-
Historia
Położona na styku Europy i Azji Turcja przez wieki uważana była za swoisty pomost między tymi dwoma kontynentami. Najstarsze ślady świadczące o obecności istot ludzkich na terytorium obecnej Turcji pochodzą z paleolitu, później zaś powstały tu potężne królestwa – Hetytów, Frygijczyków, Lidów (to za ich sprawą wprowadzone zostały pieniądze, zaś do legend przeszły słynne skarby ostatniego króla – Krezusa) i Persów. Turcy Seldżuccy pojawili się na terenie ówczesnego Bizancjum dopiero w drugiej połowie IX wieku, zaś w XIII wieku zaczęły napływać tu nowe plemiona, m.in. Osmanowie, którzy na półtora wieku stworzyli wielonarodowe imperium, rozciągające się na trzy kontynenty. Największy rozkwit państwa osmańskiego przypadł na XVI wiek, kiedy to Sulejman Wspaniały nawiązał pomyślne stosunki z państwami zachodniej Europy. Szybko jednak jego mocarstwowym zapędom położyły kres polskie wojska, które, pod wodzą Jana III Sobieskiego, w 1683 roku rozbiły pod Wiedniem siły tureckie. Co ciekawe jednak, gdy w drugiej połowie XVIII wieku Polskę spotkało nieszczęście rozbiorów, to właśnie Turcja była jednym z nielicznych krajów, które nigdy formalnie ich nie uznały. Przełom XVIII i XIX wieku był okresem walk zwolenników i przeciwników reform w objętej kryzysem Turcji. Po licznych przewrotach nastąpiła wielka rewolucja młodoturków, polegająca na likwidacji feudalizmu i przemianie Turcji w republikę burżuazyjną. W 1922 roku zniesiono sułtanat, a w 1924 wprowadzono zasadę świeckości państwa. Ten czas to też okres rzezi Ormian i Asyryjczyków, wymordowanych w imię etnicznej hegemonii Turków. Z ruchu młodotureckiego wywodził się Mustafa Kemal, zwany w Turcji Ataturk, uważany za ojca współczesnej Turcji, jako że obalił on sułtanat i proklamował powstanie Republiki Turcji, której został pierwszym prezydentem. Po wybuchu II wojny światowej Turcja zawarła sojusz z Niemcami, zerwany dopiero w 1944 roku. Od 2005 roku kraj stara się o przyjęcie do Unii Europejskiej, jednak proces ten napotyka wiele poważnych barier. Problemem jest są m.in. napięte stosunki dyplomatyczne między Turcją a Cyprem i Grecją oraz konflikt kurdyjsko-turecki.
-
Geografia
Turcja położona jest na półwyspie Azja Mniejsza, w Azji Zachodniej i południowo-wschodniej Europie (część europejska stanowi jedynie 3% powierzchni ogólnej kraju), nad morzami: Śródziemnym, Egejskim, Czarnym i Marmara. To rozległy, dwa razy większy od Polski kraj, o bardzo urozmaiconym ukształtowaniu i przyjemnym, ciepłym klimacie, graniczący z Armenią, Azerbejdżanem, Bułgarią, Grecją, Gruzją, Irakiem, Iranem i Syrią. Turcja jest krajem wyżynno-górzystym, którego większą część stanowi Wyżyna Anatolijska, niemal ze wszystkich stron otoczona górami.
Najwyższym szczytem Turcji jest przykryta czapą wiecznych śniegów góra Ararat (5122 m n.p.m.), położona we wschodniej części kraju, na Wyżynie Armeńskiej, zwanej Wschodnią Anatolią. Niziny zajmują jedynie niewielki fragment państwa i znajdują się w strefach nadmorskich oraz w europejskiej części kraju.
Turcja leży w strefie klimatu podzwrotnikowego, który na wybrzeżu cechuje się odmianą morską, zaś we wnętrzu nabiera cech typowych dla klimatu kontynentalnego. Zimą bywa tu chłodno, od około -5°C do 10°C (w wyższych górach nawet -15°C), zaś latem jest dość gorąco, około 24-30°C.
-
Kultura i religia
Turcja to kraj o bardzo bogatej, a równocześnie zupełnie odmiennej niż europejska kulturze. Stosunek tutejszych mieszkańców do przyjezdnych jest bardzo przyjazny, nie zdziwcie się więc, jeśli zostaniecie zaproszeni do domu. Turcy uwielbiają rozmawiać i łatwo nawiązują kontakty, pamiętajcie jednak o tym, że religia i polityka są tematami tabu, a chociaż są tolerancyjni i otwarci, należy uszanować ich uczucia religijne: powstrzymać się od publicznego okazywania sobie uczuć, picia alkoholu czy noszenia nazbyt skąpego ubioru poza terenem plaży czy hoteli. Wchodząc do meczetu pamiętać należy o zakryciu ramion, kolan i dekoltu, a kobiety także głowy. Turcy zupełnie inaczej podchodzą też do pojęcia czasu, nie oczekujcie więc od nich punktualności i zorganizowania.
Za zachętą sułtanów, będących mecenasami kultury i tradycji, rozwinęły się tu różne formy sztuki i rozrywki. Dużą popularnością cieszy się muzyka, zarówno wojskowa, jak i mistyczno-religijna, wykonywana na fletach przez tańczących derwiszów. Każdy region Turcji na własne, odmienne tańce, np. taniec łyżek wykonywany do wtóru uderzeń drewnianych kopystek czy taniec tarcz i mieczy oraz piękne, nierzadko wyszukane stroje ludowe. Typową rozrywką jest wizyta w hammanie, czyli tradycyjnej łaźni tureckiej, gdzie obowiązuje ściśle przestrzegane rozdzielenie kobiet i mężczyzn.
Aż 98% mieszkańców kraju stanowią muzułmanie. Katolicy, protestanci, buddyści czy żydzi znajdują się w mniejszości. Nieoficjalnie jednak, mimo tak wielkiej liczby formalnych wyznawców islamu, Turcja ma ogromny odsetek osób bezwyznaniowych, szczególnie jak na kraj muzułmański.