Francja

Najstarsze ślady ludzkiej bytności na terenach dzisiejszej Francji sięgają czasów epoki lodowcowej. Koczowników przyciągały zapewniające bezpieczeństwo rozległe jaskinie, w których przy blasku ognia tworzyli na ścianach malowidła, m.in. takie, jak słynne malunki w jaskini Lascaux. Kilka wieków później, w ok. VI wieku p.n.e., pojawili się tu Celtowie, których w I wieku podbili Rzymianie, rozpoczynając przy tym kilkusetletnią romanizację i nazywając Celtów Galami. Kres cesarstwa zachodniorzymskiego przyniosły najazdy plemion germańskich oraz król Franków, Chlodwig I, który w 496 roku przyjął chrzest i podporządkował sobie całą Galię. Ale jego synowie podzielili frankofońskie państwo na cztery części, a zjednoczenia dokonał dopiero Karol Wielki, koronując się w 800 roku na cesarza – na krótko, bowiem traktat z Verdun, ponownie dzielący imperium, dał początek królestwom Francji, Burgundii i Niemiec.

Następne lata obfitowały w krwawe wojny i konflikty: między Francją a Anglią toczyła się wojna stuletnia, do której zwycięstwa przyczyniła się ogłoszona później świętą Joanna D’Arc. W XVI wieku o dominację walczyli ze sobą katolicy i protestanccy hugenoci, wymordowani w noc św. Bartłomieja. Kraj do bankructwa doprowadziły absolutystyczne rządy króla Ludwika XIV, równocześnie początkując francuską erę kolonializmu. W latach największego rozkwitu kolonii, Francja i jej obszary zależne miały powierzchnię 11 mln km². Wiek XIX przyniósł Rewolucję Francuską i dyktatorskie rządy cesarza Napoleona Bonaparte, powstania podczas Wiosny Ludów oraz wojnę z Prusami. Francja zwycięsko wyszła z I wojny światowej, by w trakcie II wojny znaleźć się pod hitlerowską okupacją. Wyzwolony w 1944 roku kraj pod rządami Charlesa de Gaulle’a, targany wewnętrznymi konfliktami, stracił większość kolonii w Afryce. Dzisiejsza Francja jest republiką parlamentarno-prezydencką, wycofała się ze struktur NATO oraz przystąpiła do UE.

Francja, trzecie co do wielkości państwo w Europie, jest położona w Europie Zachodniej. Od zachodu kraj oblewają wody Oceanu Atlantyckiego, od północy – kanał La Manche oddziela od Wielkiej Brytanii, od południowego wschodu granicę stanowi Morze Śródziemne. Z tej strony Francję i Szwajcarię rozdzielają Alpy i najwyższy szczyt – Mont Blanc (4808 m n.p.m.), a od wschodniej strony Francja sąsiaduje też z Belgią, Luksemburgiem, Niemcami, Monako i Włochami. Granicę z Hiszpanią i Andorą wyznaczają Pireneje. Departamenty zamorskie Francji to Gujana Francuska, Martynika, Gwadelupa, Reunion i Majotta, a zbiorowości zamorskie to Polinezja Francuska, Saint-Barthelemy, Saint-Martin, Saint-Pierre i Miquelon oraz Wallis i Futuna.

Terytorium Francji cechuje zróżnicowany krajobraz i urozmaicona rzeźba terenu. Połowę obszarów zajmują niziny i pagórki, m.in. Nizina Francuska, która rozciąga się od wybrzeży Zatoki Biskajskiej do Cieśniny Kaletańskiej. Drugą połowę stanowią wyżyny i góry, m.in. Masyw Amorykański, Masyw Centralny, Pireneje i Alpy. Linia brzegowa Atlantyku jest urozmaicona, z dużą ilością zatok, półwyspów i rozsianych wysepek. Urodą zachwyca także linia brzegowa Morza Śródziemnego, tworząca Lazurowe Wybrzeże oraz największa francuska wyspa – Korsyka. Paryż, stolica Francji, leży w obszarze Basenu Paryskiego.

We Francji metropolitarnej występuje klimat umiarkowany, cechujący się łagodną zimą (poza terenami górzystymi oraz Alzacją), i ciepłym latem. Na Lazurowym Wybrzeżu i Korsyce jest klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski, charakteryzujący się ciepłą i deszczową zimą, na którą przypada ok. 10 mroźnych dni, oraz gorącym i suchym latem ze średnią temperaturą 22–26°C.

Francja jest państwem świeckim, bez żadnej oficjalnej religii. Dawniej nazywana „ostatnią córą Kościoła”, dziś gromadzi wielowyznaniowe społeczeństwo. Największą wspólnotą jest Kościół rzymskokatolicki, do którego przynależność deklaruje ok. 65% Francuzów – jednak praktykujących katolików jest mniej niż 12%. Ogromną popularnością cieszą się szkoły katolickie, uchodzące za symbol rzetelnej edukacji, a pięknych kościołów, w większości budowanych w średniowieczu, może pozazdrościć Francji niejeden pasjonat architektury sakralnej. Drugą największą pod względem ilości wyznawców religią jest islam, który praktykują głównie imigranci przybyli z dawnych francuskich kolonii. Żyje tu także ok. 700 tys. Żydów oraz mniejsze wspólnoty protestanckie czy prawosławne. Kilka procent Francuzów deklaruje ateizm, w większości są to ludzie młodzi. We Francji coraz powszechniejsze staje się zjawisko konwersji religijnej, najsilniej widoczne między katolikami i muzułmanami – wbrew pozorom, konwersja działa w obie strony.

Od XVII wieku Francja była centralnym ośrodkiem kultury europejskiej. Od panowania króla Ludwika XIV, zwanego Królem Słońce, na rozwój kultury francuskiej i sprowadzanie do kraju dzieł wybitnych artystów, przeznaczano fortunę. Francja wyrosła na stolicę mody i sztuki europejskiej, i nie sposób przecenić wkładu, jaki wnieśli do światowej kultury francuscy malarze, pisarze, projektanci mody, muzycy czy aktorzy. Nazwiska pisarzy: Hugo, Flaubert, Balzac, Dumas, Moliere, Camus, projektantów mody: Saint-Laurent, Chanel, Dior, czy malarzy takich jak Monet, Cezanne i Delacroix, są znane na całym świecie.

Francuzi słyną z otwartego i bezpośredniego podejścia w relacjach społecznych, nie ma dla nich tematów tabu (oprócz ich zarobków), co może nieco mierzić zdystansowanych Polaków przyzwyczajonych do small talk o pogodzie. Francuzi mają w zwyczaju całować na powitanie w oba policzki, a ilość bisou bisou jest zależna od danego regionu.