznawców islamu, zamieszkujących Cypr do dziś, jednak Turcy nie stosowali przymusowej islamizacji i zezwalali ludności na swobodę praktyk religijnych, co sprawiło, że w następnych wiekach biskupi prawosławni osiągnęli ogromne wpływy.
W XIX wieku Cypr przeszedł pod kontrolę Wielkiej Brytanii, która w 1914 roku formalnie anektowała wyspę, by w roku 1925 uznać ją za swoją kolonię. Jednak już od lat 30. zaczęły wybuchać tu powstania antybrytyjskie, w których coraz większą popularnością cieszyła się idea zjednoczenia z Grecją. W latach 50. przeobraziła się ona w organizację EOKA, stosującą metody terrorystyczne i atakującą obiekty administracji brytyjskiej, czego rezultatem było wprowadzenie stanu wyjątkowego. Ostatecznie, po długotrwałych rozmowach grecko-turecko-brytyjskich, w 1960 roku Cypr uzyskał niepodległość, choć temat przyłączenia do Grecji wciąż powracał. W 1974 roku pogłoski te doprowadziły do tureckiej inwazji na wyspę i zajęcia jej północnej części. W 1983 roku Turcy ogłosili powstanie Republiki Tureckiej Cypru Północnego, kraju nieuznawanego przez żadne państwo z wyjątkiem Turcji. Pomimo prób mediacji ONZ Cypr pozostaje podzielony i trudno przewidzieć, jak sytuacja potoczy się dalej.
-
Geografia
Cypr, państwo położone na trzeciej co do wielkości wyspie Morza Śródziemnego, w zachodniej Azji we wschodniej części Morza Śródziemnego, graniczy z brytyjskimi bazami Akrotiri i Dhekelia oraz z nieuznawaną na arenie międzynarodowej Turecką Republiką Cypru Północnego. Powierzchnia wyspy wynosi 9,3 tys. km², a linia brzegowa ma długość 648 km. Wybrzeże obfituje w doskonałe, piaszczyste plaże, z których większość znajduje się na południowym wybrzeżu, cechującym się wysokimi klifami, w które wcinają się liczne zatoki. Większość terenu Cypru zajmują góry, z których najwyższą jest Olympos (1951 m n.p.m.). Terytorium Cypru dzieli się na cztery główne krainy geograficzne: porośnięte lasem cyprysowym góry Kyrenia, u których podnóża znajdują się liczne plantacje oliwek, pokryty wielkimi lasami Masyw Troodos, Równinę Centralną Mesaoria z plantacjami drzew oliwnych i eukaliptusowych, a wreszcie niziny nadbrzeżne, tworzące wąski pas wzdłuż wybrzeża z plantacjami owoców cytrusowych i winnej latorośli. Na południu wyspy występują dwa słone jeziora, które w okresie letnim wysychają, pokrywając się warstwą białej soli.
Panujący na Cyprze klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski charakteryzuje się średnią temperaturą 10–12°C w styczniu i 26–28°C w sierpniu , choć niekiedy potrafi ona sięgnąć nawet 45°C. Opady są tu bardzo skąpe, a liczba słonecznych dni w roku dochodzi do 420.
-
Kultura i religia
Cypr podzielony jest na dwie części zarówno politycznie, jak i kulturowo i religijnie. Różnice te zauważyć można już na pierwszy rzut oka: południowa część, zajmowana przez prawosławnych Greków, pełna jest zabytkowych cerkwi, zaś północna, zamieszkiwana przez wyznających islam Turków, charakteryzuje się smukłymi wieżami minaretów, wznoszącymi się przy eleganckich meczetach. Dla prawosławnej większości najważniejszym świętem jest hucznie obchodzona Wielkanoc, a także Święto Potopu, które upamiętnia ocalenie Arki Noego, kiedy to zgromadzeni nad morzem ludzie wzajemnie oblewają się wodą. W rzeczywistości to przejęta przez chrześcijan starożytna ceremonia ku czci Afrodyty, która właśnie na Cyprze miała wyłonić się z morskiej piany. Do świeckich zwyczajów należy m.in. majowe święto kwiatów, festiwal muzyki, tańca i sztuk, odbywający się w średniowiecznym zamku w Pafos oraz festiwal wina połączony z degustacją tego trunku. Dla islamskiej społeczności najważniejsze święta to Ramadan, miesiąc ścisłego postu, oraz Kurban Bajram, upamiętniający ofiarę Abrahama. Odbywają się tu też występy folklorystyczne organizowane przy zbiorach owoców. Na południu Grecki Kościół Prawosławny cieszy się powszechnym szacunkiem i dysponuje znaczną siłę polityczną i społeczną. Frekwencja w kościele jest wysoka, a niedzielne wizyty w kościołach i klasztorach są popularnym sposobem spędzania wolnego czasu. Na północy, chociaż mieszkają tu muzułmanie, poziom religijności jest znacznie niższy – rzadko usłyszycie tu wezwanie do modlitwy, weekend to sobota i niedziela, a nie jak w innych muzułmańskich krajach piątek i sobota, nie ma też żadnych problemów z kupnem alkoholu.
Dużą wartością w życiu Cypryjczyków jest rodzina i nierzadko zobaczyć można duże grupy biesiadujące razem w restauracji czy piknikujące na plaży. Panuje powszechny szacunek dla osób starszych i kobiet w ciąży, a dzieci uważane są za pępek świata, dlatego powstrzymajcie się od zwracania uwagi nawet tym najbardziej nieznośnym – możecie spotkać się z agresją. Choć miasta idą z duchem czasu, na wsiach patriarchalne postrzeganie świata ma się świetnie: kobiety zajmują się prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci, podczas gdy mężczyźni siedzą w kawiarniach, czytają gazety lub grają w nardy. Starsi Cypryjczycy wciąż są dość konserwatywni, jednak młodzi coraz bardziej otwierają się na wartości współczesnego świata.