Laos

Pierwotnie tereny dzisiejszego Laosu zamieszkiwała ludność, która napłynęła tutaj z południowych Chin. W dolinie Mekongu zaczęły rozwijać się księstwa laotańskie. Terytorium Laosu było przedmiotem ekspansji sąsiednich imperiów, w tym Khmerów i Wielkich Mogołów. W połowie wieku XIV w wyniku walk o dominację utworzono zjednoczone królestwo Lan Xang rozwijające się przez kolejne stulecia. Za złoty wiek Laosu uznaje się niemal sześćdziesięcioletnie rządy Suligna Vongsa. W wyniku jego śmierci królestwo podzieliło się na trzy ośrodki: Luang Prabang, Wientian i Champasak, co przyczyniło się do pogorszenia sytuacji w Laosie.

W latach 80. XIX wieku kraj objęto protektoratem francuskim, a tym samym zapoczątkowano okres kolonizacji. Po wybuchu drugiej wojny światowej Japonia okupowała część obszarów Indochin, ale akceptowała tym samym francuską administrację kolonialną. Ogłoszona przez ruch wyzwoleńczy w 1945 niepodległość Laosu nie została uznana przez Francję, a kraj wciąż znajdował się pod francuskim protektoratem. Pod naciskami zewnętrznymi i z powodu kiepskiej sytuacji wewnętrznej Francja przyznała Laosowi niepodległość w roku 1953. W państwie nastał okres destabilizacji. Doszło tutaj do wojny domowej, która jednak nie przyniosła tylu ofiar, co konflikty w Wietnamie czy Kambodży.

W trakcie wojny wietnamskiej Stany Zjednoczone prowadziły na terytorium Laosu działania przeciwko tutejszym działaczom komunistycznym i żołnierzom walczącym po stronie Wietnamu Północnego. Ponadto armia USA bombardowała Laos, co przyczyniło się do zaostrzenia konfliktu. Po wojnie domowej i wycofaniu się żołnierzy amerykańskich z Indochin władzę w kraju przejął antykolonialny, nacjonalistyczny ruch Pathet Lao, który proklamował Laotańską Republikę Ludowo-Demokratyczną. Laos wszedł we współpracę z Wietnamem i odtąd był mocno podporządkowany interesom tego kraju. W latach 90. XX wieku prezydent Khamtai Siphandon doprowadził do liberalizacji gospodarki.

Laos jako jedyny kraj w Azji Południowo-Wschodniej nie posiada dostępu do morza. Znajduje się Półwyspie Indochińskim i graniczy z Chinami, Wietnamem, Kambodżą, Tajlandią i Birmą. Kraj w większości pokrywa las, wyżyny i góry z najwyższym szczytem Phou Bia o wysokości 2817 m n.p.m., który należy do pasma Gór Annamskich. U stóp tego pasma górskiego rozciąga się Równina Dzbanów – teren licznych stanowisk archeologicznych otworzonych tutaj z powodu tysięcy tajemniczych urn, które pokrywają ten obszar. Na południu kraju znajduje się Płaskowyż Bolaven, gdzie podziwiać można wyjątkowy wodospad Tad Fane. Klimat panujący w Laosie określa się jako monsunowy. Największą rzeką jest Mekong, do którego uchodzi większość rzek górskich kraju. Niezwykłym bogactwem cechuje się laotańska flora. Ponad 50% powierzchni Laosu zajmują lasy, w których rosną m.in. drzewa tekowe, różane czy sandałowe. Reszta terenów wykorzystywana jest w rolnictwie i zagospodarowana np. na pola ryżowe. Wśród gatunków tutejszej fauny warto wymienić choćby bantengi azjatyckie, barasingi czy makaki.

Trudno wyodrębnić z ludności Laosu konkretne grupy etniczne, ponieważ uznawany, bardzo ogólny podział dokonany został na podstawie terenów zamieszkiwanych przez obywateli kraju, a nie faktycznych różnic kulturalnych czy językowych. Trzy podstawowe grupy to Laotańczycy żyjący na terenach nizinnych – Lao Loum, wyżynnych, czyli Lao Theung, a także w górach – Lao Soung. Niecałe 70% całości populacji stanowią Laotańczycy, którzy przybyli na te tereny z Chin, a ich język zalicza się do tajskiej grupy językowej. Pozostali obywatele kraju to mniejszości takie jak Lamet, Khmu, Alak czy Lawa, wywodzące się z grupy językowej Mon-khmer. Na wyżynach osiedlili się Hmongowie, Mien i Shan. Większość „rdzennych” Laotańczyków żyje na terenach nizinnych.

Ponad 4 miliony obywateli Laosu wyznaje buddyzm, co daje około 60% wszystkich mieszkańców, jednak w stosunkowo sporej grupie znajdują się również osoby, które nadal praktykują tradycyjne religie plemienne – wierzenia animistyczne. Grupa ta stanowi 30% społeczeństwa. W obrębie kraju funkcjonują też wspólnoty chrześcijańskie – mniejszość katolicka i protestancka, stanowiące nieco ponad procent mieszkańców Laosu.

Laotański savoir-vivre nie należy do tak restrykcyjnych jak chociażby chiński, jednak przez podróżą do tego kraju należy zorientować się w kilku najważniejszych funkcjonujących tutaj zasadach, które zdecydowanie nie stanowią oczywistości dla kręgów kulturowych spoza obrębu Azji. Istotne jest przede wszystkim zachowanie pewnego dystansu w stosunku do mnichów, których nie można dotykać, czy nie zwracanie stóp w kierunku jakichkolwiek wizerunków Buddy oraz osób. Uważać należy także w kontaktach z cywilami – pod żadnym pozorem nie można dotykać najświętszej części ciała człowieka, a więc głowy. Co ważne, zakaz ten dotyczy tak dorosłych, jak i dzieci. Oprócz tego, nie można zapominać o stosownym ubiorze w świątyni tj. długich spodniach i koszulkach zakrywających ramiona.