Albania

Początki dziejów Albanii sięgają czasów starożytnych, kiedy to tereny wschodnich wybrzeży Adriatyku zamieszkiwali Ilirowie, w 168 roku p.n.e. podbici przez Cesarstwo Rzymskie. W późniejszych wiekach ziemie albańskie przeszły pod władanie Bizancjum, kiedy to pojawiły się tu pierwsze plemiona słowiańskie, następnie weszły w skład carstwa Bułgarii, by na przełomie XII i XIII wieku po raz pierwszy utworzyć niepodległe księstwo albańskie, Arberię, ze stolicą w Kruji. Jednak niedługo później, bo już w 1435 roku, Albania została opanowana przez Turków na kolejne 400 lat, będących czasem licznych walk i powstań niepodległościowych. Jedynym z nich, które zakończyło się powodzeniem, było powstanie pod wodzą Jerzego Kastrioty, zwanego Skanderbergiem, który do dziś jest największym bohaterem narodowym Albanii. Kraj odzyskał jednak niepodległość na zaledwie kilkadziesiąt lat, a ostatecznie wyzwolił się spod władzy Turcji dopiero 28 listopada 1912 roku, kiedy to ogłoszono deklarację niepodległości Albanii. Okres panowania tureckiego to czas, gdy sporo osób przechodziło na islam, aby zachować dotychczasowe przywileje, nadal praktykując chrześcijaństwo, dzięki czemu wytworzyła się do dziś obecna tolerancja Albańczyków do różnych religii.

Uzyskana w 1912 roku niepodległość trwała krótko – po wybuchu I wojny światowej kraj okupowały wojska Włoch, Grecji, Francji, Serbii, Czarnogóry i Austro-Węgier. Po jej zakończeniu w 1920 roku Albania znów odzyskała niezależność, jednak bardzo ubogi i targany konfliktami kraj borykał się z ogromnymi problemami. W 1928 roku państwo stało się monarchią, a jego władcą został Ahmed beg Zogu, który sam ogłosił się królem Albańczyków. Kolejna, tym razem włoska, okupacja przyszła tuż przed rozpoczęciem II wojny światowej, kiedy to Albania, jako pierwszy kraj europejski, 7 kwietnia 1939 roku zbrojnie przeciwstawiła się faszyzmowi. Po wojnie Albania przekształcona została w Republikę Ludową, którą przez blisko 50 lat rządził dyktator Enver Hodża. Zniszczony po wojnie i wyjątkowo biedny kraj stał się najbardziej odizolowanym miejscem w Europie, pokrytym setkami tysięcy bunkrów, skłóconym ze wszystkimi państwami, z którymi wcześniej nawiązał relacje – Jugosławią, ZSRR, w końcu Chinami. Przemiany polityczne nastąpiły w Albanii dopiero w 1991 roku, kiedy to zorganizowano pierwsze demokratyczne wybory, w których zresztą zwyciężyli komuniści. Od 2009 roku Albania jest członkiem NATO i rozpoczęła starania o przyjęcie do Unii Europejskiej.

Położona w zachodniej części Półwyspu Bałkańskiego, nad Morzem Adriatyckim i na południowym wybrzeżu nad Morzem Jońskim, Albania graniczy z Grecją, Macedonią, Kosowem i Czarnogórą. To kraj przeważnie górzysty – aż 75% jej powierzchni zajmują góry i wyżyny, a tereny leżące powyżej 1000 m n.p.m. to zaledwie 28,5%. Na północy kraju wznoszą się Góry Północnoalbańskie, a pomiędzy rzekami Drin a Osum – Góry Środkowoalbańskie. Najwyższym szczytem jest położony na granicy z Macedonią Korab, o wysokości 2 764 m n.p.m. Linia brzegowa, mierząca 400 km, jest dobrze rozwinięta, z licznymi plażami, z których największą popularnością cieszy się piaszczysta Durres. Na Riwierze Albańskiej znajdują się też inne piękne plaże, m.in. w okolicach Sarandy, z których blisko do greckiej wyspy Korfu, oraz w kurortach Ksamil i Vlora. W Albanii wypoczywać można też nad jeziorami, np. najstarszym w Europie Jeziorze Ochrydzkim, położonym na granicy z Macedonią, Szkoderskim – największym na Bałkanach i leżącym na granicy z Czarnogórą, czy wreszcie Prespańskim, dzielonym z Macedonią i Grecją, które otoczone jest pięknymi, piaszczystymi plażami.

Albania leży w strefie klimatu podzwrotnikowego o śródziemnomorskiej odmianie na nizinach i chłodniejszej, górskiej odmianie w głębi lądu, cechującej się dużą zmiennością pogody, a przy tym ciepłym latem i łagodną zimą na wybrzeżu oraz deszczowym latem i długą i stosunkowo mroźną zimą w wyższych regionach, w górach oraz w północnej części kraju.

Albańczyków, naród towarzyski i gościnny, charakteryzuje bardzo ekspresyjny styl życia, wyrażający się dynamiczną mową ciała i gestykulacją. Lubią spotkania i wieczorne przesiadywanie w kawiarniach, w których rozmawiają lub grają w karty. Z dużym szacunkiem odnoszą się do osób starszych i do kobiet, które mogą czuć się w tym kraju całkowicie bezpiecznie, pamiętając jednak, by raczej nie spacerować samotnie nocą – może być to odebrane jako zachęta do bardziej „zażyłej” znajomości. Dobrze też wiedzieć, że kręcenie głową na boki, co u nas oznacza „nie”, w Albanii jest wyrazem „tak”, natomiast gestem oznaczającym „nie” jest uniesienie brwi i brody.

Jak na tak niewielki kraj, Albania szczyci się dużą liczbą strojów ludowych, których można wyróżnić tu aż 200. Różnie zdobione, niekiedy swym rodowodem sięgają wręcz starożytności – zobaczyć na nich można symbole odwołujące się do pierwotnych wierzeń, np. orła, węża czy gwiazdy. Dobrą okazją, by podziwiać to bogactwo, są rozmaite święta i festiwale, których jest tu naprawdę wiele – dość powiedzieć, że Albania jest krajem z największą liczbą dni wolnych od pracy w Europie! Ponieważ zgodnie z Konstytucją Albania jako państwo świeckie uznaje równość wspólnot wyznaniowych, dniami wolnymi od pracy są zarówno święta katolickie, prawosławne, jak i islamskie, i tak dwukrotnie obchodzi się Boże Narodzenie i Wielkanoc (katolickie i prawosławne), wolne przysługuje także wszystkim z okazji muzułmańskiego święta Wielkiego i Małego Bajram. „Religią Albańczyka jest albańskość” – i to motto doskonale oddaje albańskiego ducha. Przez ponad 20 lat wyznawanie jakiejkolwiek religii było ustawowo zabronione, Albańczycy nie byli nauczani religii, dlatego w większości zostali agnostykami lub ateistami, dzięki czemu dziś w tym kraju panuje powszechna obojętność religijna, skutkująca niespotykaną nigdzie indziej tolerancją, czego wyrazem są m.in. mieszane małżeństwa przedstawicieli różnych religii.