Nikaragua

Niewiele wiadomo o rdzennej ludności obecnej Nikaragui. Prawdopodobnie ziemie te zaludnili Majowie lub Aztekowie, którzy dopłynęli tam z Meksyku. Dużo większą wiedzą dysponujemy od XV wieku, kiedy do wybrzeży Nikaragui dopłynął w 1502 roku Krzysztof Kolumb. Niedługo potem obszar stał się celem hiszpańskich konkwistadorów, którzy szerzyli kulturę hiszpańską na siłą zagrabionym terenie. W 1524 roku Francisco Hernández de Córdoba założył pierwsze europejskie miasta, Granadę i Leon. Nikaragua była pod hiszpańskim panowaniem aż do początku XIX wieku, kiedy w Granadzie zrodził się pierwszy ruch niepodległościowy. Ruchy narodowowyzwoleńcze doprowadziły do ogłoszenia niepodległości w 1821 roku. Na kilkanaście lat kraj stał się częścią Stanów Zjednoczonych Ameryki Środkowej.

Nikaragua położona jest w Ameryce Środkowej, nad Oceanem Spokojnym i Morzem Karaibskim, a graniczy z Hondurasem i Kostaryką. Zachodnie wybrzeże jest słabo rozwinięte, natomiast wschodnie – nad Morzem Karaibskim – jest bardzo urozmaicone, z licznymi zatokami, m.in. Laguną Gorda, Laguną Huauonta, Laguną Perłową czy największą z nich, zatoką San Juan del Norte. Wschodnie wybrzeże, w wielu miejscach zabagnione, nosi nazwę Wybrzeża Moskitów. Nikaragua dzieli się na kilka obszarów geologicznych: w północno-zachodniej części kraju znajdują się łańcuchy górskie, natomiast południowa i środkowa część to pasmo wulkaniczne o długości 240 km, gdzie wznosi się 25 stożków wulkanicznych, z których 11 jest czynnych. Najwyższy z nich to El Viejo (1780 m n.p.m.), natomiast najbardziej znany – Momotombo (1258 m n.p.m.) nad jeziorem Managua, który uznawany jest za symbol Nikaragui. Za pasem wulkanicznym rozpościera się rów tektoniczny, w którym znajdują się dwa jeziora: Nikaragua i Managua. Dalej ku północnemu wschodowi ciągną się łańcuchy Kordylierów, w których leży kilka pasm: Cordillera de Dipilto y Jalapa z najwyższym szczytem kraju — Mogotón (2107 m n.p.m.), Cordillera Isabelia, Cordillera Chontaleña i Góry Huapi. Tereny leżące na wschód to rozległa nizina leżąca nad Morzem Karaibskim, zaś wzdłuż zachodniego wybrzeża ciągnie się wąski pas nadbrzeżnych nizin.

Około 25% powierzchni kraju pokrywają lasy, m.in. wiecznie zielone lasy tropikalne, obfitujące w hebanowce, mahoniowce, cedry i palisandry, podczas gdy wybrzeże karaibskie porośnięte jest zaroślami namorzynowymi i roślinnością bagienną. W środkowej części kraju występują sawanny oraz suche zbiorowiska kolczastych krzewów. W lasach żyją pumy i jaguary, a na terenach bagiennych i namorzynowych występują krokodyle, żółwie i jaszczurki.

Kilka stuleci temu Nikaragua była terenem zamieszkałym przez Indian, którzy w XVI wieku poddali się wpływom hiszpańskich kolonizatorów. Z tego względu współczesne społeczeństwo tego kraju w znacznym stopniu składa się z Metysów, czyli potomków Indian i Europejczyków. Wzajemne wpływanie na siebie tych dwóch kultur zaowocowało nie tylko przemieszaniem się genów, ale także kultury. Tym samym wraz z biegiem lat tutejsza społeczność rozpoczęła wykorzystywać język hiszpański jako rodzimy. Warto jednak wskazać, że we wschodniej części tego kraju istnieje spora grupa osób posługujących się językiem plemienia Miskitio, która obecnie liczy około 150 000 osób. Kolejnym, mniej popularnym współcześnie językiem pozostającym spuścizną po erze prekolumbijskiej, jest nahuatl, w którym częściowo zapisano słynną sztukę satyryczną El Gueguense. Dzieło to zostało wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO, a samo jej przedstawienie odbywające się corocznie w całym kraju jest prawdziwym widowiskiem łączącym w sobie elementy tańca, teatru i muzyki doskonale obrazując tożsamość Nikaraguańczyków. Historia przedstawiona w tym dziele opowiada o oporze rodzimych mieszkańców wobec hiszpańskich kolonizatorów. Ważnym sposobem wyrażania siebie jest w Nikaragui taniec oraz strój, na podstawie których można stwierdzić, z jakiego regionu pochodzi jego właściciel. Warto wiedzieć, że odzież, podobnie jak w innych krajach Ameryki Łacińskiej, jest wielobarwna.

Charakterystyczną cechą kultury tego kraju jest również silne przywiązanie do religii. Nikaragua od momentu odkrycia jej przez Hiszpanów i rozpoczęcia kolonizacji oraz działalności misyjnej franciszkanów i jezuitów jest państwem w przeważającej większości chrześcijańskim. W ostatnich latach coraz większą popularnością cieszą się różne rodzaje kościołów protestanckich (33%), które sukcesywnie odbierają wiernych kościołowi katolickiemu (46%). Spora część osób nie deklaruje również żadnej przynależności religijnej (14%). Pozostałe, mniejsze grupy stanowią przede wszystkim mormoni, świadkowie Jehowy oraz wciąż istniejące religie plemienne.

Religia odgrywa bardzo duże znaczenie w życiu społecznym motywując szereg najważniejszych i najbardziej popularnych wydarzeń o charakterze kulturowo-religijnym. Jedną z takich tradycji jest zwyczaj tzw.Griterii, czyli „krzyków”. Powiązany jest on z uroczystością Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, podczas którego od 28 listopada wierni konstruują w pobliżu swoich domów specjalne ołtarzyki ku czci Matki Bożej. Nazwa tradycji wywodzi się od hałaśliwego wyrażania swojej radości i pobożności. Towarzyszy temu śpiew, granie na instrumentach, zapraszanie do wspólnego świętowania wszystkich przechodniów i wręczanie drobnych prezentów w postaci słodyczy i owoców. Wieczorem odpalane są sztuczne ognie i organizowane huczne zabawy. Inne ciekawe wydarzenie odbywa się w Masaya na cześć San Lazaro (Świętego Łazarza). W tym czasie właściciele przebierają swoje psy w kolorowe kostiumy oraz idą w procesji, aby podziękować za spełnioną prośbę lub poprosić o pomoc. Poza tym w Nikaragui hucznie obchodzony jest karnawał, organizowany przed Wielkim Postem i po Wielkanocy. W paradach odbywających się w dużych miastach udział biorą tysiące osób.