Jamajka

Jamajka dla Nowego Kontynentu zaistniała w 1494 roku, kiedy to odkrył ją Krzysztof Kolumb i zapoczątkował okres hiszpańskiego zwierzchnictwa nad wyspą. Wcześniej Jamajkę zamieszkiwali Indianie z grup etnicznych znanych pod nazwą Arawak, których początkowo Hiszpanie wykorzystywali do pracy na plantacjach trzciny cukrowej. Słabszych fizycznie rdzennych mieszkańców wyspy zastąpili sprowadzeni z Czarnego Lądu afrykańscy niewolnicy.

W XVII wieku na Jamajkę zaczęli emigrować mieszkańcy innych krajów europejskich m.in. Francuzi, Anglicy i Holendrzy. W 1655 roku wyspę zajęli Brytyjczycy, jednak Hiszpania oficjalnie zrzekła się jej ponad sto lat po tym wydarzeniu. Wielka Brytania rozwinęła produkcję rumu, a także założyła ośrodek miejski o nazwie Kingston, obecną stolicę Jamajki. W 1833 roku zniesiono tutaj niewolnictwo, jednak wcześniej kryzys na rynku cukrzanym doprowadził do śmierci tysięcy, czarnoskórych pracowników plantacji. Pod koniec XIX wieku na wyspie wzrosły nastroje niezadowolenia wywołane złymi warunkami życia czarnoskórych mieszkańców.

W 1945 roku urodził się jeden z najsłynniejszych Jamajczyków, Bob Marley. Dopiero w 1962 roku Jamajka uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii i Federacji Indii Wschodnich. Od tamtej pory należy do Brytyjskiej Wspólnoty Narodów i jest monarchią konstytucyjną, na której czele stoi królowa Elżbieta II.

Jamajka należy do archipelagu Wielkich Antyli, znajduje się na Morzu Karaibskim, nieopodal Kuby, Haiti i Dominikany. Jej powierzchnia wynosi prawie 11 tysięcy km², długość około 230 km², zaś w najszerszym miejscu ma 82 km². Ponad połowa terenów wyspy wznosi się na wysokość 300 m n.p.m., a najwyższym szczytem jest Blue Montain Peak, którego wysokość to 2256 m n.p.m. Spore obszary zajmują również wyżyny o wysokości przekraczającej 500 m n.p.m. Co ciekawe, na Jamajce zupełnie nie występują pory roku. Pogoda na wyspie zadowala nawet najbardziej wybrednych turystów, ponieważ średnie roczne temperatury oscylują wokół 27 stopni w pobliżu morza, zaś w wyższych partiach spadają do około 20 stopni. Roczne amplitudy temperatur nie przekraczają 5 stopni Celsjusza! Linię brzegową Jamajki wypełniają liczne zatoki, m.in. St Anne, Hope czy Boston, wybrzeże jest w większej części typu mangrowego, porośnięte lasami namorzynowymi, ale na wyspie nie brakuje też rajskich plaż o białym piasku porośniętych palmami. Piękne rafy koralowe występują w okolicach południowego wybrzeża. Lasy stanowią około 25% wszystkich terenów, składając się z cennych mahoniów, hebanów i palisandrów. Część z terenów leśnych to lasy tropikalne.

Najwięcej okazów zwierząt żyje w lasach tropikalnych. Najgroźniejsze z nich to krokodyle, które jednak nie występują w dużej liczbie. Oprócz tego w niektórych rejonach spotkać można dzikie świnie, a dość powszechne są rozmaite gryzonie i gady. Szczególnie charakterystyczny wydaje się rzadki królik jamajski, który przypomina świnkę morską. Z gadów warto wspomnieć gekony, czyli niewielkie jaszczurki, a także węże, które występują dość powszechnie. Na Jamajce żyje również dość sporo nietoperzy, którym wyjątkowo odpowiadają tutejsze warunki bytowania. Bogactwem charakteryzuje się też jamajski świat ptaków, który liczy sobie około 200 gatunków, z czego kojarzony z Jamajką jest koliber czarnogłowy.

Rodowici Jamajczycy stanowią ponad 91% wszystkich mieszkańców wyspy, zaś do pozostałej mniejszości zalicza się Hindusów, Chińczyków, Brytyjczyków, Arabów i bardzo niewielką grupę innych narodowości: Kubańczyków, Amerykanów, Portugalczyków i Hiszpanów. Część Jamajczyków określa się Maronami, którzy są potomkami zbiegłych czarnych niewolników i zamieszkują tereny Ameryki Łacińskiej, głównie Jamajkę, Brazylię i Surinam. Niegdyś protoplaści tego ludu jako pierwsi w obu Amerykach uzyskali wolność.

W przeciwieństwie do innych krajów Ameryki Łacińskiej na Jamajce doprowadzono do całkowitej destrukcji kultury pierwszych znanych mieszkańców wyspy, mianowicie Indian Taino. Burzliwe losy jamajskich terenów wpłynęły znacząco na obecny kształt tutejszej obyczajowości i kultury, które wchłonęły zwyczaje, wierzenia i cechy charakterystyczne Hiszpanów, Anglików czy byłych niewolników z Afryki. Niezwykle istotnym elementem życia kulturalnego pozostaje niezmiennie od lat Ruch Rastafari, którego początków należy doszukiwać się w walce o równouprawnienie pod względem rasowym oraz koncepcji powrotu do Afryki, tj. Back to Africa.

Kulturalną ikoną Jamajki jest Bob Marley, czego zresztą trudno nie zauważyć, ponieważ jego wizerunki umieszcza się na budynkach, koszulkach, plakatach i rozmaitych pamiątkach przeznaczonych do sprzedaży. Marley, a właściwie Robert Nesta Marley był wykonawcą muzyki reggae i jej znanym na całym świecie popularyzatorem. Oprócz tego, Marley uważał się za zwolennika panafrykanizmu, czyli ruchu politycznego, który zakładał solidarność ludności afrykańskiej i pochodzenia afrykańskiego, popularyzację jej kultury i podkreślanie odrębności.

Około 60% wszystkich obywateli Jamajki deklaruje przynależność religijną do chrześcijaństwa, dokładniej – do protestantyzmu. Aż 20% z biorących udział w spisach powszechnych uważa się za ateistów. Zielonoświątkowcy stanowią 20% mieszkańców, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego to prawie 12%. Do pomniejszych wierzeń należą m.in. Kościół Bożych Proroctw, baptyzm, Kościół Boży w Jamajce, anglikanizm, metodyzm, świadkowie Jehowy czy Bracia morawscy. Do jednej z mniejszości klasyfikują się także zwolennicy Ruchu Rastafari.