Botswana

Obywatele Polski wybierający się w podróż do Botswany na okres krótszy niż 90 dni zwolnieni są z obowiązku posiadania wizy. Paszport powinien być ważny przynajmniej 6 miesięcy. Wymagane jest okazanie biletu powrotnego lub na dalszą podróż.

W przypadku podróży do Botswany z małoletnim dzieckiem, konieczne jest posiadanie ze sobą oryginału aktu urodzenia dziecka lub jego poświadczonej przez notariusza kopii, wraz z tłumaczeniem na język angielski. W przypadku podróży tylko z jednym z rodziców, konieczne jest posiadanie pisemnej zgody na podróż drugiego rodzica. Pismo to powinno być przetłumaczone na język angielski i poświadczone przez notariusza.

Biuro Podróży nie ponosi odpowiedzialności za nieotrzymanie wizy do kraju, w którym odbywa się impreza turystyczna, oraz do krajów tranzytowych. Zdobycie wizy leży w 100% po stronie uczestników wyjazdu.

Nie ma listy obowiązkowych szczepień wymaganych przy wjeździe do Botswany. Zalecane są szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B (ok. 250 zł każda dawka szczepionki), tężcowi i błonicy (ok. 90 zł), wściekliźnie (ok. 170 zł każda dawka szczepionki) oraz przeciwko durowi brzusznemu (ok. 230 zł). Turyści przyjeżdżający z krajów, gdzie występuje żółta febra, muszą przedstawić na granicy książeczkę szczepień (ok. 220 zł). Zaleca się stosowanie profilaktyki przeciwko malarii. Ceny szczepień podano zgodnie z aktualnym cennikiem Centrum Szczepień Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II.

Zostawianie napiwków nie jest obowiązkowe, jednak z powodu rozwoju turystyki coraz więcej osób liczy na dodatkowe wynagrodzenie. Jeśli jesteśmy zadowoleni z jakości obsługi w hotelu i restauracji warto zostawić uznaniowy napiwek. Szczególnych starań dokładają zazwyczaj kierowcy i przewodnicy podczas safari, a ich wiedza i umiejętności są naprawdę godne pochwały. Przykładowo, standardowy napiwek dla przewodnika wynosi ok. 10 USD za dzień, za osobę.

Ceny jedzenia w Botswanie nie są zbyt wysokie. W miastach mamy do wyboru liczne sklepy i restauracje serwujące międzynarodową kuchnię, a lodge położone przy atrakcjach turystycznych dostosowały jakość wyżywienia i cen do turystycznych standardów. Za proste przekąski zapłacimy jedynie 10-15 BWP (3-5 zł), kupując obiad w lokalnej restauracji lub na ulicznym stoisku ok. 50-60 BWP (17-21 zł), a kolacja dla dwojga w dobrej restauracji to koszt ok. 350 BWP (125 zł). Przykładowe ceny: butelka wody mineralnej ok. 10 BWP (3 zł), lokalne piwo 25 BWP (8 zł), sok lub zimny napój 10-15 BWP (4-5zł).

• Nazwa kraju oznacza „Ziemia Tswana ” i odnosi się do dominującej grupy etnicznej
• Około 80% powierzchni kraju zajmuje pustynia Kalahari, której nazwa oznacza „miejsce bez wody”. Na pustyni tej żyje wiele zwierząt, od surykatek, flamingów i lampartów po dzikie psy afrykańskie
• Prawie 40% obszaru Botswany zajmują parki narodowe, rezerwaty i obszary natury chronionej
• Botswana może pochwalić się największą na świecie populacją słoni afrykańskich; najwięcej ich występuje w Parku Narodowym Chobe
• Makgadikgadi Pan to jedna z największych solnych pustyń świata
• Botswana jest jednym z największych producentów diamentów na świecie. Kilka lat temu odkryty tu został drugi co do wielkości diament czystej wody – to największe znalezisko od ponad wieku
• Edukacja każdego dziecka do 13 roku życia finansowana jest właśnie z dochodu, osiągniętego ze sprzedaży diamentów
• Kraj należy do najszybciej rozwijających się państw afrykańskich w ostatnim dziesięcioleciu
• Wywodzący się z regionów Kalahari lud San uważany jest za jedną z najstarszych ras na świecie
• Biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców i powierzchnię kraju, Botswana należy do najrzadziej zaludnionych państw na świecie
• Zagraniczni turyści bywają określani mianem „lekgoa”, co dosłownie oznacza „wypluci przez morze”
• Obecny prezydent, Ian Khama, jest synem pierwszego po odzyskaniu niepodległości prezydenta Botswany sir Seretse Khama i Brytyjki Ruth Williams. Jego rodzice, z powodu bardzo na owe czasy kontrowersyjnego, międzyrasowego małżeństwa, byli w Anglii traktowani jak wyrzutkowie. Historia ich niezwykłej miłości, która przetrwała pomimo wszystkich przeszkód, stała się kanwą filmu „A United Kingdom”
• Botswana posiada wiele rekordów świata, w tym największe na świecie solniska, największą na świecie deltę śródlądową i najkrótszą granicę państwową – 700 metrów, pomiędzy Botswaną a Zambią
• Kraj ten szczyci się najdłużej w Afryce działającą wielopartyjną demokracją i niską korupcją
• W dosłownym tłumaczeniu nazwa waluty botswańskiej, pula, oznacza deszcz – drogocenny na suchych terenach, kojarzący się z błogosławieństwem.

Chociaż Botswana nie kojarzy się większości turystów z wspaniałą kuchnią, również tutaj można skosztować ciekawych, apetycznych, sycących, a na pewno unikalnych smaków i dań. Większość dobrej klasy hoteli i restauracji serwuje międzynarodową kuchnię, pełną świeżych warzyw i owoców. Jednym z najbardziej popularnych dań w Botswanie są rozpowszechnione wszędzie steki, jako że miejscowy przemysł hodowli bydła jest bardzo rozwinięty i większość restauracji serwuje dobrej jakości mięso. W miastach bardzo często zauważyć można lokale serwujące dania kuchni indyjskiej i chińskiej, zaś pobyt w lodge’ach podczas safari to okazja do spróbowania oryginalnych połączeń nowoczesnej kuchni i tradycyjnych przepisów tubylczych.

Podstawą diety i głównym składnikiem większości dań jest sorgo i jego różne odmiany oraz produkty na bazie kukurydzy. Narodowym daniem jest seswaa, gulasz z gotowanego mięsa, mączki kukurydzianej i zieleni. Popularnymi dodatkami są różnego rodzaju sosy mięsno-warzywne o intrygujących nazwach, jak morogo czy leputshe. Często podczas śniadań serwowana jest pathata – wypiek podobny do muffinów – oraz smażone kulki z ciasta o różnym smaku, zależącym od dodanych przypraw.
Znanym lokalnym przysmakiem i popularną przekąską są małe robaki mopane, smażone w małych porcjach i podawane z przyprawami, stanowiące doskonałe źródło białka. Obecnie serwowane są również jako atrakcja turystyczna.

Do składników diety ludności San, zamieszkującej obszary Kalahari, należą różnie rodzaje fasoli i jadalnych strączków, dzikie jagody i śliwki, ogórki, grzyby – nazywane „truflami Kalahari” – i miód oraz pustynne owoce i bulwy obfite w wodę.

Warto spróbować lokalnych napojów: szczególną popularnością cieszą się lekkie piwa, często wytwarzane na bazie sorga, produkuje się też alkohole z owoców marula. Orzeźwiające napoje często powstają z sorga lub mączki, można również spotkać odmianę kwaśnego mleka i tradycyjne plemienne herbaty Mosukujane i Lengane, które według miejscowych mają właściwości zdrowotne.

Opisując historię Botswany należy najpierw spojrzeć daleko wstecz. Najstarsze ślady ludności zamieszkującej jej obecne tereny pochodzą sprzed dwóch milionów lat. Zachowane do dziś naskalne malowidła w górach Tsodilo stanowią obiekt badań archeologów i innych naukowców. Zostały wpisane w 2001 roku na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Przez tysiące lat ziemie te były domem dla koczowniczych plemion i ludów San, Khoikhoi i Tswana, których potomkowie żyją tu również obecnie.

Europejscy kolonizatorzy i osadnicy, którzy pojawili się w Afryce już w XV wieku, stopniowo zwiększali swoją aktywność gospodarczą i polityczną w regionie, wytyczali nowe szlaki handlowe, brali udział w wyprawach misyjnych i osiedlali się coraz bardziej w głąb lądu. Na skutek walk plemiennych i interwencji wojsk brytyjskich, od połowy XIX wieku kraj dostał się pod panowanie Wielkiej Brytanii i zostały wyznaczone w nim strefy osadnictwa ludności białej i ludności tubylczej. Część władzy przekazano w ręce wodzów tubylczych, jednak dalej zachowano nadzór nad kolonią, która miała tanią siłą roboczą wspomagać działania gospodarcze w regionie. W latach 40. XX wieku nasiliły się ruchy wyzwoleńcze, co doprowadziło do powstania pierwszych partii politycznych, a następnie do pierwszych demokratycznych wyborów. Najważniejszą datą w historii kraju jest 30 września 1966 roku, kiedy została utworzona Niepodległa Republika Botswany, na czele której stanął Seretse Khama. Przez długie lata zarządzał on Botswaną, nawiązując współpracę gospodarczą z innymi krajami w regionie oraz utrzymując dobre stosunki z dawnymi kolonizatorami.

Najnowsza historia kraju to dynamiczny rozwój gospodarczy i społeczny, a ogromne wpływy uzyskiwane dzięki przemysłowi wydobycia diamentów są bardzo dobrze wykorzystywane w celu podnoszenia standardu życia, edukacji i opieki zdrowotnej mieszkańców oraz unowocześniania infrastruktury. Botswana należy do najbogatszych i najstabilniejszych ekonomiczne krajów afrykańskich.

Botswana to nieposiadające dostępu do morza średniej wielkości państwo, przez które przebiega zwrotnik Koziorożca. Sąsiaduje z Republiką Południowej Afryki, Namibią, Zambią oraz Zimbabwe. Panuje tu klimat zwrotnikowy, kontynentalny. Ze względu na wysokości nad poziomem morza temperatury są stosunkowo niskie z dużymi wahaniami dobowymi. Klimat charakteryzuje się zmiennością opadów w kilkuletnich cyklach, ilość opadów jest zdecydowanie większa na północy niż bliskim pustyni południu, zdarzają się również okresy długotrwałej suszy, gdzie średnie opady nie przekraczają nawet 100 mm w skali całego roku.

Większość powierzchni kraju jest położona na terenie doliny pustyni Kalahari. Charakterystyczne piaszczyste wydmy można zaobserwować jedynie w południowo-zachodniej części, pozostałe obszary to surowe, bezkresne obszary. Dla kontrastu, na północy natkniemy się zielony, wodny raj tworzony przez rozlewisko rzeki Okawango. Obfite zasoby wód sprawiają, że północna część Botswany jest domem dla licznych gatunków zwierząt – żyje tu ponad 400 gatunków ptaków oraz niezliczona ilość ssaków oraz innych charakterystycznych dla kontynentu zwierząt. Miłośnicy safari mogą tutaj obejrzeć wielką piątkę Afryki oraz wiele innych, często już zagrożonych gatunków. Warto przygotować aparaty, by uchwycić naturalne życie słoni afrykańskich, lwów, bawołów, hipopotamów, nosorożców, antylop, żyraf, krokodyli czy gepardów i lampartów.

Zdecydowana większość mieszkańców Botswany wywodzi się z dawnych grup plemiennych i wciąż bardzo mocno identyfikuje się z tradycjami i kulturą przodków. Dominującą grupą jest Tswana, której członkowie w dalszym ciągu głownie komunikują się własnym językiem, pomimo znajomości angielskiego. Plemienne korzenie znajdują odzwierciedlenie w sposobie życia, zachowaniu, kulturze i zwyczajach dzisiejszej ludności. Zgodnie z tradycją, rodziny pozostają w bardzo bliskich stosunkach, zachowane zostały dawne formy społeczne, szacunek dla starszych mieszkańców i podtrzymywanie wierzeń. Mieszkańców Botswany można określić jako konserwatywnych, dumnych ze swojego pochodzenia i przynależności. Są bardzo zidentyfikowani z krajem, a utrzymanie tradycji spaja społeczeństwo.

Ludzie są otwarci, towarzyscy i uprzejmi, tłoczne i gwarne domy są jednocześnie miejscem odpoczynku i spokojnej egzystencji. Bardzo ważną rolę w codziennej etykiecie pełnią powitania i formy grzecznościowe, jednak w ostatnich latach coraz częściej można zaobserwować zmiany w stylu życia mieszkańców. Nowoczesne trendy z zachodnich krajów, rozwój turystyki i świat nowych technologii sprawiają, że młodzi ludzie chcą zerwać z tradycyjnym stylem życia.

Na skutek działania misjonarzy w XIX wieku dotarło tutaj chrześcijaństwo, jednak zaledwie 30% mieszkańców identyfikuje się jako osoby wierzące. Dominującą religią pozostały lokalne wierzenia o tubylczych korzeniach. Spirytualizm i duchowe aspekty życia są bardzo ważne w codziennym życiu Botswańczyków. Tradycyjne obrzędy dziękczynne za pomyślne polowanie lub zesłanie deszczu łączone były z tańcem oraz muzyką graną na prostych bębnach, instrumentach strunowych lub idiofonach.