Informacje ogólne
Strefa czasowa
GMT +5
Stolica
Taszkient
Język
Językiem urzędowym jest uzbecki. Większość mieszkańców posługuje się też płynnie językiem rosyjskim, który był tu głównym językiem urzędowym w latach 1924-1991, gdy Uzbekistan stanowił jedną z republik wchodzących w skład ZSRR nosząc oficjalną nazwę Uzbeckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.
Waluta
Oficjalną walutą Uzbekistanu jest sum. 1 sum dzieli się na 100 tiyin.
1 USD – 10,182 UZS
1 EUR – 11,608 UZS
1 PLN – 2,587 UZS
1 USD – 10,182 UZS
1 EUR – 11,608 UZS
1 PLN – 2,587 UZS
Powierzchnia
447 400 km2
Populacja
32 960 mln
Informacje praktyczne
Informacje wizowe i opłaty lotniskowe
Od 1 lutego 2019 roku wprowadzono ruch bezwizowy dla obywateli 45 państw, w tym Polski. Ruch bezwizowy dotyczy pobytów turystycznych na okres do 30 dni. Przy przekraczaniu granicy nie ma wymogu okazania biletu powrotnego ani określonej kwoty na każdy dzień pobytu. W związku ze wzmocnioną kontrolą ruchu osobowego wewnątrz kraju, cudzoziemcy powinni zawsze mieć przy sobie paszport wraz z potwierdzonym aktualnym zameldowaniem, tzw. propiską. Każda osoba wjeżdżająca do Uzbekistanu musi posiadać paszport ważny przynajmniej 6 miesięcy od daty wjazdu. Przy wjeździe należy upewnić się, że służba graniczna postawiła pieczątkę wjazdu.
Na granicy (lub lotnisku) należy wypełnić dwie deklaracje celne wwozowe w przypadku wwozu gotówki powyżej 2000 USD. Poniżej tej sumy deklaracja celne nie jest wymagana. Jedną z deklaracji celnik zatrzyma przy odprawie, natomiast drugą, opieczętowaną przez służby celne, należy bezwzględnie zachować i okazać przy opuszczaniu kraju. Przy wyjeździe należy wypełnić deklarację wyjazdową. Należy upewnić się, że czy służba celna przystawiła pieczątkę na deklaracji celnej wwozowej, którą otrzymujecie.
Brak deklaracji i/lub brak dowodów rejestracji na pobyt – tzw. propisek przy wyjeździe z Uzbekistanu skutkuje bardzo poważnymi konsekwencjami prawnymi (kary finansowe, administracyjne lub nawet wszczęcie postępowania sądowego).
Na granicy (lub lotnisku) należy wypełnić dwie deklaracje celne wwozowe w przypadku wwozu gotówki powyżej 2000 USD. Poniżej tej sumy deklaracja celne nie jest wymagana. Jedną z deklaracji celnik zatrzyma przy odprawie, natomiast drugą, opieczętowaną przez służby celne, należy bezwzględnie zachować i okazać przy opuszczaniu kraju. Przy wyjeździe należy wypełnić deklarację wyjazdową. Należy upewnić się, że czy służba celna przystawiła pieczątkę na deklaracji celnej wwozowej, którą otrzymujecie.
Brak deklaracji i/lub brak dowodów rejestracji na pobyt – tzw. propisek przy wyjeździe z Uzbekistanu skutkuje bardzo poważnymi konsekwencjami prawnymi (kary finansowe, administracyjne lub nawet wszczęcie postępowania sądowego).
Szczepienia
Przed udaniem się w podróż do Uzbekistanu zaleca się szczepienia przeciwko błonicy i tężcowi (około 130 PLN), durowi brzusznemu (około 200 PLN) oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B (około 190 PLN). Brak szczepień bezwzględnie wymaganych. Ceny szczepień podane zgodnie z cennikiem Centrum Szczepień Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II.
Napiwki
Standardowa wysokość napiwku w restauracjach w Uzbekistanie to 8-15% kwoty rachunku. Jest on automatycznie doliczany przez obsługę lokalu praktycznie w każdym przypadku. Miłym gestem będzie też pozostawienie drobnego napiwku obsłudze hotelu oraz, większego, przewodnikowi, szczególnie, gdy jesteśmy zadowoleni z jakości jego usług. W przypadku Uzbekistanu napiwek to ważny element miesięcznego wynagrodzenia osób pracujących w usługach i turystyce.
Ceny jedzenia
Ceny jedzenia w Uzbekistanie, podobnie jak w innych krajach, różnią się w zależności od miejsca, w którym przebywamy oraz standardu lokalu. Będzie ono kosztować więcej w obleganych przez turystów miejscach, zdecydowanie zaś mniej na prowincji czy w lokalnych sklepikach i restauracjach odwiedzanych zlokalizowanych w mniej uczęszczanych bocznych uliczkach czy obrzeżach miast, których klientelę stanowią głównie mieszkańcy. Generalnie jednak Uzbekistan pozostaje dla nas niedrogim kierunkiem, w tym również jeśli chodzi o ceny żywności i szeroko pojmowaną gastronomię.
Przykładowe ceny:
Posiłek w niedrogiej restauracji – 13 000-17 000 UZS
Trzydaniowy posiłek w restauracji średniej klasy – 38 000 UZS
Piwo lokalne 0,5 l – 3000 UZS
Piwo importowane 0,3 l – 6000 UZS
Wino średniej klasy – 11 500 UZS
Kawa w kawiarni – 13 000-17 000 UZS
Herbata w kawiarni (dzbanek) – 5000–11 000 UZS
Coca cola 0,3 l – 5000 UZS
Woda 1,5 l – 950 UZS
Owoce 1 kg – 850–1000 UZS
Przykładowe ceny:
Posiłek w niedrogiej restauracji – 13 000-17 000 UZS
Trzydaniowy posiłek w restauracji średniej klasy – 38 000 UZS
Piwo lokalne 0,5 l – 3000 UZS
Piwo importowane 0,3 l – 6000 UZS
Wino średniej klasy – 11 500 UZS
Kawa w kawiarni – 13 000-17 000 UZS
Herbata w kawiarni (dzbanek) – 5000–11 000 UZS
Coca cola 0,3 l – 5000 UZS
Woda 1,5 l – 950 UZS
Owoce 1 kg – 850–1000 UZS
Jedzenie
Dla typowego Europejczyka kuchnia uzbecka może wydawać się tłusta i ciężkostrawna. W większości dań dominuje mięso, makaron i chleb. Nie należy się jednak dziwić, gdyż jest to kuchnia ludów wędrujących, którym posiłek musiał zapewnić solidną dawkę energii na wiele godzin ciężkiego wysiłku.
Narodowym daniem jest plov, znany też w innych krajach pod podobnymi fonetycznie nazwami, choć z odmiennymi kompozycjami składników (chociażby turecki pilaw). W kanonicznej wersji uzbeckiej składa się on z odpowiednio spreparowanego, sypkiego ryżu, pasków marchewki, rodzynek, cieciorki oraz kawałków mięsa. Z mięs najczęściej wykorzystywane są baranina oraz wołowina, gotowane lub smażone na baranim smalcu lub oleju z bawełny.
W kwestii pieczywa podstawą uzbeckiego świata kulinarnego jest lepioszka – wypiekany w piecu płaski, okrągły placek, który jest podawany do każdego posiłku. Każdy chlebek posiada charakterystyczne wgłębienie-pieczęć będącą znakiem firmowym osoby lub piekarni, która go wypiekła. Owe wykonane z drutu pieczątki są popularną pamiątką z Uzbekistanu. Najpopularniejszą zupą jest z kolei lagman – zawiesista i pożywna, w której znajdziecie sporą ilość baraniego mięsa oraz aromatycznych ziół, znakomicie rozgrzewająca i bardzo często podawana w zimowe, chłodne wieczory. Równie pożywnym i smacznym, jednogarnkowym daniem podobnym do polskiego kociołka jest dimlama, w którym znajdziecie najróżnorodniejsze warzywa oraz mięso jagnięce lub wołowe.
Bardzo smaczne i popularne są też pierogi – manty – lub pierożki z delikatnego ciasta zwane pielmeni mające warzywne lub mięsno-warzywne nadzienie oraz, jako że kuchnia uzbecka mięsem stoi, szaszłyki w najróżniejszych odmianach i smakach. Niezwykle popularne są również serowe kulki różnej wielkości, miękkie lub twarde, z mleka krowiego lub koziego, z dodatkami lub bez. Wspólną ich cechą jest to, że są słonawe w smaku.
Uzbekistan słynie też z soczystych arbuzów, melonów i winogron, które są tak słodkie, że trudno z nich zrobić wytrawne wino. Koniecznie należy spróbować soku ze świeżych fig, soku z morwy oraz innych sezonowych owoców i warzyw. Zimą królują dżemy i suszone owoce. W kwestii napojów niepodzielnie rządzi herbata, czarna lub zielona, przygotowywana z namaszczeniem w tradycyjnych imbrykach, konsumowana w ogromnych ilościach i bez cukru. Na dobrą kawę raczej nie należy liczyć w Uzbekistanie. Pozytywnie za to zaskakują uzbeckie wina, białe i czerwone. Dostępne jest też lokalne piwo, choć już nie tak smaczne oraz wódka (pita z niewielkich miseczek pijałek, z których pije się również herbatę).
Jak większość ludów koczowniczych Uzbecy uwielbiają słodycze. Na stołach królują ciastka typu baklava, biszkopty z kremem, orzechy, różne rodzaje chałwy i coś dla twardzieli – kurut, czyli kuleczki z suszonego jogurtu.
Narodowym daniem jest plov, znany też w innych krajach pod podobnymi fonetycznie nazwami, choć z odmiennymi kompozycjami składników (chociażby turecki pilaw). W kanonicznej wersji uzbeckiej składa się on z odpowiednio spreparowanego, sypkiego ryżu, pasków marchewki, rodzynek, cieciorki oraz kawałków mięsa. Z mięs najczęściej wykorzystywane są baranina oraz wołowina, gotowane lub smażone na baranim smalcu lub oleju z bawełny.
W kwestii pieczywa podstawą uzbeckiego świata kulinarnego jest lepioszka – wypiekany w piecu płaski, okrągły placek, który jest podawany do każdego posiłku. Każdy chlebek posiada charakterystyczne wgłębienie-pieczęć będącą znakiem firmowym osoby lub piekarni, która go wypiekła. Owe wykonane z drutu pieczątki są popularną pamiątką z Uzbekistanu. Najpopularniejszą zupą jest z kolei lagman – zawiesista i pożywna, w której znajdziecie sporą ilość baraniego mięsa oraz aromatycznych ziół, znakomicie rozgrzewająca i bardzo często podawana w zimowe, chłodne wieczory. Równie pożywnym i smacznym, jednogarnkowym daniem podobnym do polskiego kociołka jest dimlama, w którym znajdziecie najróżnorodniejsze warzywa oraz mięso jagnięce lub wołowe.
Bardzo smaczne i popularne są też pierogi – manty – lub pierożki z delikatnego ciasta zwane pielmeni mające warzywne lub mięsno-warzywne nadzienie oraz, jako że kuchnia uzbecka mięsem stoi, szaszłyki w najróżniejszych odmianach i smakach. Niezwykle popularne są również serowe kulki różnej wielkości, miękkie lub twarde, z mleka krowiego lub koziego, z dodatkami lub bez. Wspólną ich cechą jest to, że są słonawe w smaku.
Uzbekistan słynie też z soczystych arbuzów, melonów i winogron, które są tak słodkie, że trudno z nich zrobić wytrawne wino. Koniecznie należy spróbować soku ze świeżych fig, soku z morwy oraz innych sezonowych owoców i warzyw. Zimą królują dżemy i suszone owoce. W kwestii napojów niepodzielnie rządzi herbata, czarna lub zielona, przygotowywana z namaszczeniem w tradycyjnych imbrykach, konsumowana w ogromnych ilościach i bez cukru. Na dobrą kawę raczej nie należy liczyć w Uzbekistanie. Pozytywnie za to zaskakują uzbeckie wina, białe i czerwone. Dostępne jest też lokalne piwo, choć już nie tak smaczne oraz wódka (pita z niewielkich miseczek pijałek, z których pije się również herbatę).
Jak większość ludów koczowniczych Uzbecy uwielbiają słodycze. Na stołach królują ciastka typu baklava, biszkopty z kremem, orzechy, różne rodzaje chałwy i coś dla twardzieli – kurut, czyli kuleczki z suszonego jogurtu.
Ciekawostki
- Uzbekistan jest krajem z największą ilością zabytków wpisanych na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w całej Azji Środkowej.
- Uzbekistan jest jednym z dwóch podwójnie zamkniętych krajów na świecie: podwójnie pozbawiony dostępu do morza jest kraj, który jest pozbawiony dostępu do morza przez inne kraje pozbawione dostępu do morza.
- Kultową postacią w Uzbekistanie jest Hodża Nasreddin – znany z anegdot i opowiastek z morałem legendarny mędrzec i filozof z tureckiej Anatolii. Choć do dziś nie potwierdzono w stu procentach jego istnienia, to niestworzone historie i perypetie z jego udziałem znane są powszechnie na całym Bliskim Wschodzie i Bałkanach. Postać tę można porównać do europejskiego bohatera Dyla Sowizdrzała.
- Biała Sala w Pałacu Emira w Bucharze to miejsce, w którym emir przyjmował gości. Sala oświetlona jest ogromnym żyrandolem, który przywieziony został z… Polski.
- Uzbecka kopalnia złota Muruntan jest jedną z największych otwartych kopalni złota na świecie.
- Drzewa morwy można zobaczyć praktycznie w każdym miejscu w Bucharze. Niektóre z nich mają nawet tysiąc lat, a sadzone są w miejscach o gęstej zabudowie, gdyż ich korzenie pobierają z gleby sól szkodliwie wpływającą na fundamenty budynków. Żółtawe owoce morwy, które wyglądają jak maliny, a smakują jak agrest, sprzedawane są latem na każdym rogu Buchary.
- Główny winowajca katastrofy ekologicznej Jeziora Aralskiego– ZSRR – wymyślił również „plan naprawczy”. Sowieci planowali wykopać specjalny kanał, którym do jeziora popłynęłaby woda z syberyjskich rzek Ob i Irtysz. Na szczęście, z braku funduszy, nie doszło do kolejnej katastrofy ekologicznej na biblijną niemal skalę, tym razem na Syberii.
- Wyznający islam Uzbek może posiadać maksymalnie cztery żony. Podobno obecne pokolenie już od tego odchodzi i pozostaje przy jednej wybrance.
- Uzbeccy kierowcy jeżdżą w dzień bez włączonych świateł. Co zabawne, za włączone za dnia światła można dostać nawet mandat.
- Oprócz „poważnych” rozmów przy herbacie i wysokoprocentowych trunkach Uzbecy wielce sobie cenią pobyt na świeżym powietrzu. Weekendy bardzo często spędzają w górach lub nad wodą, a w mieście spacerują po parkach.
- W Uzbekistanie uściski dłoni są dopuszczalne jedynie pomiędzy mężczyznami.
- W niezwykle wystawnym, uważanym za jedno z najpiękniejszych na świecie, metrze w Taszkiencie można podziwiać żyrandole, marmurowe filary i sufity, granit i grawerowany metal. Dodatkowo każda stacja metra ma swój własny projekt i niepowtarzalny motyw.
- W Uzbekistanie wpływy kulturowe Rosji zdecydowanie przewyższają wpływy krzewionej przez nią przez dziesięciolecia ideologii komunistycznej. Szczególnie powszechne jest ich odnajdywanie w kuchni, gdzie zakazany przez islam alkohol (wódka) jest często podawana… w czajnikach do herbaty.
- Uzbecy wierzą, że odwrócenie chleba do góry nogami przyniesie niechybnego pecha.
- Zgodnie z pradawną tradycją, członek rodziny, który ma wyruszyć w podróż, musi ugryźć niewielki kawałek uzbeckiego chleba. Pozostała część bochenka jest przechowywana do czasu jego powrotu do domu.
Poznaj szczegóły o kraju Uzbekistan
Historia
Terytoria obecnego Uzbekistanu w czasach antycznych zamieszkiwały plemiona północnoirańskie należące do grupy ludów indoeuropejskich. Z początkiem I tysiąclecia p.n.e. nastąpił wśród nich podział na koczowników-pasterzy oraz osiadłych rolników, biegłych w sztuce nawadniania pól, czego następstwem było powstanie pierwszych państw plemienno-terytorialnych – Chorezmu, Sogdiany (ze stolicą w Samarkandzie) i Baktrii. Od VI wieku p.n.e. rządy nad tymi terenami przejęli Persowie, a następnie podbił je Aleksander Macedoński. Po jego śmierci , gdy rządy przejęli Seleucydzi (Seleukos był jednym z wodzów Aleksandra), wielkiego znaczenia nabrał handlowy Jedwabny Szlak stanowiący swoistą linię łączności pomiędzy kulturami i cywilizacjami Chin, Indii, Bliskiego Wschodu i Europy.
W VIII wieku n.e. Uzbekistan dostał się pod panowanie Arabów, których najazd doprowadził do upadku prężnie rozwijającej się od czasów Aleksandra Wielkiego kultury. Odmieniona za sprawą głębokiej islamizacji odrodziła się dopiero na przełomie IX-X wieku, gdy tereny opuścili Arabowie, a rządy objęła irańska dynastia Samanidów. Niestety, w drugim dziesięcioleciu XII wieku, nastąpił tragiczny w skutkach najazd hord Czyngis-Chana, który pozostawił kraj w zgliszczach. Po wyparciu Mongołów przez armie Tamerlana, co nastąpiło w XIV wieku, rozpoczyna się renesans Uzbekistanu – rozkwita kultura, architektura i gospodarka. Wspaniałą pamiątką z tego okresu są rozbudowane, zachwycające szczegółami i precyzją projekty architektoniczne, które można podziwiać na terenie dzisiejszego Uzbekistanu.
Z końcem XV wieku do głosu zaczęły dochodzić lokalne koczownicze plemiona uzbeckie zasiedlające tereny pomiędzy Amu-Darią i Syr-Darią, których działania doprowadziły do stopniowego rozpadu państwa zbudowanego przez Tamerlana. W XIX wieku poszczególne chanaty były stopniowo podbijane przez Rosję carską, która w tym okresie zaciekle rywalizowała z Imperium Brytyjskim o wpływy w tym rejonie świata. W 1924 roku w obrębie bolszewickiej już Rosji została utworzona Uzbecka Socjalistyczna Republika Radziecka, stając się na najbliższe dziesięciolecia jedną z republik Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR). W dniu 31 sierpnia 1991 roku, na niespełna trzy miesiące przed oficjalnym rozpadem okupującego kraj ZSRR, Uzbekistan ogłosił deklarację niepodległości stając się samodzielnym, niezależnym bytem państwowym ze stolicą w Taszkiencie.
W VIII wieku n.e. Uzbekistan dostał się pod panowanie Arabów, których najazd doprowadził do upadku prężnie rozwijającej się od czasów Aleksandra Wielkiego kultury. Odmieniona za sprawą głębokiej islamizacji odrodziła się dopiero na przełomie IX-X wieku, gdy tereny opuścili Arabowie, a rządy objęła irańska dynastia Samanidów. Niestety, w drugim dziesięcioleciu XII wieku, nastąpił tragiczny w skutkach najazd hord Czyngis-Chana, który pozostawił kraj w zgliszczach. Po wyparciu Mongołów przez armie Tamerlana, co nastąpiło w XIV wieku, rozpoczyna się renesans Uzbekistanu – rozkwita kultura, architektura i gospodarka. Wspaniałą pamiątką z tego okresu są rozbudowane, zachwycające szczegółami i precyzją projekty architektoniczne, które można podziwiać na terenie dzisiejszego Uzbekistanu.
Z końcem XV wieku do głosu zaczęły dochodzić lokalne koczownicze plemiona uzbeckie zasiedlające tereny pomiędzy Amu-Darią i Syr-Darią, których działania doprowadziły do stopniowego rozpadu państwa zbudowanego przez Tamerlana. W XIX wieku poszczególne chanaty były stopniowo podbijane przez Rosję carską, która w tym okresie zaciekle rywalizowała z Imperium Brytyjskim o wpływy w tym rejonie świata. W 1924 roku w obrębie bolszewickiej już Rosji została utworzona Uzbecka Socjalistyczna Republika Radziecka, stając się na najbliższe dziesięciolecia jedną z republik Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR). W dniu 31 sierpnia 1991 roku, na niespełna trzy miesiące przed oficjalnym rozpadem okupującego kraj ZSRR, Uzbekistan ogłosił deklarację niepodległości stając się samodzielnym, niezależnym bytem państwowym ze stolicą w Taszkiencie.
Geografia
Położony w Azji Środkowej Uzbekistan jest średniej wielkości krajem o powierzchni 447 400 km², leżącym między dwiema potężnymi rzekami rejonu – Amu-Darią i Syr-Darią. Blisko 80% terytorium kraju zajmują stepowe równiny, pozostały obszar to góry i wyżyny. Na wschodzie i północnym-wschodzie leżą Góry Ałtajskie i Tienszan, z najwyższym szczytem kraju Hazrat Sulton liczącym 4634 m n.p.m., pomiędzy którymi rozpościera się rozległa i urodzajna Kotlina Fergańska, której część leży w granicach Uzbekistanu. Centralną część kraju zajmuje Nizina Turańska, będąca jednym z największych na świecie obszarów piaszczystych. Jej częścią są rozległe pustynie – Kyzył-Kum na północy oraz Kara-Kum na południu. Nizinę przecinają dwie potężne rzeki regionu – Amu-Daria i Syr-Daria. W obrębie ich dorzeczy znajdują się nieliczne oazy oraz sztucznie nawadniane pastwiska i pola uprawne. Do Uzbekistanu należy południowa część zniszczonego przez rabunkową gospodarkę Jeziora Aralskiego.
Uzbekistan jest krajem podwójnie śródlądowym, co oznacza, że nie posiadając dostępu do morza, jest otoczony przez kraje, które również go nie posiadają. Graniczy z Afganistanem, Kazachstanem, Kirgistanem, Tadżykistanem i Turkmenistanem. Najdłuższa granica, o długości blisko 2203 km, łączy go z Kazachstanem, zaś najkrótsza, 137-kilometrowa, z Afganistanem. Największymi miastami kraju są Samarkanda, Namangan, Andiżan, Buchara, Fergana, Chiwa oraz licząca blisko 2,4 miliona mieszkańców stolica kraju – Taszkient.
Uzbekistan leży w strefie klimatu kontynentalnego skrajnie suchego, z ciepłymi zimami (temperatury w przedziale 3–10°C) i gorącymi, suchym latem, gdy temperatury nierzadko osiągają nawet 45°C. Mała ilość opadów, że średnią 200 mm deszczu na terenach równinnych, nie sprzyja rozwojowi rolnictwa i wymusza sztuczne nawadnianie pól uprawnych i pastwisk.
Flora kraju jest uboga, lasy wierzbowo-topolowe zajmują zaledwie 3% powierzchni kraju, skupiając się w dolinach rzek, gdzie występują też bagna porośnięte trzciną. Na przedgórzach występują stepy i trawy. Reszta kraju jest zajęta przez tereny pustynne, gdzie dominuje roślinność efemeryczna. W wielu regionach kraju roślinność w ogóle nie występuje. Faunę reprezentują gatunki należące do rejonu Śródziemnomorskiego i Środkowoazjatyckiego. Tereny pustynne zamieszkują antylopy suhak, liczne gryzonie oraz małe drapieżniki, jak korsaki i tchórze stepowe. Ptaki to głównie kulony piaskowe i gnieżdżące się nad wodą kazarki i ohary. Liczne są gady, głównie jaszczurki i węże. Na terenach górskich żyją dzikie owce, gazele dżejran i duże, będące pod ochroną drapieżniki – niedźwiedź brunatny, wilk szary oraz rzadka pantera śnieżna.
Uzbekistan jest krajem podwójnie śródlądowym, co oznacza, że nie posiadając dostępu do morza, jest otoczony przez kraje, które również go nie posiadają. Graniczy z Afganistanem, Kazachstanem, Kirgistanem, Tadżykistanem i Turkmenistanem. Najdłuższa granica, o długości blisko 2203 km, łączy go z Kazachstanem, zaś najkrótsza, 137-kilometrowa, z Afganistanem. Największymi miastami kraju są Samarkanda, Namangan, Andiżan, Buchara, Fergana, Chiwa oraz licząca blisko 2,4 miliona mieszkańców stolica kraju – Taszkient.
Uzbekistan leży w strefie klimatu kontynentalnego skrajnie suchego, z ciepłymi zimami (temperatury w przedziale 3–10°C) i gorącymi, suchym latem, gdy temperatury nierzadko osiągają nawet 45°C. Mała ilość opadów, że średnią 200 mm deszczu na terenach równinnych, nie sprzyja rozwojowi rolnictwa i wymusza sztuczne nawadnianie pól uprawnych i pastwisk.
Flora kraju jest uboga, lasy wierzbowo-topolowe zajmują zaledwie 3% powierzchni kraju, skupiając się w dolinach rzek, gdzie występują też bagna porośnięte trzciną. Na przedgórzach występują stepy i trawy. Reszta kraju jest zajęta przez tereny pustynne, gdzie dominuje roślinność efemeryczna. W wielu regionach kraju roślinność w ogóle nie występuje. Faunę reprezentują gatunki należące do rejonu Śródziemnomorskiego i Środkowoazjatyckiego. Tereny pustynne zamieszkują antylopy suhak, liczne gryzonie oraz małe drapieżniki, jak korsaki i tchórze stepowe. Ptaki to głównie kulony piaskowe i gnieżdżące się nad wodą kazarki i ohary. Liczne są gady, głównie jaszczurki i węże. Na terenach górskich żyją dzikie owce, gazele dżejran i duże, będące pod ochroną drapieżniki – niedźwiedź brunatny, wilk szary oraz rzadka pantera śnieżna.
Kultura i Religia
Uzbecy stanowią blisko 84% ludności kraju. Pozostałe grupy etniczne reprezentują nieliczni Tadżycy, Kazachowie, Rosjanie, Kirgizi, Karakałpacy, Tatarzy, Turkmeni i… Koreańczycy (0,55% ludności kraju). Największą grupą religijną są muzułmanie (blisko 81% ludności), następnie chrześcijanie (4,5%) oraz wyznawcy szamanizmu (0,1%) i buddyzmu (0,1%). Co ciekawe, drugą pod względem liczebności grupę stanowią obywatele deklarujący ateizm (blisko 15%).
Uzbecy są serdeczni, gościnni i wyrozumiali wobec przybyszów z zewnątrz, jak też naturalnie ciekawi ich życia i zwyczajów, co zapewne jest pozostałością ich bogatego, otwartego na przybyszów dziedzictwa kulturowego.
Największą świętością dla Uzbeka jest jego rodzina. Domy są wielopokoleniowe. Jeżeli ktoś zachoruje, niepisanym obowiązkiem zarówno najbliższej, jak i dalszej rodziny jest zapewnienie tej osobie finansowego wsparcia. Podobnie, jeżeli komuś wiedzie się finansowo, to jego obowiązkiem jest wspieranie najsłabiej sytuowanego członka rodziny. Rodziny w Uzbekistanie są liczne, być może z tego powodu śluby odbywają się codziennie i są naprawdę huczne i wystawne. Standardowo już w wieku 22 lat młody człowiek powinien sobie poszukać małżonki /małżonka, jeżeli się ociąga, musi się liczyć z tym, że rodzice i najbliżsi zrobią to za niego.
Opieka nad domem oraz nad dziećmi są obowiązkiem kobiet i w przypadku rozwodu dzieci też są brane przez kobiety. Istnieje też etykieta przywitań polegająca na uścisku dłoni oraz położeniu lewej ręki na sercu, a ludzie starsi cieszą się szczególnym szacunkiem. Od kobiet oczekuje się nieśmiałości wobec mężczyzn, a gdy mężczyzna rozmawia z kobietą, zwyczajem jest pytać o zdrowie jej męża. Zgodnie z tradycją najmłodszy syn otacza opieką starzejących się rodziców, dlatego też on dziedziczy dom i to przede wszystkim jemu rodzice wybierają żonę.
Kobiety noszą tradycyjnie długie suknie oraz chusty na głowach, a mężczyźni kolorowe tutbejki oraz długie, wzorzyste płaszcze. Literatura i sztuka uzbecka ma korzenie perskie i tureckie. Poetą narodowym jest Aliszer Navoi, którego pomniki można zobaczyć w wielu częściach Uzbekistanu.
Choć Uzbekistan oficjalnie jest państwem świeckim, to kultura islamu jest bardzo silnie obecna w społeczeństwie. Co za tym idzie, w trakcie wizyt w miejscach sakralnych, jak meczety czy medresy, turyści powinni respektować miejscowe zwyczaje, tj. nosić skromny ubiór, nie obnażać ciała. Kobiety powinny też zakryć włosy chustą. Te zasady obowiązują też w trakcie podróżowania po uzbeckiej prowincji. Mężczyźni nie powinni próbować otwarcie nawiązywać relacji z uzbeckimi kobietami i, w miarę możliwości, zwracać się w rozmowie do towarzyszącego kobiecie mężczyzny. Lewa ręka tradycyjnie uważana jest za nieczystą.
Uzbecy są serdeczni, gościnni i wyrozumiali wobec przybyszów z zewnątrz, jak też naturalnie ciekawi ich życia i zwyczajów, co zapewne jest pozostałością ich bogatego, otwartego na przybyszów dziedzictwa kulturowego.
Największą świętością dla Uzbeka jest jego rodzina. Domy są wielopokoleniowe. Jeżeli ktoś zachoruje, niepisanym obowiązkiem zarówno najbliższej, jak i dalszej rodziny jest zapewnienie tej osobie finansowego wsparcia. Podobnie, jeżeli komuś wiedzie się finansowo, to jego obowiązkiem jest wspieranie najsłabiej sytuowanego członka rodziny. Rodziny w Uzbekistanie są liczne, być może z tego powodu śluby odbywają się codziennie i są naprawdę huczne i wystawne. Standardowo już w wieku 22 lat młody człowiek powinien sobie poszukać małżonki /małżonka, jeżeli się ociąga, musi się liczyć z tym, że rodzice i najbliżsi zrobią to za niego.
Opieka nad domem oraz nad dziećmi są obowiązkiem kobiet i w przypadku rozwodu dzieci też są brane przez kobiety. Istnieje też etykieta przywitań polegająca na uścisku dłoni oraz położeniu lewej ręki na sercu, a ludzie starsi cieszą się szczególnym szacunkiem. Od kobiet oczekuje się nieśmiałości wobec mężczyzn, a gdy mężczyzna rozmawia z kobietą, zwyczajem jest pytać o zdrowie jej męża. Zgodnie z tradycją najmłodszy syn otacza opieką starzejących się rodziców, dlatego też on dziedziczy dom i to przede wszystkim jemu rodzice wybierają żonę.
Kobiety noszą tradycyjnie długie suknie oraz chusty na głowach, a mężczyźni kolorowe tutbejki oraz długie, wzorzyste płaszcze. Literatura i sztuka uzbecka ma korzenie perskie i tureckie. Poetą narodowym jest Aliszer Navoi, którego pomniki można zobaczyć w wielu częściach Uzbekistanu.
Choć Uzbekistan oficjalnie jest państwem świeckim, to kultura islamu jest bardzo silnie obecna w społeczeństwie. Co za tym idzie, w trakcie wizyt w miejscach sakralnych, jak meczety czy medresy, turyści powinni respektować miejscowe zwyczaje, tj. nosić skromny ubiór, nie obnażać ciała. Kobiety powinny też zakryć włosy chustą. Te zasady obowiązują też w trakcie podróżowania po uzbeckiej prowincji. Mężczyźni nie powinni próbować otwarcie nawiązywać relacji z uzbeckimi kobietami i, w miarę możliwości, zwracać się w rozmowie do towarzyszącego kobiecie mężczyzny. Lewa ręka tradycyjnie uważana jest za nieczystą.
Wycieczka do Uzbekistanu
Uzbekistan – na Jedwabnym Szlaku
Podróż do Uzbekistanu to też podróż śladem Jedwabnego Szlaku, starożytnej sieci handlowej, która łączyła Wschód i Zachód i odegrała znaczącą rolę w kształtowaniu historii, kultury i handlu na przestrzeni wieków. Szlak rozciągał się na obszarze od Chin przez Azję Środkową, aż po Bliski Wschód i Europę, stanowiąc główny trakt handlowy przez wiele wieków. I to właśnie Uzbekistan, leżący na skrzyżowaniu szlaku w Azji Środkowej, stał się strategicznym punktem na tej trasie. To tutaj spotykali się handlarze z najodleglejszych części świata, co wpłynęło na rozwijającą się wymianę kulturową i handlową. Jednym z najważniejszych miast na Jedwabnym Szlaku w Uzbekistanie była Samarkanda, miasto, które słynęło i słynie z pięknych budowli, takich jak Registan, i stanowiło ważny punkt postoju dla karawan i handlarzy. Samarkanda była miejscem, gdzie spotykały się wpływy różnych cywilizacji, w tym chińska, perska, arabska i mongolska. Ta różnorodność kulturowa przyczyniła się do rozkwitu sztuki, nauki i architektury w regionie.
Jednak Jedwabny Szlak nie ograniczał się tylko do wymiany kulturowej i naukowej. Był to również szlak handlowy, którym przewożono wiele cennych towarów między Wschodem a Zachodem. Jednym z najważniejszych produktów eksportowych Uzbekistanu były jedwabie, innymi zaś przyprawy, ceramika, broń, a także kamienie szlachetne, takie jak lapis lazuli. Ta wymiana handlowa przynosiła korzyści zarówno Uzbekistanowi, jak i innym krajom na Jedwabnym Szlaku, umożliwiając rozwijanie się ich gospodarek. Niestety, wraz z upływem czasu Jedwabny Szlak stracił na znaczeniu z powodu zmian w handlu i geopolityce. Jednak dziedzictwo kulturowe i historyczne związane z tym szlakiem w Uzbekistanie nadal przyciąga turystów i badaczy z całego świata. Miasta jak Samarkanda, Buchara czy Chiwa, które zwiedzicie podczas wycieczki do Uzbekistanu, zachowały wiele zabytków i zabytkowych budowli, które przypominają o złotych czasach Jedwabnego Szlaku.
Jednak Jedwabny Szlak nie ograniczał się tylko do wymiany kulturowej i naukowej. Był to również szlak handlowy, którym przewożono wiele cennych towarów między Wschodem a Zachodem. Jednym z najważniejszych produktów eksportowych Uzbekistanu były jedwabie, innymi zaś przyprawy, ceramika, broń, a także kamienie szlachetne, takie jak lapis lazuli. Ta wymiana handlowa przynosiła korzyści zarówno Uzbekistanowi, jak i innym krajom na Jedwabnym Szlaku, umożliwiając rozwijanie się ich gospodarek. Niestety, wraz z upływem czasu Jedwabny Szlak stracił na znaczeniu z powodu zmian w handlu i geopolityce. Jednak dziedzictwo kulturowe i historyczne związane z tym szlakiem w Uzbekistanie nadal przyciąga turystów i badaczy z całego świata. Miasta jak Samarkanda, Buchara czy Chiwa, które zwiedzicie podczas wycieczki do Uzbekistanu, zachowały wiele zabytków i zabytkowych budowli, które przypominają o złotych czasach Jedwabnego Szlaku.
Architektura Samarkandy
Samarkanda to miejsce, które przez wieki przyciągało podróżników, kupców i uczonych ze względu na swoje bogate dziedzictwo historyczne i architektoniczne. Jej historia sięga ponad 2500 lat wstecz, a na przestrzeni wieków była centrum kultury i handlu w Azji Środkowej, a także ważnym punktem na Jedwabnym Szlaku. Jednak to architektura tego miasta przyciąga uwagę i zachwyca odwiedzających. Wycieczka do Uzbekistanu to doskonała okazja, żeby poznać jego cuda!
Jednym z najbardziej znanych zabytków w Samarkandzie jest Registan, centralny plac miasta otoczony przez trzy piękne medresy: Ulugh Beg, Sher-Dor i Tilya-Kori. Te budowle reprezentują znakomity przykład architektury islamskiej z okresu Timurydów. Charakteryzują się one pięknymi kopułami, bogatymi mozaikami i precyzyjnie wykonanymi detalami. Jednak to nie tylko Registan przyciąga uwagę w Samarkandzie. Inny ważny zabytek to mauzoleum Gur-Emir, które jest miejscem pochówku Tamerlana, imponująca budowla z błękitnym kopułami i złoceniami. Niezwykle ważnym miejscem w Samarkandzie jest również Bibi Chanum, w XV wieku jeden z największych i najwspanialszych meczetów świata islamskiego. Pomimo upływu czasu i zniszczeń, meczet ten wciąż zachwyca swoim rozmachem i pięknem. Kolejnym znaczącym miejscem w Samarkandzie jest kompleks grobowców Shah-i-Zinda, który skupia się wokół mauzoleum Kusama ibn Abbasa. To miejsce jest szczególnie ważne dla muzułmanów, którzy wierzą, że Kusam ibn Abbas był potomkiem Proroka Mahometa. Kompleks składa się z wielu małych mauzoleów i grobowców, ozdobionych kolorowymi mozaikami i inskrypcjami. Warto również wspomnieć o systemie kanałów i fontannach, których projektowaniem zajmował się Ulugh Beg, słynny astronom i matematyk. Te wodne elementy nie tylko dostarczały miastu wodę, ale także stanowiły ozdobę przestrzeni miejskiej.
Architektura Samarkandy nie tylko zachwyca swoją estetyką, ale także odzwierciedla bogatą historię i kulturę miasta. To miejsce, które przez wieki przyciągało ludzi ze wszystkich stron świata, a jego zabytki stanowią niezwykłe świadectwo spotkań różnych kultur i cywilizacji na Jedwabnym Szlaku.
Jednym z najbardziej znanych zabytków w Samarkandzie jest Registan, centralny plac miasta otoczony przez trzy piękne medresy: Ulugh Beg, Sher-Dor i Tilya-Kori. Te budowle reprezentują znakomity przykład architektury islamskiej z okresu Timurydów. Charakteryzują się one pięknymi kopułami, bogatymi mozaikami i precyzyjnie wykonanymi detalami. Jednak to nie tylko Registan przyciąga uwagę w Samarkandzie. Inny ważny zabytek to mauzoleum Gur-Emir, które jest miejscem pochówku Tamerlana, imponująca budowla z błękitnym kopułami i złoceniami. Niezwykle ważnym miejscem w Samarkandzie jest również Bibi Chanum, w XV wieku jeden z największych i najwspanialszych meczetów świata islamskiego. Pomimo upływu czasu i zniszczeń, meczet ten wciąż zachwyca swoim rozmachem i pięknem. Kolejnym znaczącym miejscem w Samarkandzie jest kompleks grobowców Shah-i-Zinda, który skupia się wokół mauzoleum Kusama ibn Abbasa. To miejsce jest szczególnie ważne dla muzułmanów, którzy wierzą, że Kusam ibn Abbas był potomkiem Proroka Mahometa. Kompleks składa się z wielu małych mauzoleów i grobowców, ozdobionych kolorowymi mozaikami i inskrypcjami. Warto również wspomnieć o systemie kanałów i fontannach, których projektowaniem zajmował się Ulugh Beg, słynny astronom i matematyk. Te wodne elementy nie tylko dostarczały miastu wodę, ale także stanowiły ozdobę przestrzeni miejskiej.
Architektura Samarkandy nie tylko zachwyca swoją estetyką, ale także odzwierciedla bogatą historię i kulturę miasta. To miejsce, które przez wieki przyciągało ludzi ze wszystkich stron świata, a jego zabytki stanowią niezwykłe świadectwo spotkań różnych kultur i cywilizacji na Jedwabnym Szlaku.
Hotele w Uzbekistanie
Wraz z rozwojem turystyki w Uzbekistanie, hotele stały się ważnym elementem infrastruktury, oferując podróżnym różnorodne możliwości zakwaterowania. Nie można na przykład pominąć architektonicznej urody wielu hoteli, często zdobionych tradycyjnymi elementami, takimi jak błękitne kopuły, mozaiki czy orientalne wzory. To sprawia, że przebywanie w tych miejscach jest nie tylko komfortowe, ale także estetycznie przyjemne. Przykładem takich hoteli, w których możecie zatrzymać się podczas Waszej wycieczki po Uzbekistanie, jest Erkin Palace Hotel w Chiwie czy Boutique Hotel Minzifa w Bucharze, łączące nowoczesność z tradycyjną uzbecką architekturą. Warto również zaznaczyć, że hotele w Uzbekistanie oferują różnorodne zakwaterowanie, aby sprostać różnym potrzebom i budżetom podróżnych – od luksusowych hoteli pięciogwiazdkowych po przytulne pensjonaty i hostele, każdy znajdzie odpowiednią opcję dla siebie. Warto tu wspomnieć czterogwiazdkowy Lotte City Hotel Tashkent Palace, usytuowany w zabytkowym budynku z 1958 roku, niemal w sercu Taszkientu lub też nowoczesny i elegancki czterogwiazdkowy hotel DiliMah Premium Luxury w Samarkandzie.
Uzbekistan – miejsca warte zobaczenia
Bogata historia, piękne miasta, oszałamiające zabytki i malownicze krajobrazy – Uzbekistan to prawdziwy klejnot regionu, a podróżowanie po nim to podróż w czasie i przestrzeni, która pozwala zrozumieć bogactwo kultury i dziedzictwa Azji Środkowej. Czego nie możecie ominąć podczas wycieczki po Uzbekistanie? Na pewno Samarkandy, jednego z najbardziej rozpoznawalnych miast Uzbekistanu i jednego z najważniejszych punktów na Jedwabnym Szlaku. Miasto to słynie z imponujących błękitnych kopuł, wspaniałych medres, mauzoleów i placu Registan, otoczonego przez trzy medresy, jednego z najbardziej spektakularnych placów na świecie. Miejsce to zachwyca zarówno w dzień, jak i w nocy, kiedy budynki są pięknie podświetlone. Innym niezwykle ważnym zabytkiem w Samarkandzie jest Mauzoleum Gur-Emir, gdzie spoczywa Tamerlan, piękne mauzoleum z wysoką kopułą zdobioną złotem i mozaikami. Kolejnym miejscem wartym odwiedzenia podczas wycieczki do Uzbekistanu jest Buchara, znana z niezliczonych i pięknych meczetów i minaretów, z których Kalyan Minaret, wysoki na 47 metrów, jest jednym z symboli miasta. Innym ważnym miejscem w Bucharze jest Ark Fortress, starożytna cytadela, która była rezydencją książąt Buchary. Miasto ma również malowniczy bazar, na którego wąskich i krętych uliczkach można zakupić rękodzieło, dywany, z których słynie Buchara, i lokalne produkty. Z kolei Chiwa to jedno z najstarszych i najlepiej zachowanych miast Uzbekistanu. To historyczne miasto, które zachowało swoją architektoniczną integralność na przestrzeni wieków. Główną atrakcją Chiwy jest jej starówka, otoczona murem obronnym z licznymi wieżami, wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wewnątrz starówki, Itchan Kala, znajduje się wiele pięknych meczetów, mauzoleów i pałaców. Kontrast wobec starożytnych miast Uzbekistanu oferuje Taszkent, nowoczesna stolica, centrum kultury, nauki i sztuki. Miasto ma wiele muzeów, teatrów, parków i ogrodów, które pozwalają podróżnym na zrozumienie współczesnego życia w Uzbekistanie. A co Uzbekistan ma do zaoferowania amatorom natury i przyrody? Na przykład Kotlinę Fergańską, malowniczą dolinę otoczoną przez góry Tienszan, miejsce znane z pięknych krajobrazów, uprawy bawełny i jedwabiu oraz tradycyjnego rzemiosła lub wpisany na listę UNESCO Nuratau-Kyzylkum Biosphere Reserve, z pięknymi górami Nuratau, malowniczymi jeziorami i pustynią Kyzył-kum. Rezerwat oferuje możliwość obserwacji dzikiej przyrody, wędrówek pieszych i nocowania pod gwiazdami.
Oferty podróży do Uzbekistanu
Hotele w Uzbekistanie
Uzbekistan – miejsca warte zobaczenia
Zobacz inne kraje, które mogą Cię zainteresować
Kiedy jechać do Uzbekistanu?
POGODA W UZBEKISTANIE
Uzbekistan jest położony w strefie klimatu kontynentalnego suchego o długim, gorącym lecie, z temperaturami dochodzącymi do 40°C i krótkich, mroźnych zimach, z temperaturami spadającymi do -23°C.
Najlepszym okresem na podróż do Uzbekistanu jest wiosna – od połowy marca do końca maja, oraz jesień – od września do połowy listopada. W tym okresie temperatury są umiarkowane, a zwiedzanie przyjemne.
Uzbekistan jest położony w strefie klimatu kontynentalnego suchego o długim, gorącym lecie, z temperaturami dochodzącymi do 40°C i krótkich, mroźnych zimach, z temperaturami spadającymi do -23°C.
Najlepszym okresem na podróż do Uzbekistanu jest wiosna – od połowy marca do końca maja, oraz jesień – od września do połowy listopada. W tym okresie temperatury są umiarkowane, a zwiedzanie przyjemne.
najlepsza dobra przeciętna nie polecamy