Zimbabwe

Najstarsza historia obecnego Zimbabwe związana jest najprawdopodobniej z grupami wędrownych Buszmenów, które trudniły się zbieractwem i łowiectwem, by następnie wyewoluować w pierwotne ludy rolnicze. Pokojowo nastawione plemiona zostały podbite przez Bantu i Karanga, którym przypisuje się wzniesienie kompleksu budowli, znanego obecnie pod nazwą Wielkie Zimbabwe. Początek budowy datuje się na przełom X i XI wieku. To zagadkowe miasto, którego tajemnice do dziś ekscytują archeologów, to ponad 500 km2, na które składa się „Świątynia”, „Akropol”, „Kompleks w Dolinie” i resztki wielu innych budowli o wciąż nie do końca poznanym przeznaczeniu. Przez wieki był to najważniejszy ośrodek kultury i handlu w południowej Afryce, zanim w XVI wieku do tych terenów dotarli portugalscy kupcy.

Od drugiej połowy XIX wieku kraj stopniowo ulegał wpływom brytyjskim, by od 1890 roku stać się częścią Brytyjskiej Kompanii Południowoafrykańskiej. W 1923 roku utworzono na tych obszarach Rodezję Południową, nazwaną tak na cześć Cecila Rhodesa, twórcy idei skolonizowania przez Wielką Brytanię pasa ziem afrykańskich ciągnących się od Kraju Przylądkowego do Egiptu. W 1964 roku przymiotnik „południowa” został usunięty, a kraj otrzymał nazwę Rodezja oraz stał się samodzielną kolonią o szerokiej autonomii. W 1980 roku proklamowano niepodległość Zimbabwe – nazwanego tak na pamiątkę Wielkiego Zimbabwe – które zostało członkiem Wspólnoty Narodów. Pierwszym premierem został Robert Mugabe, oskarżany później o łamanie praw człowieka i ograniczanie wolności słowa. Wieloletnie walki o władzę i wpływy doprowadziły kraj do gospodarczego kryzysu i zamieszek. Po zamachu stanu w 2017 roku głową państwa został Emmerson Mnangagwa. Polityczne i ekonomiczne problemy nie mają wpływu na rozwój turystyki, a liczba zagranicznych gości odwiedzających ten kraj wzrasta rokrocznie.

Zimbabwe jest krajem śródlądowym, położonym między rzekami Zambezi i Limpopo. Graniczy z Południową Afryką od południa, Botswaną od południowego zachodu, Zambią od północnego zachodu i Mozambikiem od wschodu. Przeważający obszar kraju leży na centralnym płaskowyżu, którego średnia wysokość wynosi pomiędzy 1000 a 1600 metrów. Jedynie ok. 20% powierzchni zajmują tereny nizinne, które zazwyczaj obfitują w bogatszą florę i faunę. Na terenie kraju znajduje się aż 10 parków narodowych, co oznacza, że 1/5 obszaru kraju objęta jest ochroną. Szczególną sławą cieszy się Park Narodowy Hwange, będący jednym z najlepszych miejsc w Afryce, gdzie podczas safari można podziwiać Wielką Piątkę, natomiast Park Narodowy Matobo słynie z populacji orłów oraz ogromnych ilości ptactwa. Specjalne miejsce na mapie Zimbabwe zajmują Wodospady Wiktorii, jedne z największych i najbardziej spektakularnych wodospadów świata, znajdujące się w północno-zachodniej części kraju.

Klimat można określić jako tropikalny z licznymi lokalnymi odmianami. Południe jest ciepłe i suche, północ gorąca i zielona, w środku kraju pojawiają się zimowe mrozy, a największe nasilenie opadów występuje na wschodnich wyżynach. Pora deszczowa trwa w miesiącach październik – marzec, a charakterystyczną cechą klimatu jest okresowe występowanie długotrwałej suszy. Jeśli chodzi o świat roślinny, nie jest on zbyt urozmaicony: na południu kraju oraz na północnym zachodzie występują suche sawanny, z niskimi akacjami i kolczastymi krzewami, zaś w pozostałych miejscach – widne lasy tropikalne (miombo), zrzucające liście w porze suchej. Doliny rzeki Zambezi i Limpopo są porośnięte lasami mopane. Odmiennie sytuacja przedstawia się w przypadku fauny – podróżnika zadziwi tu zarówno liczba gatunków, jak i liczebność populacji, w której występują lwy, gepardy i hieny, słonie, żyrafy i najrozmaitsze antylopy, hipopotamy i krokodyle. Z ptaków dominują strusie, papugi, flamingi i pelikany.

Zdecydowana większość populacji Zimbabwe ma korzenie wywodzące się z grup plemion Bantu, prawie 10 milionów z nich przynależy do grupy Szona, a ok. 2,5 miliona – do Ndebele. Znacząca część mieszkańców kraju jest wyznania chrześcijańskiego, lecz pomimo dużej religijności tradycyjne wierzenia plemienne oraz związane z nimi obrzędy mają się bardzo dobrze.

Doskonałym sposobem poznania lokalnej ludności jest zaznajomienie się z ekspresyjną i bogatą sztuką. Najlepszym i najbardziej znanym jej przykładem są tradycyjne rzeźby, od stuleci związane nieprzerwanie z plemionami Szona. Subtelne i finezyjne kształty wykuwane są w najrzadszych i najpiękniejszych kamieniach oraz rzeźbione w cennych gatunkach drewna. Przedstawiają one zazwyczaj postacie zwierząt i ludzi, bogów, wymyślne figury geometryczne. Tym, co najbardziej w nich zdumiewa i zachwyca zachodniego człowieka jest fakt, że do wykonania niezwykle skomplikowanych wzorów i kształtów używa się najprostszych narzędzi.

Ważną rolę w codziennym życiu pełni muzyka. Tradycyjne melodie wygrywane na mbirze i bębnach od wieków towarzyszyły spotkaniom i ważnym wydarzeniom – oprócz walorów artystycznych i rozrywkowych muzyka pełni również funkcje społeczną. Nowoczesne aranżacje są inspirowane muzyką kościelną i gospel, a także wpływami zagranicznymi.