Katar

Na Półwyspie Katarskim odnaleziono narzędzia i ceramikę należące do kultury wywodzącej się z Mezopotamii, datowane na VIII wiek p.n.e. W rejonie dzisiejszego Kataru zatrzymywały się starożytne statki płynące na wschód – perły eksportowano od czasów starożytnej Persji, podobnie barwnik – królewską purpurę, wysoko cenioną w Europie. Później, po powstaniu islamu, religia ta szybko rozprzestrzeniła się na tych terenach.

Portugalczycy podporządkowali sobie Katar w roku 1515. Europejczycy rozpoczęli wywożenie bogactw regionu, takich jak konie, perły, bursztyn czy złoto. Wpływy portugalskie trwały aż do XVII wieku, gdy kraj znalazł się pod kontrolą Imperium Osmańskiego.

W XIX wieku obszarem Bliskiego Wschodu zaczęła interesować się Wielka Brytania, próbująca zabezpieczyć szlak wiodący do Indii. W 1821 roku Brytyjczycy dokonali ataku na dzisiejszą Dohę, odpowiadając na akcje piratów niszczących ich statki, co skomplikowało już wcześniej napiętą sytuacja pomiędzy Katarem a sąsiednim Bahrajnem. Walki toczyły się w latach 1867–1868. Traktat podpisany przez Wielką Brytanię i Katar jednoznacznie odrzucał roszczenia Bahrajnu do władzy zwierzchniej nad katarskim terytorium. Pokój sprzyjał rozwojowi handlu i budownictwa.

W 1913 roku Turcja zrzekła się roszczeń do Kataru, a niedługo później Francja i Wielka Brytania podzieliły między siebie strefy wpływów w krajach arabskich. Na mocy katarsko-brytyjskiej umowy Katar został objęty protektoratem Wielkiej Brytanii i w zamian za gwarancje bezpieczeństwa, przywódca Kataru nie utrzymywał żadnych stosunków dyplomatycznych bez zgody rządu brytyjskiego.

1 września 1971 roku następca tronu Khalifa bin Hamad ogłosił pełną niepodległość Kataru. Gdy układ z Wielką Brytanią z 1916 roku stracił moc, Katar stał się państwem suwerennym. W 2011 Katar włączył się do operacji militarnej w Libii. W 2017 roku część krajów arabskich ogłosiło zerwanie stosunków dyplomatycznych z Katarem podając jako pretekst informację, że państwo to wspiera organizacje terrorystyczne.

Zaliczany do krajów Bliskiego Wschodu Katar leży w Azji Południowo-Zachodniej, na obszarze Półwyspu Arabskiego, nad wodami Zatoki Perskiej. Posiada granicę lądową jedynie z Arabią Saudyjską, długości 60 km.

Katar położony jest w strefie klimatu zwrotnikowego o wybitnie suchej odmianie. Charakterystyczną cechą tego klimatu są wysokie temperatury i niskie opady, które w okresie wiosenno-letnim praktycznie nie występują. Niedobór słodkiej wody jest problemem na całym półwyspie. Zimy są stosunkowo chłodne, natomiast miesiące letnie – bardzo gorące, średnia temperatura osiąga 40o, sięgając czasem 50oC. Wiosną w Katarze występują burze piaskowe.

Szata roślinna jest bardzo uboga. Pod względem fauny Katar należy Krainy Etiopskiej. Żyją tu głównie gatunki pustynne: ariel, gazela Lodera, oryks arabski i różne gatunki gryzoni, do ssaków drapieżnych należy gepard, szakal złocisty i karakal. Ptaki żyją głównie na morskim wybrzeżu. Charakterystycznymi zwierzętami pustyni są gady, w tym liczne jaszczurki.

Katar zamieszkuje obecnie około 2 miliony osób. Gwałtowny wzrost zaludnienia w ostatnich dziesięcioleciach łączy się z odkryciem złóż ropy naftowej. W latach 50. XX wieku rozpoczęto wydobywanie ropy, a rozwój tego przemysłu przyciągnął do kraju wielu pracowników zagranicznych. Większość z nich nie ma obywatelstwa katarskiego ani nawet szans na jego uzyskanie. Osoby bez obywatelstwa stanowią demograficznie najliczniejszą kategorię społeczną, to około 4/5 populacji kraju. Imigranci pochodzą głównie z Indii, Pakistanu, Bangladeszu, Nepalu, Egiptu, Palestyny, Jordanii, Iranu, a także państw zachodnich, przy czym przybysze z krajów zachodnich zajmują zazwyczaj inne stanowiska niż przyjezdni z Azji. Większość Katarczyków to Arabowie, jedynie nieliczna grupa ma korzenie irańskie lub afrykańskie. Doha, stolica kraju, to największe i praktycznie jedyne miasto, przez co Katar jest niemal „państwem – miastem”. Zdecydowana większość ludności i przemysłu jest skupiona wokół stolicy, poza tym funkcjonuje kilka portów przeładunkowych, powstaje także Lusajl – miasto wniesione specjalnie z myślą o mistrzostwach świata w piłce nożnej.

Religią państwową jest islam, podstawę prawną stanowi prawo islamskie (szari'at), wyznawcy islamu stanowią 77% obywateli (100% wśród Katarczyków, w tym 90% to sunnici). Inne religie, z których najbardziej popularne jest chrześcijaństwo (9%), pojawiły się wraz z napływem imigrantów.

Publikowanie, import oraz dystrybucja niemuzułmańskich książek są kontrolowane i dozwolone wyłącznie na własny użytek. Działalność misyjna jest zakazana. Katar zgodził się na budowę chrześcijańskiej świątyni (ekumenicznej, jednej, wspólnej dla wszystkich odłamów chrześcijaństwa) oraz nawiązał kontakty z Watykanem i żydowskimi rabinami.