Panama

Do czasu hiszpańskiej konkwisty tereny obecnej Panamy były zamieszkiwane przez indiańskie plemię Czibczów, uważanych za trzecią najbardziej rozwiniętą cywilizację Ameryki prekolumbijskiej. Ustępowała ona jedynie Inkom oraz Majom i Aztekom, z którymi prowadziła ożywione kontakty handlowe. Obszar został odkryty przez Europejczyków około 1501 roku stając się posiadłością hiszpańską, która przez cały okres kolonialny stanowiła ważne centrum wymiany handlowej. W 1819 roku, po wyzwoleniu się spod panowania hiszpańskiego Nowej Granady, Panama, jako jej prowincja, weszła w skład tzw. Wielkiej Kolumbii, później zaś samej już Kolumbii. W tym okresie jej znaczenie w regionie rosło, zwłaszcza w związku z budową Kanału Panamskiego łączącego Atlantyk z Oceanem Spokojnym.

W 1903 roku z inspiracji USA Panama dokonała secesji pod przywództwem Manuela Guerrero i utworzyła osobną republikę. Guerrero dokonał licznych reform społecznych, jednocześnie jednak mocno uzależniając kraj od USA, którym przyznał wieczystą dzierżawę Kanału Panamskiego i prawo stacjonowania wojsk na terenie Panamy. Korzystając z tego przywileju USA kilkakrotnie militarnie ingerowały w politykę wewnętrzną kraju na początku XX wieku, który upłynął tu pod znakiem niepokoi społecznych, walk frakcyjnych między lewicą i prawicą oraz prób odzyskania kontroli nad Kanałem Panamskim. U progu lat 70-tych doszło do zamachu, w wyniku którego władzę przejęła junta wojskowa. W tym okresie Panama dzięki kapitałowi płynącemu z USA rozwinęła sektor bankowości, handlu i przede wszystkim transportu morskiego, stając się synonimem tzw. „taniej bandery” – procesu rejestrowania statków przez zagranicznych armatorów pod flagą Panamy powodowanego bardzo niskimi kosztami opłat związanych z prowadzeniem tego typu działalności w tym kraju. W 1977 zakończyły się sukcesem rokowania z USA dotyczące odzyskania kontroli nad Kanałem Panamskim.

W latach 80-tych do władzy doszedł generał Noriega, były współpracownik CIA, pomagający USA w operacjach przeciwko lewicy oraz wspierający jej interesy w Ameryce Środkowej. Pod koniec lat 80-tych zaczął prowadzić własną politykę wiążąc się z reżimem braci Castro na Kubie oraz wspomagając kartele narkotykowe, co u progu lat 90-tych doprowadziło do inwazji USA na Panamę. Reżim upadł a w kraju zapanował chaos – pojawiły się akty terrorystyczne i antyrządowa partyzantka. Sytuację opanowano pod koniec lat 90-tych. By uniknąć kolejnych puczy armia Panamy została konstytucyjnie rozwiązana (podobnie jak Japonia posiada jedynie tzw. siły samoobrony), a ochronę militarną Panamy przejęła na siebie armia USA. Kanał Panamski ustanowiono obszarem neutralnym.

Terytorium położonej nad Oceanem Spokojnym i Morzem Karaibskim Panamy, to łączący Amerykę Północną z Południową długi i wąski pas lądu o szerokości wahającej się między 50 a 200 km. Kraj graniczy z Kolumbią i Kostaryką. O morskim potencjale Panamy świadczy długość wybrzeża morskiego, które wynosi aż 2490 km, podczas gdy granice lądowe to zaledwie 555 km. Na świecie Panam znana jest przede wszystkim z Kanału Panamskiego, dzięki któremu statki mogą błyskawicznie przepłynąć ze wschodu na zachód Ameryki bez konieczności opływania Ameryki Południowej przez Cieśninę Magellana.

Ponad połowę powierzchni kraju zajmują wyżyny i góry Kordyliery Środkowej, które na zachodzie obfitują w liczne stożki wulkaniczne. Najwyższy z nich, wznoszący się na 3478 m n.p.m. Chirqui, jest zarazem najwyższym szczytem Panamy. Na rozczłonkowanym i długim wybrzeżu znajdują się aluwialne niziny oraz liczne zatoki, w tym największe Zatoka Panamska oraz Zatoka Moskitów. Wzdłuż wybrzeży, zwłaszcza od strony Morza Karaibskiego, ciągną się rafy koralowe. Powierzchnia morza po obu stronach Panamy usiana jest blisko 1600 wyspami, jak np. Wyspy Perłowe na Oceanie Spokojnym czy autonomiczny archipelag San Blas na Morzu Karaibskim.

Panama leży w strefie wilgotnego klimatu równikowego ze średnią temperaturą miesięczną 26-28 C na nizinach i 17-10 C na obszarach górskich. Na obszarze Morza Karaibskiego występują częste, gwałtowne, ale też niezbyt długie tropikalne burze. Dużą część kraju pokrywają tropikalne lasy, przy czym tereny nabrzeżne Morza Karaibskiego są zdominowane przez charakterystyczną dla tego regionu roślinność namorzynową tworzącą specyficzne formacje lądowo-wodne na płyciznach i terenach osłoniętych przez rafy koralowe. Szerokość pasa namorzynów morze sięgać nawet kilku kilometrów.

Najbardziej rozpowszechnioną religią jest chrześcijaństwo, przy czym katolicy stanowią blisko 66 % ludności kraju, zaś 24% protestanci. Inne religie są reprezentowane w znikomym stopniu nie przekraczając 1% populacji, dotyczy to również miejscowych wyznawców tradycyjnych animalistycznych religii plemiennych.
Miejscowa kuchnia opiera się na hiszpańskiej tradycji kulinarnej zmiksowanej z karaibskimi nutami smakowymi. Serwowane potrawy charakteryzuje świeżość , przyjemny zapach owoców morza i korzennych przypraw. W typowym panamskim menu, jak przystało na położenie kraju, odnajdziemy wielkie bogactwo owoców morza, świeżych ryb oraz królewskich krewetek. Bardzo częstym dodatkiem do miejscowych specjałów jest kokos oraz mango. Panama to także raj dla wielbicieli kawy – w bardzo licznych restauracjach i klimatycznych kafejkach mogą delektować się najlepszą gatunkowo kawą.
Myli się ten, kto uważa Panamę za kraj Trzeciego Świata. Przeciwnie – jest ona często nazywana amerykańskim Monako. W czasach kolonialnych nasiąkała kulturą Europy, później zaś za sprawą inwestycji, biznesu i Kanału Panamskiego kulturą USA. Z tego względu komunikacja z mieszkańcami Panamy nie nastręcza kłopotu i barier. Bardzo wielu obywateli USA decyduje się tu osiąść na emeryturę, ale z tej oferty mogą korzystać także inni cudzoziemcy. Podobno pod tym względem nie ma lepszego kraju na świecie – liczne ulgi, zniżki, wygoda życia, fantastyczne krajobrazy… Warunki są dwa – minimum 1000 dolarów emerytury w macierzystym kraju i czysta kartoteka na policji.