-
Historia
Czarnogóra jest jednym z najmłodszych krajów Europy. Aż do roku 2006 była częścią Federacji Serbii i Czarnogóry, a we wcześniejszych latach jedną z sześciu części Jugosławii. Teren ten zamieszkiwany był już w IV wieku naszej ery, choć w tym czasie należał jeszcze do Bizancjum, przez wieki natomiast obszary te należały do słowiańskiego plemienia Dukljan, Królestwa Zety czy muzułmańskiego Imperium Osmańskiego.
Dopiero w IX wieku pojawiło się tu pierwsze z serbskich plemion – Raška w pobliżu Nowego Pazaru, leżącego obecnie na terenie Serbii. Po wyparciu z tych rejonów Zety ich panowanie trwało aż do 1389 roku i bitwy na Kosowym Polu, w której Serbowie zostali pokonani przez Imperium Ottomanów. W późniejszych czasach miejscowe ludy panowały jedynie nad terenami górskimi, na wybrzeżu natomiast rządzili Wenecjanie. Dopiero w 1835 roku Serbia uzyskała niepodległość, a panowanie Osmanów na tych terenach zaczynało słabnąć. Podczas Wojen Bałkańskich w 1912–1913 roku Czarnogórcy sprzymierzyli się z Serbami, Grekami i Bułgarami, chcąc wyprzeć Imperium Osmańskie z Półwyspu Bałkańskiego, a w czasie I i II wojny światowej działali zgodnie z Serbami. W latach 50. i 60. to właśnie Czarnogóra miała największy udział w Komunistycznej Partii Jugosławii, co odbiło się również na późniejszej polityce kraju.
W czasach obecnych kraj ten jest swego rodzaju mieszanką religijną, językową i narodowościową. Tylko 45% mieszkańców określa się jako Czarnogórcy i tylko 37% osób mówi językiem czarnogórskim, choć po podziale kraju jego władze za swój cel postawiły wyraźne oddzielenie lokalnego języka od otaczających go serbskiego czy chorwackiego. Obecnie kraj jest jednym z członków ONZ, NATO oraz Rady Europy, a od 2010 roku posiada status kandydata do Unii Europejskiej.
-
Geografia
Czarnogóra to niewielkie państwo, zajmujące obszar 13 812 km2 – mniejsze europejskie kraje to tylko Luksemburg, Watykan, Monako, Andora, Lichtenstein, Luksemburg i San Marino. Czarnogóra graniczy z Bośnią, Hercegowiną, Chorwacją, Kosowem, Albanią oraz Serbią. Długość granicy lądowej wynosi 614 km, zaś reszta – ponad 293 km – należy do granicy morskiej. W rejonie Zatoki Kotorskiej znajdują się zarówno piaszczyste, szerokie plaże, jak i mniejsze, kamieniste brzegi. Tutaj też usytuowany jest jedyny fiord Morza Śródziemnego. Rzeźba czarnogórskiego terenu to w większości pasma górskie, takimi jak choćby Góry Dynarskie, natomiast niziny występują w okolicach Podgoricy i na wybrzeżu. Turyści często odwiedzają kaniony rzeczne (np. Tary i Moracy) oraz parki narodowe, których na terenie tego niedużego kraju znajduje się aż pięć.
Czarnogóra leży w strefie klimatu podzwrotnikowego, z odmianą śródziemnomorską na wybrzeżu oraz kontynentalną i górską w głębi kraju i w pasmach górskich. W porze letniej temperatura powietrza nad morzem osiąga wartość nawet 30°C, powietrze bywa gorące i suche. Zimy są raczej łagodne i deszczowe, a temperatura ujemna występuje jedynie w obszarach górskich. Największe opady zdarzają się nierzadko w okresie jesienno-zimowym, w głębi stoków górskich od strony morza. Na samym wybrzeżu deszcz należy do rzadkości, niezależnie od pory roku.
-
Kultura i religia
Według statystyk, dominującą religią Czarnogóry jest chrześcijaństwo, a dokładnie prawosławie – wyznaje je ponad 70% mieszkańców. Część z nich należy do Serbskiej Cerkwii Prawosławnej, reszta zaś do nieuznawanej przez poprzedniczkę Czarnogórskiej Cerkwii Prawosławnej. Pozostali miejscowi deklarują się jako muzułmanie (około 20%), następnie katolicy i niezwiązani z żadną religią. Być może dość duże zróżnicowanie wyznaniowe wynika z faktu, że Czarnogórcy stanowią jedynie połowę populacji – swój dom znalazły tu także takie mniejszości narodowe jak Serbowie, Albańczycy, Bośniacy i Chorwaci. Konstytucja państwowa zapewnia każdemu wolność wyznania.
Kultura Czarnogóry powstała przez połączenie tradycji kilku nacji bałkańskich żyjących na tym terenie. Można pokusić się nawet o stwierdzenie, że Czarnogóra to Bałkany w pigułce – swoje obyczaje kultywują tu zarówno Czarnogórcy, jak i Albańczycy, Serbowie i Chorwaci. Podobnie w architekturze: budowle o charakterze śródziemnomorskim wyrastają obok tych o wpływach wschodnich. Ulice miast zbudowane są wedle modelu tak orientalnego, jak i wyraźnie włoskiego, istotnym elementem czarnogórskiego krajobrazu są prawosławne monastyry i inne miejsca kultu, tu też znajduje się bałkańskie centrum modlitw obrządku wschodniego – monastyr Ostrog. W monastyrach przechowuje się średniowieczne manuskrypty, a kultura pisana towarzyszy mieszkańcom tych ziem od lat i jest niezwykle istotną częścią tożsamości bałkańskiej, tak samo zresztą jak kultura mówiona, a dokładniej śpiewana. Śpiewano na pogrzebach, weselach, większych i mniejszych świętach, a capella lub w akompaniamencie fletów i jednostrunowych skrzypiec, zwanych gusłami. Ekspresja wyrażana w śpiewie pokazuje żywiołowość tej części narodu bałkańskiego. Czarnogórcy uchodzą za ludzi głośnych, wesołych, otwartych i gościnnych. Lubią towarzystwo i nie omieszkają wykorzystać wolnych chwil na wspólną zabawę. Przekonajcie się sami!