Bhutan

Obywatele RP udający się do Bhutanu muszą posiadać wizę turystyczną. Wizę uzyskuje się po wystawieniu promesy wizowej przez jedną z uprawnionych do tego agencji turystycznych. Koszt wizy wynosi obecnie 40 USD. Agencje uprawnione do wydawania promes wizowych i pomocy w procesie uzyskiwania wizy znajdują się na rządowej stronie internetowej: http://www.tourism.gov.bt/plan/tour-operators.

Biuro Podróży nie ponosi odpowiedzialności za nieotrzymanie wizy do kraju, w którym odbywa się impreza turystyczna, oraz krajów tranzytowych. Zdobycie wizy leży w 100% po stronie uczestników wyjazdu.

Przed udaniem się w podróż do Bhutanu zaleca się szczepienia przeciwko błonicy i tężcowi (ok. 90 zł), durowi brzusznemu (ok. 230 zł) oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B (ok. 250 zł każda dawka szczepionki). Brak szczepień bezwzględnie wymaganych. W związku z możliwością wystąpienia choroby wysokościowej, warto zaopatrzyć się w niezbędne leki. Ceny szczepień podano zgodnie z aktualnym cennikiem Centrum Szczepień Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II.

Zostawianie napiwków pracownikom sektora turystycznego jest w Bhutanie ogólnie przyjęte. Niewielkie kwoty powinno się zostawiać lokalnym przewodnikom i kierowcom podczas wycieczek objazdowych. Jeśli zwiedzanie z jednym przewodnikiem i kierowcą trwa kilka dni, najlepiej dać przewodnikowi i kierowcy napiwek w wysokości 3 USD/os/dzień. Napiwki zostawia się też kelnerom, pokojówkom i bagażowym.

Bhutan jest krajem bardzo drogim i tyczy się to również kosztów wyżywienia. Przykładowe ceny: posiłek w restauracji średniej klasy 350 BTN, obiad w lepszej restauracji od 2000 BTN, lokalne piwo w sklepie około 150 BTN.

• Nazwa kraju oznacza w tłumaczeniu „Królestwo Grzmiącego Smoka”, co wzięło się z faktu, że bhutańskie Himalaje często nawiedzają burze
• W Bhutanie nie można palić papierosów, sprzedaż tytoniu również jest zakazana. Ponadto od 1999 roku w kraju tym nie można stosować torebek foliowych
• Na ulicach stolicy Bhutanu – Thimphu nie zamontowano dotąd sygnalizacji świetlnej, co czyni to miasto jedyną stolicą na świecie bez tego typu urządzeń. Zamiast tego to policjanci ze specjalnych, ozdobnych budek kierują ruchem ulicznym
• Pierwszy turysta pojawił się na ziemiach Bhutanu dopiero w 1974 roku
• Do najpopularniejszych sportów w Bhutanie należą… łucznictwo i gra w darta (rzutki/lotki)
• W Bhutanie legalna jest nie tylko poligamia, ale też poliandria, czyli tzw. wielomęstwo. Trzeba jednak zaznaczyć, że ani jedno, ani drugie raczej nie jest praktykowane
• Narodowym zwierzęciem Bhutanu jest takin, nieco przypominający piżmowoła, pochodzący z rodziny krętorogich
• W Bhutanie wolność religijną wprowadzono oficjalnie dopiero w 2008 roku. Wcześniej za oficjalną, prawnie dozwoloną religię uważano wyłącznie buddyzm
• Bhutańczycy powszechnie spożywają herbatę (najpopularniejszy tutaj napój) na sposób tybetański… z masłem i solą
• W Królestwie Bhutanu mieszka mniej więcej tyle osób, ile w samym tylko San Francisco w Californii.

Bhutańskie kulinaria zdeterminowane są w dużej mierze przez panujący w tym kraju klimat oraz warunki panujące na tak dużych wysokościach. Dania spożywane przez Bhutańczyków muszą więc być pożywne i lekko rozgrzewające. Podobnie jak w innych częściach Azji również w Bhutanie potrawę właściwie każdej potrawy stanowi ryż, z tą różnicą, że tutaj popularny jest nie tylko ryż biały, ale i specyficzny ryż bhutański – czerwony. Gotuje się on krócej niż ryż brązowy i, co ciekawe, stanowi obecnie jedyny produkt rolniczy eksportowany z Bhutanu. Istotnym elementem codziennego jadłospisu jest mięso – drobiowe, z jaka, wołowe, wieprzowe, a w niektórych regionach także baranina. Bhutańczycy często korzystają z tybetańskiego dziedzictwa kulinarnego, czego przykładem jest popularność makaronowo-warzywnej zupy thukpa. Z warzyw najchętniej jada się tutaj paprykę, a najpowszechniejszą przyprawą jest chili. Narodowy przysmak to ema datshi – potrawa przyrządzana na bazie sera i papryczek chili serwowana z białym lub czerwonym ryżem. Oprócz herbaty najczęściej popija się tutaj alkohol zwany arak, który wytwarza się ze sfermentowanego ryżu, kukurydzy i kaszy jaglanej.

Początki historii Bhutanu są słabo udokumentowane, a za pierwsze istotniejsze wydarzenie w dziejach tego kraju uważa się rozpowszechnienie buddyzmu tybetańskiego przez Guru Rinpoche w VIII wieku. Przez wiele wieków nie funkcjonowało na tych terenach jednolite państwo, a jedynie szereg pomniejszych, rywalizujących ze sobą regionów. Dopiero Shabdrung Ngawang Namgyal rozpoczął w pierwszej połowie XVII wieku proces jednoczenia kraju, ustanawiając się jego władcą. Po śmierci Shabdrunga wojny domowe na dwa wieki opanowały Bhutan, któremu groziło widmo rozpadu na mniejsze państewka. W 1907 roku na tronie zasiadł pierwszy dziedziczny król bhutański wybrany przez obywateli – Ugyen Wangchuck, który rządził krajem do 1926 roku. Monarchia panuje w Bhutanie po dziś dzień. W 1972 roku królem został Jigme Singye Wangchuck, którego, którego w 2006 roku zastąpił Jigme Khesar Namgyel Wanchuk rządzący w kraju do dzisiaj.

Bhutan leży w Azji Środkowej, granicząc z Chinami oraz Indiami. To kraj górski z ponad połową terenów położoną na wysokości ponad 3000 m n.p.m. ulokowany we wschodnich Himalajach. Najwyższym szczytem Bhutanu jest Czomo Lhari o wysokości 7314 m n.p.m. Na terenie kraju panuje klimat podzwrotnikowy w trzech odmianach zależnych od wysokości nad poziomem morza. Na wysokości 5000 m n.p.m. przebiega granica wiecznego śniegu. Sieć rzeczna jest bardzo gęsta, należą do niej m.in. rzeka Sankosz czy Manas. Około 60% powierzchni kraju porastają lasy – monsunowe i górskie. Roślinność właściwie nie występuje na terenach położonych powyżej 4500 m n.p.m. Tutejsza fauna nie wyróżnia się niczym szczególnym na tle Azji Środkowej. W Bhutanie występują zwierzęta typowe dla obszarów górskich m.in. dzikie owce, koziorożce syberyjskie, gazele tybetańskie, irbisy i sępy himalajskie.

W Bhutanie trzy najbardziej znaczące grupy etniczne to Sharchop, Ngalop i Lhotsampas, z czego najwcześniej dotarli na te tereny przedstawiciele Sharhop, których plemiona mogą pochodzić z północnej Birmy i północno-wschodnich Indii. Ngalop przybyli do Bhutanu z Tybetu i to za ich pośrednictwem zaszczepiono wśród Bhutańczyków zaszczepiono buddyzm. Dość znaczną część społeczeństwa stanowią również Hindusi i Nepalczycy, a także przedstawiciele Bhotia, czyli grup etnicznych pochodzenia tybetańskiego zamieszkujących, nie tylko Bhutan, ale też Indie czy Nepal.

Dzięki geograficznej, politycznej i ekonomicznej izolacji, kultury Bhutanu nie mogły zdominować obce wpływy, za to silnie oddziałał na nią buddyzm oraz dziedzictwo tybetańskie. W architekturze osiągnięciem Bhutańczyków okazują się zwłaszcza liczne, wznoszone w niedostępnych miejscach klasztory określane jako Dzong, czyli buddyjski klasztor-twierdza charakterystyczny dla królestw himalajskich. Wśród chętnie uprawianych przez Bhutańczyków sportów króluje łucznictwo, sport wręcz narodowy, niezwykle tutaj popularny.

Dominującą religią na obszarze Bhutanu jest buddyzm, który wyznaje około 70% społeczeństwa. Około 20% obywateli deklaruje swą przynależność wyznaniową do hinduizmu. Pozostali mieszkańcy wyznają odmiany religii plemiennych, protestantyzm oraz islam, jednak są to wierzenia znajdujące się w wyraźnej mniejszości pod względem liczby wyznawców.

Łucznictwo to narodowy sport i pasja Bhutanu. Na wzgórzach, na polach i stadionach w całym kraju spotkacie grupy mężczyzn we wzorzystych gho (tradycyjnych szatach), którzy na zmianę strzelają do maleńkiego celu znajdującego się w odległości aż 140 metrów. W każdej wiosce w Bhutanie znajduje się boisko do strzelania, zaś najważniejsze pole łucznicze to stadion Changlimithang w Thimphu. Ta starożytna sztuka, znana jako „dzong-sa" lub „da”, nie tylko odzwierciedla umiejętności w łucznictwie, ale również wpisuje się w głęboko zakorzenione wartości i duchowe aspekty społeczności. Historia łucznictwa w Bhutanie sięga wieków wstecz i ma swoje źródła w tradycyjnych praktykach obronnych i myśliwskich. Dla Bhutańczyków łucznictwo jest nie tylko sportem, ale także sposobem zachowania dawnych tradycji i ducha narodowego. Wielu mieszkańców Bhutanu przechodzi przez rygorystyczne szkolenie w tej sztuce, ucząc się precyzji strzału i zdolności koncentracji, a uczestnictwo w turniejach łuczniczych to nie tylko okazja do rywalizacji, ale także do budowania wspólnoty i silniejszych więzi. Turnieje te, znane jako „yangphel” lub „nyagoe”, często odbywają się podczas ważnych świąt i festiwali, przyciągając tłumy zarówno zawodników, jak i widzów. Kibice wrzeszczą pod niebiosa, a wystrojone w najlepsze jedwabne stroje kobiety tańczą wokół zawodników, dopingując swoją drużynę i wyśmiewając przeciwników. Ten hałaśliwy doping, śpiew i taniec ze strony widzów jest równie interesujący jak same zawody. Jeśli więc w czasie wycieczki do Bhutanu będziecie mieć okazję zobaczyć takie pokazy, nie wahajcie się i włączcie się w tłum widzów!

Tshechu to jedno z najważniejszych i najbarwniejszych wydarzeń kulturalnych w Bhutanie. To coroczny festiwal, który ma ogromne znaczenie religijne i kulturowe dla Bhutańczyków, odbywający się w każdym dystrykcie lub dzongkhagu dziesiątego dnia miesiąca księżycowego kalendarza tybetańskiego – słowo „tshechu” dosłownie oznacza „dziesiąty dzień”. Tshechu ma głębokie podłoże religijne i związane jest z życiem i nauczaniem Guru Rinpocze, czyli Padmasambhawy – legendarnego nauczyciela buddyzmu, który wprowadził buddyzm do Bhutanu w VIII wieku. W czasie festiwalu wykonywane są specjalne melodie i tańce, które mają symbolicznie przekazywać nauki Guru Rinpocze i zdobywać jego błogosławieństwo. To niezwykle barwne wydarzenie, warte zobaczenia w czasie podróży do Bhutanu, kiedy mnisi i mieszkańcy w specjalnych strojach i przerażających maskach wykonują wiele tradycyjnych tańców i rytuałów. Każdy taniec ma swoje znaczenie i przekazuje pewne nauki, legendy lub historie. To doskonała okazja do wyeksponowania tradycyjnych strojów i biżuterii. Bhutańczycy ubierają się w swoje najpiękniejsze i najbardziej ozdobne stroje, co dodaje koloru i uroku tym już barwnym wydarzeniom.

Taktsang Lhakhang, znane również jako Gniazdo Tygrysa, to mistyczne miejsce przyciągające podróżników i pielgrzymów swoją niezwykłą historią, niesamowitym położeniem i duchowym znaczeniem. Legenda głosi, że w VIII wieku Guru Padmasambhawa, znany również jako Guru Rinpocze, przybył do Bhutanu na grzbiecie tygrysicy w celu zwalczenia demonów i szerzenia nauk buddyzmu. Na szczycie pionowej skarpy osiedlił się w jaskini medytując przez trzy lata, trzy miesiące, trzy dni i trzy godziny. Stąd pochodzi nazwa „Taktsang”, co dosłownie oznacza „Gniazdo Tygrysa”. Wokół tej jaskini w 1692 roku został zbudowany klasztor, jedno z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych w Bhutanie. Obecny budynek, odbudowany po pożarze, pochodzi z 2005 roku i od tego też czasu dostępny jest dla turystów. To zdecydowanie obowiązkowy punkt podczas wakacji w Bhutanie! Aby się do niego dostać, trzeba pokonać stromą trasę wspinaczki, która prowadzi przez malownicze ścieżki wśród lasów sosnowych i górskich strumieni. Klasztor składa się z kilku budynków, a najważniejsza z nich to świątynia główna. Wewnątrz świątyni znajdują się pięknie zdobione malowidła ścienne przedstawiające sceny z życia Guru Rinpocze i inne ważne aspekty buddyzmu.

W Bhutanie znajduje się wiele hoteli, zbudowane zgodnie z tradycyjną architekturą i stylem, w formie tradycyjnych bhutańskich domów, z drewnianymi strukturami, kolorowymi detalami i charakterystycznymi dachami. Takie miejsca nie tylko zapewniają komfortowe zakwaterowanie, ale także umożliwiają poznanie lokalnej kultury i atmosfery. To m.in. pięciogwiazdkowa perełka Taj Tashi w Timphu, zbudowany tylko z naturalnych materiałów Hotel Druk czy przepiękny Naksel Boutique Hotel & Spa. Choć Bhutan jest krajem znanym z konserwatywnego podejścia do turystyki, to można znaleźć kilka luksusowych hoteli, które oferują pełen komfort i usługi na najwyższym poziomie. Te hotele często są położone w malowniczych miejscach, zapewniając piękne widoki na góry, doliny i pagórki. jak np. Uma by Como Punakha, należący do luksusowej sieci Como. W Dolinie Paro, odwiedzając klasztor Tygrysie Gniazdo, zatrzymać się można w tradycyjnym, pięciogwiazdkowym Zhiwa Ling, natomiast stolica Bhutanu, Thimphu, to także miejsce, gdzie znajdziecie wiele różnych hoteli, od tych luksusowych po skromniejsze, jak np. rodzinny pensjonat Kisa Timphu.

Co warto zobaczyć podczas wycieczki do Bhutanu? Ten niewielki, ukryty w Himalajach kraj oferuje wiele atrakcji. Na pewno obowiązkowym punktem jest Taktsang Lhakhang, klasztor Tygrysie Gniazdo, ikoniczne miejsce symbolizujące duchową głębię Bhutanu. Klasztor jest osadzony na stromej skarpie, a wspinaczka do niego jest zarówno fizycznym, jak i duchowym wyzwaniem. Miejscem, gdzie poznacie inne oblicze Bhutanu, jest stolica Timphu, gdzie współczesność i tradycja splatają się w unikalny sposób. Warto tu odwiedzić Memorial Chorten, ważne miejsce modlitwy i kontemplacji, najstarszy wzniesiony w bhutańskim stylu dzong (klasztor-twierdzę) – Simtokha i zobaczyć największy w Bhutanie pomnik Buddy. Z kolei malownicza dolina Punakha oferuje widoki na pagórki, pola ryżowe i rzekę Mo Chu, a w niewielkim i urokliwym miasteczku Paro, świetnym miejscu do uprawiania rozmaitych sportów, znajdziecie aż 155 świątyń i klasztorów. Wypożyczcie rower i wyruszajcie na spotkanie przygodzie!