Senegal

Dzieje Senegalu sięgają zamierzchłych czasów. Jego pierwszymi mieszkańcami, o których zachowały się pewne informacje, byli Tukulerowie, żyjący tu od XI wieku, a Senegal wchodził w skład państwa Takrur. Nieco później terytorium to było częścią Imperium Mali i Dżolof, lecz w XVI wieku państwa te rozpadły się na liczne, rywalizujące ze sobą małe królestwa. Na ten moment natrafili Portugalczycy, a następnie Francuzi, którzy założyli tu faktorie, zyskując stopniowo coraz większy wpływ na te tereny. Gdy na początku XVI wieku Portugalczycy osiedlili się w Brazylii, zaczęli potrzebować niewolników do pracy na tamtejszych plantacjach cukru. Darmową siłę roboczą najłatwiej było uzyskać z kontrolowanych przez siebie terenów, nic więc dziwnego, że dobry interes zwietrzyli w tym także Anglicy, Holendrzy i Francuzi. Od tego czasu, aż do połowy XIX wieku, w Senegalu kwitł handel niewolnikami, którzy przetrzymywani byli w nieludzkich warunkach na „stacji przeładunkowej” – Ile de Goree.

W XIX wieku Francja podbiła cały obszar Senegalu, gdy zaś w 1884 roku mocarstwa europejskie podzieliły Afrykę między siebie, władza kolonialna Francji w Senegalu zyskała potwierdzenie. W 1902 roku kraj ten, będący zamożną kolonią eksportującą orzechy ziemne, wszedł w skład Francuskiej Afryki Zachodniej. Bardzo szybko Francja zaczęła przyznawać ludności kraju obywatelstwo francuskie, a Senegal, przeżywający rozkwit gospodarczy, stał się domem zamożnych, dobrze wykształconych ludzi. Dążenia niepodległościowe pojawiły się tu dopiero w latach 50., a pełną niezależność Senegal uzyskał w roku 1960. Przez krótki czas, w latach 1982–1989, współtworzył wraz z Gambią konfederację Senegambii. Kraj, rządzony przez prezydenta, którym od 2012 roku jest Macky Sall, utrzymuje bardzo dobre stosunki z Francją i Stanami Zjednoczonymi, ma też duże znaczenie w wielu organizacjach międzynarodowych.

Położony w północno-zachodniej Afryce Senegal od zachodu oblewany jest wodami Oceanu Atlantyckiego, zaś jego lądowymi sąsiadami są Mauretania, Mali, Gwinea, Gwinea Bissau i Gambia. Jest jednym z niewielu krajów, które w swoich granicach mają enklawę – to maleńka Gambia, której granica z Senegalem mierzy 740 km. Prócz Dakaru, najważniejszymi miastami tego kraju są Thies, Kaolack, Ziguinchor oraz Saint-Louis.

Ukształtowanie terenu nie jest zbyt urozmaicone. Praktycznie cały Senegal położony jest w obrębie niziny Senegal River, a średnia wysokość kraju wynosi zaledwie 200 m n.p.m. Nieco wyższa jest jedynie południowo-wschodnia cześć kraju, obejmująca fragment masywu Futa Dzalon. Najwyższym wzniesieniem jest szczyt Nepen Diakha, wznoszący się na zawrotną wysokość 581 m n.p.m. Bardzo dobrze rozwinięta jest linia brzegowa, urozmaicona głębokimi zatokami, obejmująca jeden długi, skalisty cypel – Półwysep Zielonego Przylądka.

W Senegalu występuje klimat podrównikowy, podzielony dwie strefy – wilgotny na południu i suchy na północy. Od maja do listopada trwa pora deszczowa, podczas której wieją silne, południowo-wschodnie wiatry. Wprawdzie kraj rozkwita wówczas zielenią, ale drogi bywają nieprzejezdne, a upał i wilgotność powietrza trudne do zniesienia. Największe opady przypadają na lipiec i sierpień, kiedy temperatura nierzadko przekracza 30°C. Natomiast w czasie pory suchej (od grudnia do kwietnia) panują najlepsze warunki do podróżowania, opady praktycznie nie występują, a temperatury wahają się pomiędzy 20 a 25°C.

Społeczeństwo Senegalu jest zróżnicowane etnicznie i religijnie. Żyje tu kilka grup etniczno-rasowych, z których najliczniejszą jest ludność Wolof – jej członkowie stanowią aż 44% Senegalczyków. Kolejne grupy to Serer, Fulbe, Tulukerzy, Diota i Mandingo. Wolofowie żyją przede wszystkim w północno-centralnych regionach kraju, będąc niegdyś najważniejszymi pośrednikami handlowymi między napływającymi z Europy kolonistami a mieszkańcami tych rejonów. Ponad 95% ludności to muzułmanie, a wielu z nich należy bractw sufickich, które dominują w życiu religijnym Senegalu. Najważniejszym takim bractwem jest Mourides, założone przez Cheikha Amadou Bambę. Społeczeństwo Senegalu jest bardzo młode – niemal połowa mieszkańców nie osiągnęła jeszcze wieku 15 lat, zarazem jednak średnia długość życia jest niewielka i wynosi zaledwie 50 lat. Senegalczycy są też bardzo słabo wykształceni – aż 67% tego narodu to analfabeci!

Senegal jest krajem, w którym ścierają się różne wpływy kulturalne – rdzenne, francuskie oraz arabskie, spowodowane handlem z północną Afryką oraz Bliskim Wschodem. Drugą po islamie – a dla niektórych nawet pierwszą – religią jest taniec i muzyka. Nazwy lokalnych instrumentów muzycznych znalazły się nawet w tytule hymnu narodowego! Szczególnie popularnym tańcem jest sabar, wykonywany głównie przez kobiety, które do wtóru dźwięków bębna wykonują dzikie, zmysłowe podskoki. Z drugiej strony tutejsze społeczeństwo jest raczej konserwatywne, dlatego przez pewien czas taniec ten, przez niektórych fundamentalistów uważany za nazbyt erotyczny, był zakazany. Choć praktykowany tu islam nie jest restrykcyjny, należy pamiętać o stosownym, osłaniającym ciało ubiorze, szczególnie podczas wizyty w meczecie.