Jordania

Obywatele RP udający się w podróż do Jordanii mają obowiązek posiadania wizy. Wydawana jest ona na granicy, kosztuje 40 JOD i ważna jest przez miesiąc. Należy mieć ze sobą jordańską walutę – nie jest to problemem, ponieważ na granicy działa kantor wymiany. Paszport powinien być ważny minimum 6 miesięcy od daty zakończenia wyjazdu. W niektórych przypadkach pobierana jest opłata wyjazdowa w wysokości 10 JOD (czasem wliczona jest w cenę biletu lotniczego).

Jeśli planujecie pobyt w Jordanii dłuższy niż 3 dni, możecie przed podróżą rozważyć zakup tzw. Jordan Pass (www.jordanpass.jo). Dzięki temu uzyskacie wizę za darmo oraz wolne wstępy do ponad 40 atrakcji. Koszt Jordan Pass wynosi 70–80 JOD i zmienia się w zależności od tego, ile dni chcecie spędzić w Petrze.

Biuro Podróży nie ponosi odpowiedzialności za nieotrzymanie wizy do krajów w którym odbywa się impreza turystyczna oraz krajów tranzytowych. Zdobycie wizy leży w 100% po stronie uczestników wyjazdu.

Przed wyjazdem do Jordanii nie obowiązują żadne szczepienia ochronne, istnieje jednak ryzyko zakażenia amebą i zatruć pokarmowych, dlatego należy pamiętać o starannym myciu warzyw i owoców. Szczepienia zalecane to błonica i tężec (ok. 90 zł) oraz wirusowe zapalenie wątroby typu B (każda dawka szczepionki ok. 80 zł). Ceny szczepień podano zgodnie z aktualnym cennikiem Centrum Szczepień Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II.

W Jordanii dawanie napiwków – bakszyszu – jest częścią kultury i w wielu przypadkach uważane jest za oczywiste. W niektórych branżach, np. w restauracjach, płaci się pracownikom niższe pensje, oczekując, że braki uzupełnią właśnie napiwkami. Zwyczajowo bakszysz wynosi 10% od wartości usługi. Przyjęte jest też dawanie napiwku lokalnym przewodnikom, np. w Petrze, lub prywatnym kierowcom.

Ceny jedzenia w Jordanii zbliżone są do polskich, lecz na dobrą sprawę jedynie w supermarketach znajdziecie etykietki na produktach. W małych, lokalnych sklepikach o wszystko musicie pytać i na ogół zapłacicie więcej niż mieszkańcy. Koszt skromnego posiłku w niedrogiej restauracji to około 5 JOD, w lepszej około 15 JOD, za piwo zapłacicie 4–5 JOD, za kawę – 2,5 JOD, a za colę 0,5 JOD.

• Góra Nebo w Jordanii jest wedle wielu badaczy miejscem pochówku Mojżesza.
• Wadi Kharar, teren nad rzeką Jordan, uważany jest za miejsce, gdzie Jan Chrzciciel ochrzcił Jezusa Chrystusa. W późniejszych latach Jan był więziony w pałacu Mukawir, znajdującym się na południe od Madaba.
• Jeden z Nowych Siedmiu Cudów Świata, miasto Petra, zostało dosłownie wykute w skale 2000 lat temu. O jego istnieniu świat zachodni dowiedział się dopiero w XIX wieku.
• Jordańczycy wierzą, że dzieci nie należy nadmiernie wychwalać i traktowane jest to jako zły omen. Wy natomiast, jeśli zostaniecie zaproszeni do jordańskiego domu, wystrzegajcie się podziwiania przedmiotów należących do gospodarzy – poczują się oni w obowiązku, by Was nim obdarować.
• Morze Martwe lub Słone Jezioro w Jordanii to najniższy punkt na Ziemi, położony ponad 402 m poniżej poziomu morza.
• W Jordanii uprzejmość wymaga trzykrotnego odmówienia posiłku, zanim zasiądzie się do stołu.
• Prawie każdy budynek w Ammanie jest wykonany z kamienia lub betonu, pokrytego cienkimi, białymi płytami z wapienia. Miasto dzięki temu wygląda wyjątkowo pięknie, lecz łatwo się w nim pogubić – nie ma tu żadnych punktów orientacyjnych!
• Stolica Jordanii może być jednym z najstarszych miast na świecie – wykopaliska archeologiczne świadczą, że ludzie żyli tu już w XIII wieku p.n.e.
• Jordania słynie z gościnności, nie tylko w stosunku do turystów (choć hasło „Ahlan wa sahlan!” „Witamy!” słyszeć będziecie na każdym kroku), ale przede wszystkim uchodźców. Położona na targanym konfliktami terenie, przyjęła ogromną liczbę uciekinierów z okolicznych regionów. Liczba uchodźców z Palestyny i z Syrii sięga 3,5 mln osób, co stanowi ponad jedną trzecią ludności.
• Jordania jest jedynym państwem arabskim na Bliskim Wschodzie, które nie posiada własnej ropy naftowej.
• W Jordanii dniem wolnym od pracy jest piątek.
• Jednym z najpopularniejszych drzew są drzewa oliwne, które spotkać można na każdym kroku – od posadzonego przez Jana Pawła II jako znak pokoju na Górze Nebo, do zagajników rosnących na całej północy w Jerash i Umm Qais.
• Narodowym kwiatem jest czarny irys – bardzo rzadki, rosnący jedynie w Wadi Rum i tylko wiosną. Podczas Waszej podróży na pewno zobaczycie wiele hoteli, restauracji, sklepów czy biur nazywających się właśnie Black Iris.
• W Jordanii ogromnym szacunkiem cieszy się Thomas Edward Lawrence. Ten brytyjski archeolog, podróżnik, wojskowy, pisarz i dyplomata pełnił rolę doradcy wojskowego podczas arabskiej rewolty skierowanej przeciwko Imperium Osmańskiemu i wydatnie przyczynił się do zwycięstwa Arabów, dzięki czemu zasłużył sobie na przydomek Lawrence'a z Arabii. Jego wspomnieniowa książka, „Siedem filarów mądrości”, jest do dziś bardzo popularna, a jej tytułem nazwana została jedna z najpiękniejszych formacji skalnych na Wadi Rum.

Jeśli lubicie kuchnię bliskowschodnią, w Jordanii będziecie mieć używanie. Krzyżują się tu wpływy kultury tureckiej i arabskiej, toteż zjecie tu potrawy charakterystyczne dla tych krajów. Popularny jest zarówno turecki kebab i chleb pita – Jordańczycy zresztą chleb jedzą w bardzo dużych ilościach i pod różnymi postaciami – jak i arabski falafel oraz harissa, czyli ostra pasta z papryki, z oliwą i czosnkiem. Posiłek zaczyna się od przystawek, mezzeh, na które podać można np. tradycyjny hummus, paszteciki z baraniny, wątróbkę smażoną z cytryną i czosnkiem czy sałatkę z ostrego sera, cebuli i pomidorów. Innym popularnym mezze jest baba ghanoush, pasta z bakłażanów i sezamu, sałatka lubia z pomidorów, cebuli i mięty oraz manakeesh i fatayer – pikantne ciasteczka z tymiankiem i różnymi dodatkami. Jeśli nie jesteście bardzo głodni, zamawiajcie z rozwagą – może okazać się, że po przystawkach nie będziecie mieć miejsca na nic innego!

Na danie główne Jordańczycy często jedzą kibba naja, czyli podawaną na surowo mieloną baraninę z pszenicą, koftę – grillowane kiełbaski lub maqlubbę, ryż ze smażonym mięsem i pomidorami. Bardzo smakowity jest mansaf, pieczone z dodatkiem jogurtu lub kwaśnej śmietany jagnię, posypane prażonymi orzeszkami piniowymi lub migdałami. Ta specjalna potrawa podawana jest najczęściej na specjalne okazje, jak ślub, narodziny dziecka czy wizyta bardzo szanowanego gościa. Warto skosztować też hamamu, czyli pieczonego gołębia, nadziewanego ryżem z przyprawami. Jeśli nie jecie mięsa, polecamy kushari – danie z ryżu, makaronu, smażonej cebuli, ciecierzycy, soczewicy i ostrego sosu pomidorowego.

Jordańskie słodycze są naprawdę słodkie, przygotowywane z miodu, syropów i wody różanej. Wyjątkowo smaczna jest baklawa, czyli ciasto z orzechami i miodem oraz barazak – ciasteczka z pistacjami i sezamem. Do posiłków pije się najczęściej mocną, gorzką kawę oraz bardzo słodką miętową herbatę. Alkohole są wprawdzie dostępne, ale zdecydowanie mało popularne.

Dzieje Jordanii sięgają czasów bardzo odległych. W starożytności tereny te należały do państwa Izraelitów oraz plemion Amonitów, Edomitów i Moabitów. W VI wieku p.n.e. przybyli tu Nabatejczycy, po których pamiątką do dziś pozostaje Petra – wykuta w skale stolica, dziś jeden z Nowych Siedmiu Cudów Świata. Państwo Nabatejczyków wchłonięte zostało przez Rzymian, zaś w VII wieku Jordanię zdobyli Arabowie, czyniąc z niej część Syrii. W XII wieku przez ziemie te przeciągnęli krzyżowcy, budując tu kilka zamków obronnych, zdobytych następnie przez egipskich Mameluków, rządzących Jordanią do początku XIV wieku. W 1517 roku kraj dostał się pod panowanie Turków osmańskich, którzy władali nią aż do 1918 roku. To właśnie podczas I wojny światowej wybuchło powstanie antytureckie, podczas którego wojska brytyjskie wspomagane przez oddziały arabskie opanowały Palestynę i Syrię. W 1921 roku rząd brytyjski na terenach leżących na wschód od Jordanu utworzył emirat Transjordanii i wydzielił ten obszar z Palestyny. W roku 1946 Transjordania została proklamowana niepodległym królestwem, a trzy lata później jej nazwę zmieniono na Jordańskie Królestwo Haszymidzkie. W 1967 roku Izrael odebrał Jordanowi Zachodni Brzeg i część Jerozolimy. Ten i inne powody stały się przyczyną trwających wiele lat walk między tymi krajami. Deklarację o zakończeniu stanu wojny i układ pokojowy podpisano dopiero w 1994 roku. Dziś Jordania jest monarchią konstytucyjną, na której czele stoi król Abd Allah ibn Husajn. Kraj utrzymuje dobre stosunki z UE i USA oraz prowadzi politykę przyjazną wobec Zachodu.

Jordania położona jest w Azji Południowo-Zachodniej i graniczy z Izraelem, Autonomią Palestyńską, Syrią, Irakiem i Arabią Saudyjską. Większość powierzchni tego mierzącego 88,794 km² kraju zajęte jest przez pustynny płaskowyż, którego największym wzniesieniem jest Dżabal ar-Ramm o wysokości 1738 m n.p.m. Najniższym natomiast punktem jest depresja Morza Martwego, sięgająca nieco ponad 400 m n.p.m.

Jordania leży w trzech strefach klimatycznych: na północnym zachodzie panuje klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski, w środkowej części – podzwrotnikowy kontynentalny, zaś na południu – zwrotnikowy suchy. Zimą bywa tu chłodno, około 4-7°C (najniższa temperatura -8,4°C zmierzona została w Ma’an), zaś latem jest dość gorąco, około 30-32°C (najwyższa temperatura: 51,1°C zmierzona została w Deir Alla). Opady są niewielkie i wahają się między 50 mm rocznie na południu kraju do 800 mm na północnym zachodzie.

Zarówno flora, jak i fauna Jordanii jest uboga. Na wschodzie i na południowym wschodzie w wielu miejscach roślinności po prostu nie ma, zaś na zachodzie kraju występują pozostałości lasów dębowych i sosnowych, które zajmują zaledwie 1% powierzchni. Spośród żyjących tu zwierząt wymienić trzeba gazele, koziorożce i góralki oraz nielicznie występujące gepardy, szakale i karakale. Obfita jest natomiast populacja gadów – skorpionów i węży – które upodobały sobie suche, pustynne obszary Jordanii.

Jordania to kraj o bardzo bogatej kulturze, gdzie tradycja miesza się z nowoczesnością, bogactwo z biedą, a otwartość i gościnność z konserwatyzmem. W kraju tym mieszkają obok siebie, zgodnie i bez konfliktów, wyznawcy wielu odłamów chrześcijaństwa i islamu. Dla Jordańczyków bardzo ważne są związki z ziemią, dlatego ogromnym szacunkiem cieszą się tu Beduini, uważani za rdzennych mieszkańców tej ziemi. Bardzo istotne są też wartości rodzinne, a choć kobiety mają konstytucyjnie zagwarantowane takie same prawa jak mężczyźni, to jordańskie społeczeństwo zachowało mocno patriarchalny charakter.

Ogromną popularnością pośród Jordańczyków cieszą się wszelakiego rodzaju przesądy i wiara w siły nadprzyrodzone, np. w tzw. złe oko, czyli przynoszące nieszczęście spojrzenie. Aby się przed nim uchronić, na szyi nosi się błękitny medalion, który można również zawiesić w domu lub w samochodzie, pali się kadzidło oraz daje biednym jałmużnę. Jeśli te sposoby nie pomogą, osobę, uważaną za ofiarę złego oka, okadza się czytając wersety z Koranu lub Biblii – w zależności od wyznania. Aby przed nieszczęściem uchronić dzieci, przy ich łóżeczkach wiesza się srebrne plakietki z cytatami ze świętych ksiąg. Najważniejszym wydarzeniem w życiu Jordańczyków jest ślub, a ponieważ impreza ta jest wyjątkowo kosztowna, mężczyźni rzadko kiedy pobierają się przed trzydziestką. Teoretycznie dozwolona jest poligamia, jednak mało kogo stać na utrzymanie więcej niż jednej żony, toteż obyczaj ten coraz szybciej odchodzi do lamusa.

Ponieważ coraz większą rolę w gospodarce Jordanii zaczyna odgrywać turystyka, obcokrajowcy są tu mile widziani, a ich niewiedzę na temat panujących tu zwyczajów i tradycji traktuje się pobłażliwie. Jednak zdecydowanie lepiej powstrzymać się od publicznego okazywania sobie uczuć, picia alkoholu czy noszenia nazbyt skąpego ubioru.