Malta

Od obywateli RP, udających się na Maltę, nie są wymagane ani wizy, ani nie przeprowadza się kontroli dokumentów, ponieważ oba te kraje należą do Unii Europejskiej. Nie zwalnia to jednak obywateli polskich od obowiązku posiadania ważnego paszportu lub dowodu osobistego, który należy okazać na życzenie odpowiednich władz.

Wakacje na Malcie nie wymagają zrobienia szczepień obowiązkowych. Jak w przypadku niemal każdej podróży zaleca się szczepienie przeciwko błonicy i tężcowi (ok. 90 zł) oraz WZW typu A i B (ok. 250 zł każda dawka szczepienia). Ceny szczepień podano zgodnie z aktualnym cennikiem Centrum Szczepień Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II.

Na Malcie nie dolicza się napiwków do rachunku, jednak są one zwyczajowe. W restauracji lub taksówce zostawia się 5-10% wartości zamówienia. Za codzienne sprzątanie pokoi hotelowych sprzątaczki oczekują 1 EUR od osoby.

Malta to kraj wyspiarski, w związku z tym importuje znaczą część produktów spożywczych, głównie z Wielkiej Brytanii i Włoch. Ceny jedzenia są tu wyższe niż w Polsce.

Przykładowe ceny:

Woda mineralna 1,5 l – 0,5 EUR
Piwo lokalne 0,33 l – 1 EUR
Piwo importowane 0,33 l – 2 EUR
Butelka wina – 5 EUR
Kawa w kawiarni – 1,5 EUR
Coca cola 0,5 l – 1 EUR
Bagietka – od 0,5 EUR
Pomarańcze 1 kg – 1 EUR
Posiłek w lokalnej knajpce –10 EUR
Posiłek w restauracji – od 15 EUR

• Według niektórych źródeł, maltańska wyspa Gozo była miejscem, w którym nimfa Calypso więziła przez kilkanaście lat Odyseusza, zanim olimpijscy bogowie rozkazali jej odprawić ukochanego do Itaki.
  
• Oficjalna nazwa stolicy Gozo to Victoria, jednak nikt nie zwraca na to uwagi, bo mieszkańcy wciąż używają arabskiej nazwy Rabat – miasto jest podpisane w ten sposób nawet na obiegowych mapach turystycznych i na rządowych stronach internetowych.
• Maltańskie wybrzeża skrywają kilka zatopionych statków z czasów II wojny światowej. Wraki można zobaczyć wykupując odpowiednie wycieczki nurkowe.
  
• Hagar Qim, którego historia sięga około 5500 lat, jest najlepiej zachowaną megalityczną świątynią na Malcie i zalicza się do najstarszych budowli kamiennych na świecie. Natomiast kompleks świątyń Ggantija z tego samego okresu cieszy się największą popularnością wśród turystów.
• Malta to atrakcyjne miejsce dla filmowców – archipelag często nazywany jest śródziemnomorskim Hollywood. Maltańskie krajobrazy wielokrotnie służyły za tło do filmów i seriali rozgrywających się w zamierzchłych epokach, m. in. w „Troi”, „Gladiatorze”, „Hrabim Monte Christo” czy w „Grze o tron”.
• W 1980 roku nakręcono tu film „Popeye” z Robinem Williamsem w roli głównej. Na potrzeby produkcji wybudowano wioskę Popeye Village, którą można zwiedzać do dziś!
• Narodowa rasa psów to myśliwski pies faraona (Kelb tal-Fenek), a nie maltańczyk, który pochodzi z chorwackiej wyspy Meleda.
• Na Malcie nie ma ani gór, ani rzek.
• Na Wyspach Maltańskich znajduje się 365 kościołów, dokładnie tyle, ile jest dni w roku.
• Pierwszy samochód został sprowadzony do Gozo w 1907 roku. Natomiast w 2017 na Wyspach Maltańskich było zarejestrowanych ponad 380 tys. aut (przypomnijmy, że populacja Malty to ok. 490 tys. ludzi).
• Król Wielkiej Brytanii, Jerzy VI, przyznał Malcie Krzyż Jerzego w podzięce za odwagę podczas II wojny światowej. Maltańczycy są z tego tak dumni, że umieścili ten symbol na swojej fladze narodowej.

Kuchnia maltańska doskonale odzwierciedla historię i położenie geograficzne kraju oraz lokalne uwarunkowania i konieczność importu wielu produktów. Wykwintne i narodowe danie to fenek – marynowanym w winie pieczony królik, którego przyrządza się z okazji ważnych uroczystości. Często można też spotkać tę potrawę w wersji spaghetti z króliczym mięsem – bliskość Włoch zaowocowała rozpowszechnieniem makaronu na Malcie oraz miłością do pizzy i ravioli.

Tradycyjna kuchnia opiera się na specjałach kuchni śródziemnomorskiej. Warto spróbować smacznych maltańskich zup, takich jak aljotta, bulion rybny z cebulą i ziołami, kawalata, zupa jarzynowa z maltańską kiełbaską oraz soppa tal-armla, zupa z zielonych warzyw z dodatkiem koziego sera. Na drugie danie, prócz fenka, polecamy ross fil-forn, zapiekany siekany ryż z wołowiną, pomidorami, jajkiem i szafranem lub tiampanę, makaronową zapiekankę z mięsem, warzywami, serem i jajkiem. Popularne są także potrawy z tuńczyka, kałamarnicy i dorady (np. lampuki), najczęściej podawane z suszonymi pomidorami, oliwkami i pieczonymi ziemniakami.

Na uwagę zasługują maltańskie przekąski i pieczywo. Dużą popularnością cieszy się sycąca kanapka ftira, którą podaje się z podsmażoną bułką nadziewaną szarpaną wołowiną lub tuńczykiem i mnóstwem warzyw oraz hobz biz-zejt, chrupiący maltański chleb, który macza się w bigilli, fasolowym sosie. Miłośnicy serów z pewnością mogą sięgnąć po gbejniet, kozi lub owczy ser, który można spotkać w kilku odmianach.

W zachwyt wprawiają maltańskie desery, w których czuć wyraźny wpływ kuchni arabskiej, m.in. kwarezimal, ciasto migdałowe z pistacjami, mqaret, smażone na głebokim tłuszczu ciasteczka nadziewane daktylami i przyprawione anyżkiem, chałwa i pudding chlebowy. Jeśli chodzi o napoje, w każdym sklepie na wyspie można kupić Kinnie, maltańską wersję coli, o ciekawym, słodko-gorzkim smaku z ziołową nutą. Lokalne specjały to także opuncjowy likier Bajtra i ziołowy likier Leila, który przypomina w smaku Jägermeister.

Wyspy Maltańskie ze względu na swoje strategiczne położenie – pomiędzy Sycylią a Tunezją – od tysięcy lat stanowiły atrakcyjny cel dla wielu cywilizacji i krajów. Pierwsze ślady bytności ludzkiej sięgają nawet 5500 tysięcy lat – to przede wszystkim wyroby ceramiczne odnalezione w jaskiniach oraz ruiny megalitycznych świątyń rozsianych po wyspach. Według Biblii, w 60 roku u wybrzeży Malty rozbił się statek, na pokładzie którego przebywał św. Paweł, który płynął z Jerozolimy do Rzymu. Apostoł pozostał na wyspie trzy miesiące, krzewiąc wiarę chrześcijańską. Setki lat później, w 870 roku wyspy podbili Arabowie, a od 1090 roku władza przechodziła z rąk do rąk między Normanami (potomkami wikingów), Andegawenami i Aragończykami. W 1530 roku król Hiszpanii, Karol V Habsburg, przekazał Wyspy Maltańskie Zakonowi Joannitów, szerzej znanemu jako Zakonowi Szpitalników św. Jana, który później przemianował się na Kawalerów Maltańskich.

Wiek XVI i panowanie Wielkiego Mistrza Zakonu, św. Jana, był dobrym czasem dla kraju. W 1566 roku ok. 9 tysięcy ludzi własnymi rękami budowało nowoczesną stolicę Europy – ufortyfikowane miasto Valetta, powstałą według projektu wybitnego architekta, Francesca Laparelliego. Kamienne barokowe budowle w dużej mierze przetrwały próbę czasu i zawirowania dziejowe – obecnie są wizytówką kraju, przyciągając niczym magnes miliony turystów.

W historii Malty zapisał się też Napoleon Bonaparte. W 1798 roku wracając z Egiptu przejął wyspy z rąk Kawalerów Maltańskich. Nie na długo, bo dwa lata później Maltę odbili Brytyjczycy, okupując kraj do 1964 roku. W konsekwencji m.in. do dnia dzisiejszego Maltańczycy biegle mówią po angielsku (to także drugi oficjalny język urzędowy) i posiadają lewostronny ruch drogowy. Współczesna historia Wysp Maltańskich zaczyna się w 1974 roku, kiedy państwo uzyskuje niepodległość i staje się republiką. W 2004 roku Malta wstąpiła do Unii Europejskiej.

Wyspy Maltańskie leżą niemal w samym środku Morza Śródziemnego, na południe od włoskiej Sycylii, na północ od Tunezji i Libii i na zachód od greckiej wyspy Zakintos. Archipelag składa się z kilku wysp i wysepek, największe i zamieszkałe to Malta, Gozo i Comino, natomiast bezludne to Comminotto i Filfa. Malta posiada 219 km linii brzegowej, charakteryzującej się skalistym wybrzeżem i klifami, które dodają krajobrazowi surowości i ostrości. Wyspy Maltańskie zmagają się z niedoborem wody – brak stałych jezior i rzek wymusił na mieszkańcach opracowanie skutecznego systemu odsalania wody morskiej i wykorzystywania deszczówki. Z tego też powodu fauna i flora na wyspach jest uboga, zdominowana przez wapienną i skalistą rzeźbę, którą porastają krzewy i niewielkie drzewka, m.in. figowce, jałowce, oliwki, makie i garigi. Na Malcie nie spotkamy dużych ssaków. Zadomowiły się tutaj m.in. ryjówki, króliki, łasicie, jeże i gryzonie. Inaczej przedstawia się sytuacja w świecie podwodnym – Morze Śródziemne tętni życiem i zachwyca kolorowymi rafami. Wielbiciele snorkelingu i nurkowania mają okazję podziwiać ośmiornice, kałamarnice, koniki morskie, mątwy, barwne rybki słonowodne oraz foki i morświny.

Malta leży w strefie klimatu śródziemnomorskiego, który charakteryzuje gorące i suche lato, ciepła, przyjemna i nieco deszczowa jesień oraz krótka i chłodna zima. Szacuje się, że na maltańskich wyspach każdego roku słońce świeci przez 3000 godzin, co plasuje ten kraj jako jeden z najcieplejszych w Europie. Średnia temperatura roczna to 19°C, a od maja do sierpnia często przekracza 30°C. W miesiącach od października do marca należy się przygotować na występujące deszcze i silny wiatr, jednak nie są to zjawiska codzienne. Do podróży na Maltę zachęca ciepła woda w Morzu Śródziemnym (ok. 24°C w wysokim sezonie) i równie ciepłe noce, podczas których nawet zimą temperatura rzadko spada poniżej 10°C.

Chociaż Malta może się poszczycić długą historią z wieloma wojnami i władcami w tle, maltańskie społeczeństwo jest niemal w 90% z pochodzenia potomkami Kartagińczyków i Fenicjan. Wyspy zamieszkują także Włosi, a od lat dwutysięcznych sprowadza się tu wielu emigrantów z różnych części świata – ci jednak skupiają się głównie w imprezowych miastach St. Julian’s i Sliema lub wybierają mniej zamieszkaną wyspę Gozo.

Katolicyzm jest religią państwową w Republice Malty. Niemal 95% mieszkańców deklaruje przynależność do kościoła katolickiego, a religijne obrzędy i tradycje są tu traktowane z najwyższą powagą. Prawdziwym wydarzeniem są uroczyste obchody Bożego Narodzenia, podczas których odbywają się pokazy wystawnych szopek bożonarodzeniowych oraz coroczna pantomima grana w Teatrze Maonel. Nic dziwnego, że w stosunkowo niewielkim kraju znajduje się 365 kościołów i dopiero w 2011 roku oficjalnie zezwolono na rozwody. Islam wyznaje tu zaledwie 1,2% społeczeństwa, w większości cudzoziemców. Jednak wpływy arabskie są na Malcie wyraźne – zaczynając od języka maltańskiego, przez najczęściej występujące nazwiska, aż po klimatyczne arabskie dzielnice, które można znaleźć niemal w każdym mieście.

Jeśli podczas luksusowych wakacji na Malcie zapragniecie zwiedzić tę piękną wyspę, wybierzcie się na wycieczkę po jej trzech historycznych miasteczkach, położonych naprzeciwko Valletty, po drugiej stronie zatoki Grand Harbour: Vittoriosa, Cospicua i Senglea. Pierwsze z nich, znane z uroczego średniowiecznego centrum, aż do 1565 roku było stolicą Malty. Może w tutejszym porcie wsiądziecie na statek i popłyniecie w rejs, ciesząc oczy widokiem Valletty? Z kolei Cospicua słynie z dużej ilości zabytków pamiętających jeszcze czasy joannitów, zaś w Sengela warto odwiedzić Ogrody Gardjola, z których roztaczają się wspaniałe widoki na całą wyspę.

Urocza Valletta to miejsce, którego w żaden sposób nie możecie ominąć spędzając luksusowe wakacje na Malcie! Miasto jest nieduże, lecz ilość zgromadzonych w nim pamiątek przeszłości może oszołomić. Wasz spacer zacznijcie od romantycznych Ogrodów Barrakka, z których podziwiać będziecie wspaniałe widoki na Wielki Port, przejdźcie później konkatedry św. Jana, w oratorium której przechowywany jest obraz Caravaggia „Ścięcie św. Jana Chrzciciela”, zobaczcie też imponujący Pałac Wielkich Mistrzów oraz Narodowe Muzeum Archeologiczne. Wszystkie te miejsca bez problemu obejdziecie pieszo – na maleńkiej Malcie odległości też są maleńkie!

Zarówno na Malcie, jak i na Gozo, panują doskonałe warunki do snorkelingu. Wprawdzie rafa nie jest dostępna z brzegu i aby się do niej dostać trzeba popłynąć w rejs stateczkiem, ale przecież sama taka przejażdżka jest już przyjemnością! Ekskluzywna wycieczka na Maltę może stać się jeszcze przyjemniejsza, gdy urozmaicicie ją widokiem barwnych rybek, koralowców i ukwiałów oglądanych jedynie przez filtr okularów i przejrzystej, szmaragdowej wody Morza Śródziemnego.

Luksusowe hotele na Malcie to szyk i elegancja. Wybierając położony w rozległym ogrodzie zabytkowy, pięciogwiazdkowy Phoenicia Malta, będziecie mieć okazję podziwiać wspaniałe widoki na wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO miasto Valletta. Elegancko urządzone pokoje, utrzymane w stylu śródziemnomorskiej rezydencji, stwarzają doskonałe warunki do odpoczynku, zaś relaks nad hotelowym basenem, w cieniu parasoli i roślinności, pozwoli nabrać sił przed (lub po) zwiedzaniem. Z kolei położony na Gozo Kempinski San Lawrenz to pełen uroku hotel, idealnie komponujący się z krajobrazem, gdzie skorzystać można z ajurwedyjskiego spa i bezpłatnych zajęć jogi. Jeśli urlop chcecie spędzić w luksusowym hotelu na Malcie, oba te miejsca będą bardzo dobrym wyborem!

Malta i Gozo – dwie z pięciu wysp składających się na archipelag tworzący państwo Maltę – to miejsca o niezaprzeczalnym uroku. Skaliste wybrzeże i strome klify, niewielkie wzniesienia, bujna zieleń: wszystko to sprawia, że Malta jest naprawdę atrakcyjna krajobrazowo. Jeśli jednak podczas luksusowych wakacji na Malcie nastawiacie się na plażowanie, możecie poczuć się nieco zawiedzeni – piaszczystych plaż jest tu niewiele, w związku z tym bywają mocno zatłoczone, dlatego zdecydowanie lepiej odpoczywać przy hotelowym basenie. Jeśli jednak jesteście amatorami historii i zabytków – nie mogliście lepiej trafić! Aż trudno to sobie wyobrazić, lecz w najmniejszej stolicy świata, Valletcie, w odległości spaceru znajduje się aż 320 historycznych obiektów, z których wiele pamięta jeszcze czasy Rycerzy Maltańskich. Nic więc dziwnego, że Valletta została wpisana na listę UNESCO jako jedno z pierwszych miejsc na świecie!

Z kolei na Gozo, ulubionej wyspie światowych sław, spodziewać się możecie malowniczych krajobrazów, zachęcających do aktywnego odkrywania wyspy: wskoczcie na rower, wyruszcie na rejs łódką, posnorkelujcie na rafie... Choć Gozo jest zdecydowanie spokojniejsze niż Malta, także i tu czekają na Was liczne atrakcje, m.in. ufortyfikowana cytadela, megalityczne świątynie, kościoły i budynki z piaskowca i wieże strażnicze z czasów joannitów. A ponieważ Gozo ma charakter rolniczy, pokosztujecie tu pysznych lokalnych wyrobów: owczego sera, likierów, miodów i dżemów. Ekskluzywne wakacje na Malcie mają zapach likieru z pomarańczy!