Bonaire

Informacje praktyczne

1. Informacje wizowe i opłaty lotniskowe

Obywatele RP mogą przebywać na terenie Bonaire w celu turystycznym do 90 dni bez konieczności posiadania wizy, natomiast paszport powinien być ważny co najmniej 6 miesięcy. Przy wjeździe na terytorium Bonaire władze imigracyjne mogą zażądać okazania biletu powrotnego.

2. Szczepienia

Przed udaniem się na wakacje na Bonaire zaleca się szczepienia przeciwko polio, błonicy i tężcowi (około 150 zł), durowi brzusznemu (około 230 zł) oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B (około 250 zł każda dawka szczepionki). Ceny szczepień podano zgodnie z aktualnym cennikiem Centrum Szczepień Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II.

3. Napiwki

Napiwek za obsługę w barach i restauracjach wynosi ok. 15–20%, natomiast w hotelu nierzadko doliczany jest do rachunku – jeśli nie, wypada zostawić personelowi 1–3 USD dziennie. Napiwki dla taksówkarzy to ok. 10%, natomiast instruktorów nurkowych – 10 USD dziennie.

4. Ceny jedzenia

Bonaire to kraj drogi jak całe Karaiby – możecie spodziewać się tu cen mniej więcej dwa razy wyższych niż w Polsce. Liczba barów i restauracji jest dość ograniczona, a przeważającą część żywności trzeba tu importować.

Przykładowe ceny:

Posiłek w niedrogiej restauracji – 15 USD
Trzydaniowy posiłek w restauracji średniej klasy – 40 USD
Piwo lokalne 0,5 l – 7 USD
Piwo importowane 0,3 l – 3,5 USD
Cappuccino w kawiarni – 3,5 USD
Coca cola 0,3 l – 2,5 USD
Woda 0,3 l – 1,8 USD
Pomarańcze 1 kg – 5 USD

5. Ciekawostki
• Już od ponad 20 lat Bonaire uważane jest za najlepsze na świecie miejsce do nurkowania z brzegu. Nurkowanie na Bonaire można podsumować jednym słowem: niezapomniane. Większość miejsc nurkowych składa się z płytko położonych, lecz bujnych raf koralowych, a z brzegu dostępnych jest ponad 50 miejscówek.
• Mieszkańcy Bonaire są do tego stopnia przekonani, że ich kraj to podwodna oaza, że napis „Divers Paradise” oficjalnie widnieje na tablicach rejestracyjnych.
• Pomalowane na żółto skały na poboczu drogi lub wzdłuż wybrzeża oznaczają miejsca nurkowe, mogą też jednak oznaczać zakaz wstępu – np. tam, gdzie znajduje się rezerwat morski, w którym nie można nurkować lub ptaki składają jaja. Napisy na kamieniach wskażą Wam, czego się spodziewać.
• Na wyspie znajdują się ponad 22 plaże, z których część czasami znika i pojawia się, co zależne jest od pływów, wiatrów i siły fal. Jednak zdecydowanie ciekawsze jest, skąd na Bonaire bierze się tak piękny, biały piasek. Otóż jego ziarenka to nic innego, jak... odchody papugoryb! Ryby te żywią się bowiem glonami, które zeskrobują ze skał i koralowców swoimi zakrzywionymi, „papuzimi” dziobami, a po ich strawieniu wydalają niejadalne cząstki białych szkieletów koralowców. Jedna papugoryba jest w stanie wyprodukować aż tonę piasku rocznie!
• Widzieliście kiedyś drzewo, z którego zwieszają się klapki-japonki? Jeśli nie, to na Bonaire macie na to szansę! Turyści, wyjeżdżając z wyspy, zawieszają na nim swoje buty, by mieć pewność, że w przyszłości tu wrócą.
• Ponad czterech z dziesięciu mieszkańców wyspy urodziło się z dala niej, a liczba osób urodzonych na Antylach migrujących do Holandii jest równie duża jak grupa, która się tu przeniosła.
  Stopa bezrobocia wynosi nieco poniżej 7%, a liczba miejsc pracy – 9,3 tys., z czego najwięcej w handlu, w sektorze publicznym, hotelarstwie i gastronomii. Przeciętne roczne wynagrodzenie w 2016 roku wyniosło 23,7 tys. USD.
• Bonaire to wyspa na Antylach Podwietrznych, wchodząca w skład tzw. wysp ABC: Aruba, Bonaire i Curacao. Leżą one około 50 mil morskich od wybrzeża Wenezueli, poza główną strefą huraganów, co czyni je atrakcyjnym wyborem podczas tutejszego sezonu na te wichry, trwającego od maja do listopada.
• Bon Bini! Oznacza to „witamy” w papiamentu, kreolskim języku używanym na Bonaire, Arubie i Curacao. Język ten łączy słownictwo portugalskie i składnię języka zachodnioafrykańskiego, ma korzenie w Afryce Zachodniej i powstał po portugalskiej kolonizacji wyspy, zaś szczególnie rozprzestrzenił się w epoce handlu niewolnikami.
• Najlepszym z miejsc do nurkowania wrakowego jest Hilma Hooker, łódź o długiej historii. Zwodowana w 1951 roku, przez dwie dekady zmieniała właścicieli i nazwy, zatonęła, została wydobyta i odnowiona, by w końcu stać się własnością kolumbijskiej firmy spedycyjnej. Gdy u wybrzeży Bonaire uległa awarii, odholowano ją do portu, lecz urzędnicy szybko nabrali podejrzeń wobec łodzi, gdy załoga nie przedstawiła odpowiednich dokumentów celnych. Okazało się, że zarówno Interpol, jak i FBI od miesięcy śledziły łódź jako potencjalny środek transportu narkotyków – i słusznie, ponieważ znaleziono na niej prawie 12 000 kg marihuany. Rzecz jasna po łódź nikt się nie zgłosił i we wrześniu 1984 zatonęła między dwiema rafami.
• Lotnisko na Bonaire nazywa się Flamingo Airport – na cześć ponad 10 000 różowych ptaków, które wykorzystują wyspę jako swój teren lęgowy.
• Od ponad trzech stuleci wyspa jest dużym producentem soli morskiej, wytwarzanej w procesie odparowywania na słońcu krystalicznie czystej wody morskiej, dlatego popularną pamiątką z Bonaire jest zarówno sama sól, przydatna do celów spożywczych, jak i wszelakie kosmetyki z solą.

Jedzenie

Kuchnia Bonaire to naprawdę szeroka gama doznań! Znajdziecie tu karaibskie smaki ubarwiające lokalne dania z papai, platana, ryb wahoo i funchi, czyli rodzaju gęstej papki przyrządzanej z mączki kukurydzianej. Holendrzy przywieźli ze sobą wędzonki, wędliny i wspaniałe sery, nie można też pominąć Surinamu, byłej kolonii holenderskiej, gdzie w wielkim tyglu wymieszały się smaki holenderskiej Indonezji, a także chińskie, indyjskie, tajskie i afrykańskie. Spróbujcie keshj yena (sere nadziewanego przyprawioną rybą), bami goreng (grillowanego mięsa z indonezyjskim makaronem) i kabritu stoba (gulaszu z kozy). Jeśli macie ochotę na bezpieczniejsze i bardziej znane smaki, zjecie tu doskonałe steki z argentyńskiej wołowiny, ryby i owoce morza, a także włoskie makarony, japońskie sushi, hiszpańskie tapas. Prawie wszystkie większe restauracje oferują również dania wegetariańskie.

Na wyspie trudno o lokalnie uprawiane produkty, dlatego musi ona polegać przede wszystkim na importowanych składnikach, jednak przy częstszych, bezpośrednich lotach z Europy i USA nie jest niczym niezwykłym, że w menu można znaleźć np. świeże małże lub łososia norweskiego. Jednak jeśli macie ochotę na potrawę, która z pewnością pochodzi z Bonaire, zamówcie pieczeń lub gulasz z kozy albo iguany, choć to ostatnie danie jest raczej potrawą dla odważnych!

Wiedza

1. Historia

Pierwsi mieszkańcy wyspy, Indianie Caquetio, przybyli na wyspy tu z Ameryki Południowej około 500 roku, pozostawiając po sobie malowidła naskalne i petroglify. Najprawdopodobniej cechowali się oni nietypowo wysokim wzrostem, ponieważ nazwa nadana wyspie przez Hiszpanów, którzy przybyli tu w 1499 roku, brzmiała Lass Islas de los Gigantes, czyli wyspa olbrzymów. Hiszpańscy zdobywcy zdecydowali, że wyspa jako taka nie przedstawia sobą żadnej wartości, wywieźli więc tubylców na Hispaniolę, gdzie zmusili ich do niewolniczej pracy w kopalniach miedzi. Wyspa pozostała praktycznie niezamieszkana aż do roku 1526, kiedy to postanowiono zorganizować tu ośrodek hodowli bydła i przywieziono zwierzęta oraz ludzi, którzy mieli pracować przy ich obsłudze. Pamiątką po tym okresie jest bardzo wysoka populacja osłów, które odwiedzić możecie w specjalnym Donkey Sanctuary.

W 1633 roku Holendrzy – straciwszy wyspę St. Maarten na rzecz Hiszpanów – zemścili się, atakując Curacao, Bonaire i Arubę. Bonaire stało się wywczas plantacją Holenderskiej Kompanii Indii Zachodnich, na którą sprowadzono afrykańskich niewolników, którzy pracowali u boku Indian przy uprawie kukurydzy oraz zbieraniu wysuszonej na słońcu soli. W okolicy Rincon i wzdłuż solnisk wciąż zobaczyć można zrujnowane, kamienne kwatery niewolników. Podczas wojen napoleońskich Holandia dwukrotnie traciła kontrolę nad Bonaire i przechodziła w ręce Brytyjczyków, którzy licznie się tu osiedlili i w 1810 roku zbudowali osadę Playa, obecny Kralendijk.

Po zniesieniu niewolnictwa w 1863 roku wyspa przeżyła stagnację, a powrót do produkcji soli zajął niemal wiek. Gdy zbudowano przystań dla statków, na wyspę zaczęli powoli ściągać turyści, a zbudowanie w 1943 roku lotniska jeszcze bardziej ułatwiło komunikację z Bonaire. W latach 1954–2010 wyspa stanowiła część Holenderskich Antyli, obecnie jest holenderską „gminą zamorską”, która będzie mogła zostać włączona do Unii Europejskiej jako jej region peryferyjny. Bonaire zachowało swoją własną unikalną kulturę, podczas gdy mieszkańcy mają takie same prawa jak obywatele holenderscy, w tym prawo do głosowania w holenderskich wyborach parlamentarnych w Holandii.

2. Geografia

Bonaire leży około 80 kilometrów od wybrzeży Wenezueli na szelfie kontynentalnym Ameryki Południowej i dlatego geologicznie uważana jest za część kontynentu. Północny kraniec tej mierzącej 288 km2 wyspy jest stosunkowo górzysty, choć jej najwyższy szczyt Brandaris wznosi się na wysokość zaledwie 240 metrów. Południowa część Bonaire jest prawie płaska, ledwo wychylając się nad poziom morza. To właśnie w tym regionie produkuje się sól poprzez odparowywanie wody morskiej i to tu znajduje się interesująca Lac Bay z dużym lasem namorzynowym. Linia brzegowa Bonaire jest usiana lagunami i zatoczkami, z których największą jest Goto Lake na północy, stanowiącymi doskonałe siedlisko dla najrozmaitszych ptaków przybrzeżnych. Wyspa otoczona jest rafą koralową, dostępną dla nurków od strony zawietrznej (zachodniej i południowo-zachodniej). Cała linia brzegowa uznana została w 1979 roku za rezerwat morski, którego celem jest ochrona delikatnej rafy, gdzie żyje ponad 350 gatunków ryb i 60 gatunków koralowców.

Po zawietrznej części Bonaire położona jest Klein Bonaire, mała, całkowicie płaska i niezamieszkana wysepka, z każdej strony otoczona miejscami do nurkowania – tutejsza rafa nie jest w najmniejszym stopniu zniszczona.

Bonaire charakteryzuje się ciepłym, suchym (choć parnym – wprawdzie suma opadów jest tu niska, to wilgotność powietrza jest spora) i wietrznym klimatem. Średnia temperatura powietrza wynosi 27,5°C i prawie wcale nie zmienia się na przestrzeni roku, zaś temperatura oceanu waha się między 26°C a 30°C. Bonaire leży poza pasem huraganów, choć na warunki pogodowe i oceaniczne sporadycznie wpływają burze i sztormy tropikalne.

3. Kultura i religia

Kultura Bonaire znajduje odzwierciedlenie w twarzach jej mieszkańców, których różne rysy i odcienie opowiadają o najrozmaitszych wpływach etnicznych i rasowych. Na przestrzeni wieków mieszały się tu elementy kultury Europy, Azji i Afryki, dlatego wiele tutejszych tradycji wywodzi się z tych kontynentów. Bardzo duże znaczenie mają wszelakiego rodzaju obchody i uroczystości, zarówno te religijne, jak i związane z rytmem przyrody, np. zbiorami, łączące w sobie ucztę, śpiew i taniec. To np. simadan, jeden z najbardziej znanych tańców na Bonaire, który odbywa się jesienią z okazji udanych zbiorów kukurydzy lub mający wyłącznie europejskie korzenie bari, będący nader oryginalnym połączeniem walca, mazurka, polki i lokalnego tańca baile di sinta. Bari to zresztą też nazwa tutejszego instrumentu muzycznego – małej beczki po rumie pokrytej naciągniętą owczą skórą, tworzącą bęben. Wiele innych instrumentów wykonywano z uszkodzonych lub porzuconych narzędzi, np. chapi, mały instrument perkusyjny powstał z żelaznego końca motyki uderzanego metalowym prętem, a do wykonania agana używano lemiesza. Innym ciekawym instrumentem bywa także... wysuszona szczęka osła z zachowanymi zębami, która potrząsana wydaje z siebie interesujący wibrujący dźwięk.

Wycieczka