Kostaryka

Krzysztof Kolumb odkrył Kostarykę podczas swojej czwartej wyprawy w 1502 roku, czym zapoczątkował okres hiszpańskiej kolonizacji kraju. To Kolumbowi Kostaryka zawdzięcza swoją nazwę, którą z języka hiszpańskiego tłumaczy się jako „bogate wybrzeże” (hiszp. Costa Rica).

Kolejne dziesięciolecia upłynęły Hiszpanom pod znakiem prób podbicia terenów, co do których oczekiwania były ogromne. Hiszpański konkwistador Juan Vasquez de Coronado w latach 60. XVI wieku założył pierwszą stolicę Kostaryki – Cartago, które jest dzisiaj najstarszym miastem w kraju. Cartago powstało u podnóży wulkanu Irazú, przez co dwukrotnie było niszczone przez wybuch i nie stanowiło dobrego miejsca na stolicę. Indiańska ludność Kostaryki, która zamieszkiwała te tereny przed przybyciem na nie Hiszpanów, wielokrotnie występowała zbrojnie przeciwko swemu oprawcy, który krwawo tłumił jakiekolwiek formy buntu, przez co niemal całkowicie wyniszczył rdzennych mieszkańców. W 1821 roku Kostaryka uzyskała niepodległość od hiszpańskiej korony, wchodząc wraz z Gwatemalą, Hondurasem, Nikaraguą i Salwadorem w skład Zjednoczonych Prowincji Ameryki Środkowej. Państwo istniało do 1840 roku, po jego rozpadzie Kostaryka stała się krajem w pełni niezależnym.

W 1948 roku na terenie Kostaryki trwała wojna domowa, w której zginęło około dwóch tysięcy osób. W jej wyniku prezydentem republiki został José Figueres Ferrer. To za kadencji tego prezydenta w Kostaryce zlikwidowano armię, a środki przeznaczone na jej utrzymanie zainwestowano w innych sektorach np. na edukację.

Niewielki kraj w Ameryce Środkowej leży między Oceanem Spokojnym a Morzem Karaibskim na przesmyku środkowoamerykańskim. Kostaryka graniczy tylko z dwoma państwami – Nikaraguą i Panamą, a długość jej linii brzegowej wynosi 1290 km. Część linii brzegowej Kostaryki jest różnorodna, pokryta licznymi zatokami i półwyspami z największym Península de Nicoya. Wschodnie wybrzeże cechuje raczej jednolitość, zaś karaibskie jest lagunowe, częściowo zabagnione i namorzynowe. W Kostaryce panuje klimat równikowy, występuje też piętrowość klimatyczna – na piętrze gorącym do 1000 m n.p.m. średnie roczne temperatury wynoszą od 24 do 28 stopni, na piętrze umiarkowanym (1000-2000 m n.p.m.) temperatury spadają do około 20 stopni, powyżej 2000 m n.p.m. jest dość zimno, ponieważ średnie temperatury nie przekraczają 18 stopni. Kostarykę ze względu na obfite opady deszczu i ukształtowanie terenu pokrywa gęsta sieć rzeczna, wśród której najdłuższa rzeka to dwustukilometrowa San Jose. Około 50% powierzchni kraju zajmują lasy tropikalne, w których występuje wiele gatunków drzew m.in. mahonie czy hebany, a także bujna roślinność, gęste liany i około tysiąca gatunków storczyków. Na wysokości około 3000 m n.p.m. połacie terenu pokrywają łąki. Na wybrzeżu Pacyfiku rosną lasy parkowe i sawanny. Niezwykły bogactwem charakteryzuje się również kostarykańska fauna. W lasach tropikalnych żyją jaguary, małpy, różnorodne gady i płazy, liczne gatunki ptaków w tym np. kolibry i wielobarwne papugi oraz motyli.

W Kostaryce w przeciwieństwie do innych krajów Ameryki Łacińskiej większość mieszkańców stanowią biali potomkowie Hiszpanów, część społeczeństwa to Metysi, a nikły procent to mieszkańcy czarnoskórzy zamieszkujący głównie prowincję Limon oraz Indianie. Charakterystyczne dla Kostarykańczyków jest posługiwanie się znanym, choć dość trudnym w interpretacji, zwrotem, mianowicie – pura vida, który oznacza adorację życia, jego pełnię i generalnie ma wydźwięk jak najbardziej pozytywny, optymistyczny wręcz. Co ciekawe, Kostarykańczycy nie uchodzą za typowych, temperamentnych Latynosów, są raczej spokojni i stateczni. W Kostaryce tylko w nikłym stopniu zachowała się kultura rdzennych mieszkańców tych terenów. Indiańska aktywność kulturalna, tradycja i obyczaje nie są tutaj tak wyraźne jak np. w Peru czy Meksyku.

Narodowym tańcem w Kostaryce jest Punto Guanacasteco, które wywodzi się z grupy tańców o rodowodzie dominikańskim określanych terminem punto. Tańce te obecne są również na Kubie i w Panamie. W Kostaryce tańczy się Guanacasteco w strojach ludowych oraz przy akompaniamencie gitary i marimby. Za wielką chlubę Kostaryki uchodzi ponadto rękodzieło, zwłaszcza rzeźbienie w drewnie, z którego słynie zwłaszcza Sarchí. Miasto stanowi prawdziwe centrum rękodzieła i sztuki kostarykańskiej. Znajduje się w nim ponad dwieście różnorodnych sklepów z ręcznie robionymi przedmiotami i rodzinnych manufaktur wytwarzających drewniane meble. Najsłynniejszym wytworem kostarykańskim są las carretas, czyli drewniane wozy.

Dominującą w Kostaryce religią jest katolicyzm, z którym identyfikuje się aż 70% obywateli, co wynika z kolonialnej przeszłości kraju. Około 10% populacji stanowią osoby deklarujące się jako bezwyznaniowcy. Podczas Wielkiego Tygodnia w większych miastach, zwłaszcza w stolicy, odbywają się fascynujące pod względem kulturowym procesje wielkanocne. Protestantyzm wyznają głównie mieszkańcy prowincji Limon, w której osiedlili się emigranci z Jamajki.