Madagaskar

Pierwsi osadnicy przybyli na Madagaskar prawdopodobnie w I wieku naszej ery. Pochodzi oni z terenów Malezji – Polinezji. Było kilka fal napływu ludności na te tereny. Ludzie przybywali z powodu rozwoju szlaków handlowych lub dokonywali prób ucieczki od lokalnych konfliktów. Dogodnie położony na szlakach handlowych, Madagaskar był znany Arabom przedmuzułmańskim już w IV wieku. Prawdopodobnie znali go także Chińczycy. Europejczycy dowiedzieli się o istnieniu wyspy w roku 1500. Najpierw dotarli tutaj Portugalczycy, traktując to miejsce jako przystanek na szlaku do Indii. W XVIII wieku był to teren rywalizacji między Francją a Wielką Brytanią. Wtedy znacznie wzrosło zainteresowanie Europejczyków tym miejscem. W 1776 roku Polak Maurycy Beniowski ogłosił się cesarzem Madagaskaru. W XIX wieku zaczęła powoli powstawać państwowość na wyspie. Grupa etniczna Merina doprowadziła do zjednoczenia niektórych plemion, w efekcie podporządkowali sobie całą wyspę. Królowe z tego klanu rządziły twardą ręką. Zakazano poligamii, zniesiono niewolnictwo, ale jednocześnie stosowano ordalia (czyli sądy oparte na podejściu, że bogowie nie pozwolą skrzywdzić niewinnego). Pod koniec wieku oficjalnie Madagaskar został kolonią francuską. Przed II wojną światową na mocy ustaleń międzynarodowych wyspa miała zostać polskim terytorium zamorskim. W roku 1960 kraj uzyskał niepodległość. Sytuacja wewnętrzna nie jest stabilna, najnowsza konstytucja weszła w życie w 2010 roku. Można spotkać informacje, że obowiązujący ustrój to dyktatura wojskowa.

Czwarta co do wielkości wyspa świata jest bardzo zróżnicowana pod względem geograficznym. Centralna część wyspy jest wyżynna, pozbawiona lasów. Najczęściej spotykanymi roślinami na tych zniszczonych gospodarką terenach są mimozy, eukaliptusy, które mają chronić ziemię. Przeważające na wschodzie niziny przechodzą w urwiste wybrzeże. Dzięki wilgotnemu klimatowi, ta część wyspy jest bardzo bogata w różnorodne rośliny. Można tu znaleźć zarówno lasy, jak i bagna czy laguny. Północ wyspy to głównie góry pochodzenia wulkanicznego, z najwyższym szczytem Maromokotro. Zachodnia część jest równinna, pokryta sawannami. Znajduje się tu słynna „aleja baobabów”. Inną ciekawą spotykaną tu rośliną jest pielgrzan madagaskarski – tzw. „drzewo pielgrzymów”, gdyż w pochwach jego liści gromadzi się woda deszczowa, którą pijali pielgrzymi czy podróżnicy. Na wybrzeżu zachodnim znajdują się liczne zatoki. Południe jest pustynne i półpustynne. Gleby są czerwone, nieurodzajne. Powszechną praktyką jest wycinanie lasów równikowych pod uprawy, co pogłębia erozję gruntów.

Można opisać florę i faunę Madagaskaru wspominając jedynie o gatunkach endemicznych. Wyspa oddzieliła się od kontynentów na tyle dawno, że tutejsze gatunki ewoluowały niezależnie. Jest domem dla 103 gatunków lemurów czy 2/3 wszystkich odkrytych na świcie kameleonów. Najgroźniejszymi drapieżnikami są krokodyle.

Nazwa Madagaskar wywodzi się z pism Marco Polo, który pisząc o mieście Mogadisz opisał je mylnie jako wyspę.

Malgasze, czyli tubylcy, to aż 20 milionów ludzi. Dzielą się oni na 18 grup etnicznych, mocno zróżnicowanych jeśli chodzi o zwyczaje, ale dość podobnych pod względem pochodzenia. 20% ludności stanowi grupa Merina. Każda z grup posługuje się własnym dialektem języka malgaskiego, przez co niekiedy Malgaszom jest trudno porozumieć się między sobą. Według oficjalnych danych, 65% Malgaszów to analfabeci. Nie wiadomo, ilu spośród mieszkańców wyznaje religie animistyczne. Na wyspie liczne są misje, które poza działalnością stricte religijną prowadzą szkoły czy szpitale.
Grupa etniczna Mahafaly słynie z budowy okazałych grobowców. W ten sposób upamiętnia się króla, wodza plemienia czy inną ważną osobistość. Grób jest dekorowany porożem bydła zebu. Największy, władcy imieniem Tsiampody, zdobią rogi należące wcześniej do 700 byków. Na drewniane rzeźby mówi się „posłańcy”, jako że łączą one świat doczesny z pozagrobowym.

Plemię Antandroy również wznosi mauzolea dla swoich zmarłych. Uroczystości pogrzebowe trwają od momentu śmierci do czasu, gdy grobowiec jest ukończony. W tym czasie odbywają się liczne przyjęcia. Zabija się również krowy, co jest o tyle ważne, że bydło rogate świadczy o statusie materialnym wioski i jej mieszkańców.

Zafimaniry to lud słynący z ozdabiania drewnianych przedmiotów. Wykonują oni charakterystyczne elementy na każdym właściwie drobiazgu – od łyżek po dachówki. Budowa domu związana jest ściśle z małżeństwem. W czasie, gdy związek jest luźny nie ma charakteru stałego ani oficjalnego, dom wznosi się np. z bambusa czy innych lekkich materiałów. Następnie, stopniowo, wymienia się każdy fragment i element konstrukcyjny na bardziej trwałe (drewno, glina, kamień), co oznacza, że mieszkający w domu ludzie są sobie bliżsi, a ich wspólna przyszłość wydaje się stabilniejsza. Te elementy jako docelowe pokrywane są ornamentami.

Liczne malgaskie legendy podkreślają wyjątkowość wyspy. Według jednej z opowieści, Bóg przed stworzeniem świata wykonał jego „makietę”, na której przyglądał się swojemu dziełu. Po zakończeniu dzieła stworzenia zapomniał o tym miejscu. Żal mu było je zniszczyć, więc umieścił je na wodach oceanu – tak powstał Madagaskar. Inna legenda mówi, że podczas gdy każdy lud zabiegał u Boga o jak najlepszy skrawek ziemi, Malgasze zgodnie z zasadą „mora mora” czekali na swoją kolej. Okazało się, że zabrakło dla nich miejsca, dlatego Bóg musiał oddać im swoją ziemską siedzibę - Madagaskar właśnie.